The Most Popular ITI Trades After 10th & 12th | 10 वी आणि 12 वी नंतर; सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रम (ट्रेड्स), विषयी सविस्तर माहिती
10 वी किंवा 12 वी बोर्ड परीक्षा उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी; सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रमा विषयी या लेखात माहिती दिलेली आहे. दहावी किंवा बारावी उत्तीर्ण झाल्यानंतर; बहुतेक विद्यार्थ्यांना रेल्वे किंवा इतर सरकारी संस्थेत; सरकारी नोकरी मिळवायची असते. त्यासाठी विद्यार्थ्यांना आयटीआय अभ्यासक्रम कोर्स किंवा ट्रेडस निवडण्यासाठी सर्वोत्तम पर्याय खाली दिलेले आहेत. The Most Popular ITI Trades After 10th & 12th
सरकारी आणि खाजगी नोकऱ्या करण्यासाठी; आयटीआय अभ्यासक्रम अतिशय उत्तम आहेत. आजकाल बहुतेक विद्यार्थ्यांचा इलेक्ट्रीशियन, फिटर, टर्नर कोर्सकडे; अधीक कल असल्याचे दिसून येत आहे. त्याचे कारण म्हणजे विदयार्थ्यांना इतर महत्वाच्या अभ्यासक्रमांबद्दल योग्य माहिती नसावी.
सर्वच विदयार्थी आपल्या कौटुंबिक, आर्थिक, बौद्धिक किंवा इतर अनेक कारणांमुळे; डॉक्टर किंवा इंजिनिअर होऊ शकत नाहीत. अशा विदयार्थ्यांसाठी आयटीआय अभ्यासक्रम; चांगले पर्याय देतात. कोर्सनंतर सरकारी किंवा खाजगी क्षेत्रात; चांगल्या पगाराच्या नोकरीची हमी देतात. खाली सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रमांची सविस्तर माहिती दिलेली आहे; तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार योग्य त्या ट्रेडची निवड करु शकता.
Table of Contents
आयटीआय म्हणजे काय? (The Most Popular ITI Trades)

आयटीआय म्हणजे औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था, (Industrial Training Institute) ज्या ठिकाणी विदयार्थ्यांना उद्योगांमध्ये काम करण्याचे कौशल्य; आणि व्यवसाय करण्यासाठी व्यावहारिक ज्ञान यावर अधिक भर दिला जातो, त्यामुळे विदयार्थी स्वयंरोजगार करण्यास देखील परीपूर्ण होतात.
दहावी आणि बारावीनंतर पुढील शिक्षणाऐवजी कमी कालावधीत नोकरी मिळवायची असेल तर त्यांच्यासाठी आयटीआय अभ्यासक्रम हे सर्वोत्तम पर्याय आहेत.
वाचा: The Best ITI Trades After 8th and 10th | सर्वोत्तम आयटीआय कोर्स
(Industrial Training Institute) औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेचा मुख्य उद्देश; विद्यार्थ्यांना व्यावसायिक प्रशिक्षण देणे हा आहे. आयटीआय कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालय; आणि केंद्र सरकार अंतर्गत येते. आयटीआय संस्थांचे ध्येय विद्यार्थ्यांना; औद्योगिक कार्याच्या क्षेत्रात प्रशिक्षण देणे आहे. दरवर्षी रेल्वे आयटीआय धारक विद्यार्थ्यांसाठी; नोकरीची अधिसूचना जारी करते. अशा संस्थांचे मुख्य ध्येय म्हणजे भारतात कुशल कामगार शक्ती विकसित करणे हे आहे.
संपूर्ण भारतात अनेक आयटीआय संस्था आहेत. आयटीआय संस्था खाजगी आणि सरकारी; अशा दोन प्रकारच्या आहेत. आयटीआय पूर्ण झाल्यानंतर मुख्यतः संस्था सर्वोत्तम खाजगी कंपन्यांमध्ये प्लेसमेंट सेवा प्रदान करते.
आयटीआय कोर्ससाठी दोन प्रकारचे कोर्स कालावधी आहेत. ITI कोर्स कालावधी 6 महिने ते 2 वर्षे असा आहे. विदयार्थी त्यांच्या आवडीनुसार कोर्सची निवड करु शकतात.
अभ्यासक्रमांचे प्रकार (The Most Popular ITI Trades)

ITI अभ्यासक्रम दोन प्रकारचे आहेत. एक तांत्रिक (Technician); आणि दुसरा अतांत्रिक (Non Technician) म्हणजे अभियांत्रिकी नसलेला. अभियांत्रिकी अभ्यासक्रम तांत्रिक गोष्टीविषयी ज्ञान देतात; तर, अभियांत्रिकी नसलेले अभ्यासक्रम नावाप्रमाणे, तांत्रिक स्वरुपाचे नसतात.
ते सॉफ्ट स्किल्स, भाषा आणि इतर क्षेत्रांविषयीचे; ज्ञान आणि कौशल्ये यावर लक्ष केंद्रित करतात. या लेखात, आम्ही तांत्रिक आणि अतांत्रिक अशा दोन्ही; अभ्यासक्रमाविषयी माहिती दिलेली आहे. हे तुमच्यावर अवलंबून आहे की कोणता आयटीआय कोर्स सर्वोत्तम आहे, आणि तुम्ही कशाची निवड करणार आहात.
आयटीआय अभ्यासक्रमांसाठी पात्रता
ITI संस्थांमध्ये कोणत्याही कोर्सची निवड करण्यासाठी; काही पात्रता व निकष आहेत. आयटीआय अभ्यासक्रम निवडण्यासाठी; सर्वात महत्वाची पात्रता म्हणजे; आपले शिक्षण किमान 8 वी ते 12 वी परीक्षा उत्तीर्ण असावे. परीक्षेतील गुण किंवा निवड परीक्षा ही संस्थेवर अवलंबून असते.
सर्वोत्तम 46 आयटीआय अभ्यासक्रम
1. रेफ्रिजरेशन आणि वातानुकूलन मेकॅनिक

हा एअर कंडिशनर, रेफ्रिजरेटर, कूलर, फ्रीजर इत्यादींशी संबंधित सर्वोत्तम यांत्रिक व्यावसायिक आयटीआय कोर्स आहे. जर तुम्हाला 1 किंवा 2 वर्षानंतर त्वरित नोकरी हवी असेल तर तुम्ही ITI मध्ये रेफ्रिजरेशन आणि एअर कंडिशनिंग ट्रेडला प्रवेश घेऊ शकता.
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 2 वर्षे असून अभ्यासक्रमासाठी पात्रता गणित आणि विज्ञान विषयांसह दहावी उत्तीर्ण किंवा कोणत्याही शाखेतील बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
यामध्ये विविध प्रकारच्या उपकरणांची दुरुस्ती, देखभाल; आणि चाचणी करण्यास प्रशिक्षित केले जाते. जसे रेफ्रिजरेटर, एअर कूलर, एअर कंडिशनर आणि फ्रीजर इ. रेफ्रिजरेशन; आणि एअर कंडिशनिंगचे खालील कोर्सला आपण जाऊ शकता.
- ऑटोमोबाईल एअर कंडिशनर
- जहाज रेफ्रिजरेटर
- रेल्वे एअर कंडिशनर
- वाहतूक रेफ्रिजरेटर
- सेंट्रल एअर कंडिशनर
- होम रेफ्रिजरेटर
2. मशिनिस्ट
मशीन आणि त्यांचे भाग जसे की; मिलिंग मशीन, लेथ मशीन, ग्राइंडिंग मशीन इत्यादींशी संबंधित; हा सर्वोत्तम यांत्रिक व्यावसायिक आयटीआय अभ्यासक्रम आहे. या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 2 वर्षे असून; अभ्यासक्रमासाठी पात्रता गणित आणि विज्ञान विषयांसह दहावी उत्तीर्ण; किंवा कोणत्याही शाखेतील बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. मशिनिस्टसाठी सरकारी व खाजगी अशा दोन्ही क्षेत्रात नोकरीच्या संधी आहेत.
3. इलेक्ट्रीशियन
इलेक्ट्रीशियन हा आयटीआय अभ्यासक्रमातील सर्वात लोकप्रिय अभ्यासक्रम आहे. शालेय शिक्षणानंतर इच्छुक उमेदवार इलेक्ट्रिशियनच्या मागे धावतात. कारण सरकारी आणि खाजगी नोकऱ्या लवकरात लवकर मिळवण्याची चांगली संधी या कोर्समुळे मिळते. जर तुम्ही फक्त दहावी पास असाल तर तुमच्यासाठी हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. आयटीआय इलेक्ट्रीशियन कोर्सचा कालावधी किमान 2 वर्षे आहे.
इलेक्ट्रिकल उपकरण स्थापित करणे, देखभाल करणे, दुरुस्ती करणे; आणि ऑपरेट करणे यात ज्यांना स्वारस्य आहे; त्यांच्यासाठी इलेक्ट्रिशियन कोर्स सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रमांपैकी एक सिद्ध करु शकतो. विद्युत उपकरणे जसे घरगुती उपकरणे, प्रकाशयोजना; विद्युत यंत्रे, निवासस्थानासाठी वायरिंग आणि उद्योग इ.
4. टूल आणि डाय मेकर
टूल अँड डाय मेकर कोर्सचा कालावधी एक वर्षाचा आहे; या कोर्समध्ये तुम्हाला डाय आणि टूल बनवण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते. आजकाल खाजगी कंपन्यांना हा कोर्स केलेल्या उमेदवारांची गरज आहे; त्यामुळे नाकरीच्या चांगल्या संधी निर्माण होत आहेत.
5. इंटेरियर डिझायनर
इंटेरियर डिझायनर या कोर्सची मागणी करणा-या; विदयार्थ्यांची देखील खूप संख्या आहे. कारण दिवसेंदिवस देशभरात दुकाने आणि मॉल्स उघडले जात आहेत. चांगल्या कंपन्या आणि खाजगी संस्था; त्यांची दुकाने किंवा वैयक्तिक घर सजवण्यासाठी इंटेरियर डिझायनर नियुक्त करतात. या डिप्लोमाचा कालावधी एक वर्षाचा आहे.
6. संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग
संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग अभ्यासक्रम; हा आयटीआय डिप्लोमा अभ्यासक्रम आहे. संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग ITI चा कालावधी 2 ते 3 वर्षांचा आहे; कॉम्प्युटर हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग मध्ये डिप्लोमा घेतल्यानंतर; तुम्हाला अनेक ठिकाणी नोकरीच्या संधी उपलब्ध होतील. तसेच तुम्ही तुमचा वैयक्तिक व्यवसाय किंवा दुकान सुरु करु शकत
7. सिव्हिल ड्राफ्ट्समन
सिव्हिल ड्राफ्ट्समनची मागणी इतर आयटीआय डिप्लोमा धारकांपेक्षा जास्त आहे; सिव्हिल ड्राफ्ट्समन हा पदवीनंतरचा सर्वात महत्वाचा आयटीआय अभ्यासक्रम आहे. हा अभ्यासक्रम 10 वी व 12 वी उत्तीर्ण विदयाथ्यांसाठी आहे; या अभ्यासक्रमाची निवड करणा-या विदयार्थ्यांची संख्या देखील अधिक आहे. कारण सिव्हिल ड्राफ्ट्समनला वेतन देखील चांगले मिळते.
8. फॅशन डिझाईन आणि तंत्रज्ञान

फॅशन डिझायनिंग कोर्स हा आयटीआय कोर्समध्ये; सर्वात जास्त मागणी असलेला कोर्स आहे. या कोर्ससाठी येणारा खर्च थोडा अधिक आहे. या आयटीआय कोर्स अंतर्गत तुम्ही दोन वर्षात; फॅशन डिझायनिंग पूर्ण करु शकता. तुमच्या करिअरला उज्ज्वल आकार देण्यासाठीचे ज्ञान या र्कोमधून मिळते; हा कोर्स पूर्ण केल्यानंतर तुम्हाला रेडीमेड मॅन्युफॅक्चरिंग कंपनीमध्ये चांगली नोकरी मिळू शकते.
9. इलेक्ट्रोप्लेटर
आयटीआय डिप्लोमामध्ये इलेक्ट्रोप्लेटर हा 2 वर्षे कालावधीची अभ्यासक्रम आहे; करिअरच्या दृष्टीने, तरुणांमध्ये हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. या अभ्यासक्रमात तुम्हाला सोने, चांदी, निकेल इत्यादी लेप लावण्याबद्दल शिकवले जाते; त्यामुळे या क्षेत्रात करिअर करण्यरची इच्छा असल्यास या अभ्यासक्रमाची निवड करिअरसाठी फायदेशीर ठरु शकते.
10. डिजिटल फोटोग्राफी

डिजिटल फोटोग्राफी अभ्यासक्रम हा कोणत्याही शासकीय किंवा खासगी संस्था आणि महाविद्यालयात करता येतो. हा एक वर्षाचा अभ्यासक्रम आहे. डिजिटल फोटोग्राफी आयटीआय डिप्लोमा तुम्हाला व्यावसायिक फोटोग्राफर बनन्याची संधी देतात. हा एक नोकरीभिमुख तसेच व्यावसायिक अभ्यासक्रम आहे. हा आयटीआय अभ्यासक्रम निवडणारांची संख्या देखील जास्त असते. यावरुन हा अभ्यासक्रम किती महत्वाचा आहे लक्षात येते.
11. दंत उपकरणे तंत्रज्ञ
लॅब टेक्निशियन धारकासाठी मार्केटिंग मध्ये चांगली संधी आहे; तसेच सरकारी नोकऱ्या आणि खाजगी नोकऱ्या मिळण्याची देखील चांगली संधी आहे. दहावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी; हा चांगला आयटीआय अभ्यासक्रम आहे. जर तुम्ही या कोर्सला गेलात तर; तुम्ही डेंटल क्लिनिकमध्ये नोकरी मिळू शकता. आपण स्वयं व्यवसाय देखील करु शकता.
12. एस्केलेटर मेकॅनिक किंवा लिफ्ट मेकॅनिक
10 वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी एस्केलेटर मेकॅनिक किंवा लिफ्ट मेकॅनिक; हा एक चांगला करिअर पर्याय आहे. रिअल इस्टेट उद्योगात लिफ्ट मेकॅनिकसाठी; अनेक नोकऱ्या आहेत. सर्व प्रकारच्या बहुमजली इमारतींमध्ये लिफ्ट सेवा असते; आणि त्या एस्केलेटर मेकॅनिक किंवा लिफ्ट मेकॅनिकची नेमणूक करतात. लिफ्ट मेकॅनिकचे वेतन इतर आयटीआय कोर्स डिप्लोमा धारकांच्या तुलनेत सर्वोत्तम आहे.
13. रबर टेक्निशियन
रबर टेक्निशियन आयटीआय हा भारतातील सर्वाधिक मागणी असलेला; अभ्यासक्रम आहे. दिल्लीमध्ये काही आयटीआय संस्था आहेत; जे हा अभ्यासक्रम देतात. जरी हे केवळ दिल्लीतच नाही; तर हा कोर्स पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही जवळच्या आयटीआय संस्थेला भेट देऊ शकता. रबर उत्पादक कंपनीमध्ये; रबर तंत्रज्ञ डिप्लोमा धारकाची मोठी आवश्यकता असते; त्यामुळे तुमच्या प्रयत्नांना पुरस्कृत केले जाईल.
14. ड्राफ्ट्समन
ड्राफ्ट्समन मेकॅनिकलचे काम मशीन डिझाईन काढणे आहे; या अभ्यासक्रमासाठी तुम्हाला विज्ञान आणि गणितात दहावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. ड्राफ्ट्समन मेकॅनिकलसाठी नोकरीचे अनेक पर्याय आहेत.
15. आर्किटेक्चरल ड्राफ्ट्समन जहाज
आर्किटेक्चरल आयटीआय कोर्स हा दहावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी; सर्वोत्तम आयटीआय डिप्लोमा आहे. तुम्ही हा कोर्स 3 वर्षात सहज पूर्ण करु शकता; हा कोर्स पुरुष आणि स्त्रियां दोघांसाठी सर्वोत्तम आहे.
16. संगणक ऑपरेटर
साधारणपणे संगणक ऑपरेटर यांना सर्व प्रकारच्या खाजगी कंपन्यांमध्ये नोकऱ्या मिळतात; कॉम्प्युटर ऑपरेटर आयटीआय कोर्सचा कालावधी फक्त एक वर्षासाठी आहे; आणि यासाठी पात्रता 10 वी उत्तीर्ण आहे. आपण संगणकाबद्दल सर्व मूलभूत संकल्पना प्रशिक्षणात शिकू शकता.
17. नेटवर्क तंत्रज्ञ
हार्डवेअर नेटवर्किंग तंत्रज्ञ अभ्यासक्रमाचा कालावधी; फक्त 6 महिने आहे. परंतु हा कोर्स सर्व आयटीआय संस्थांमध्ये उपलब्ध नाही; जर आपण नेटवर्क टेक्निशियनमधील करिअरबद्दल बोललो तर ते उत्तम आहे. नेटवर्क तंत्रज्ञ डिप्लोमा धारकांसाठी नोकरीच्या चांगल्या संधी आहेत.
18. प्लंबर
प्लंबर क्षेत्राची आवड असणा-या विद्यार्थ्यांसाठी; हा कोर्स लाभदायक आहे. या कोर्सशी संबंधीत रेल्वेत अनेक सरकारी नोकऱ्या आहेत; तसेच खाजगी क्षेत्रातील नोकऱ्यांमध्ये; प्लंबर आयटीआय ट्रेडचे मूल्य तुम्ही टाळू शकत नाही. या कोर्स नंतर स्वत: च्या व्यवसायासाठी; चांगली संधी मिळते. बहुतांश विद्यार्थी पाईप फिटिंग वगैरे कामे करण्यासाठी; त्यांच्या भागात प्लंबिंग सेवा सुरु करु शकता. या अभ्यासक्रमांतर्गत, पाईपफिटिंग, गॅस पाईप फिटिंग, वॉटर पाईप फिटिंग; आणि बरीच महत्वाची कामे आहेत.
19. फिटर

आयटीआय अभ्यासक्रमांमध्ये फिटर ट्रेडची मागणी करणा-या; विदयार्थ्यांची संख्या सर्वाधिक असते. आयटीआय अभ्यासक्रमांच्या यादीत त्याचे अनन्यसाधारण स्थान आहे; फिटर कोर्स सर्व प्रकारच्या आयटीआय संस्थांमध्ये उपलब्ध आहे. या कोर्सची निवड करण्यासाठी; आणखी कौशल्य आवश्यक नाही. त्यामुळे तुम्ही दहावी आणि बारावीनंतर हा अभ्यासक्रम निवडू शकता. फिटर पदवीधारकाला बाजारात मोठी मागणी आहे.
20. टर्नर
टर्नर हा विद्यार्थ्यांसाठी सर्वोत्तम अभ्यासक्रम असून; त्याचा कालावधी 2 वर्षाचा आहे. या अभ्यासक्रमातील उमेदवारांची गरज रेल्वेला अधिक असते; डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर गेल, सेल सारख्या मर्यादित कंपन्यांमध्ये; उत्तम नोकरी मिळू शकते. या कोर्ससाठी शैक्षणिक पात्रता फक्त 10 वी आहे.
21. वेल्डर
वेल्डर अभ्यासक्रमामध्ये गॅस वेल्डिंग, आर्क वेल्डिंग आणि बरेच काही प्रशिक्षण दिले जाते; या अभ्यासक्रमाची निवड 10 वी व 12 वी उत्तीर्ण विदयार्थी प्रवेश घेऊ शकतात. हा अभ्यासक्रत 2 वर्षे कालावधीचा आहे.
22. मोल्डर
10 वी पास विदयार्थी मोल्डर डिप्लोमा कोर्स अभ्यासक्रमाची निवड करु शकतात. या कोर्सचा कालावधी 2 वर्षे आहे; या कोर्स अंतर्गत, अनेक कामे व नोकरीचया संधी आहेत.
23. डिझेल मेकॅनिक
डिझेल मेकॅनिक आयटीआय अभ्यासक्रम 8 वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी; सर्वोत्तम पर्यायी डिप्लोमा आहे. विद्यार्थ्यांना जवळच्या आयटीआय संस्थेतून एका वर्षात डिझेल मेकॅनिक डिप्लोमा मिळू शकतो.
24. इन्स्ट्रुमेंट मेकॅनिक
इन्स्ट्रुमेंट मेकॅनिक पदवीधारकांसाठी एक चांगला कोर्स आहे; कंपनी त्यांना स्मार्ट पगारावर ठेवते आणि चांगल्या सुविधा देतात. ही आयटीआय पदवी घेऊन उमेदवार; स्वत: चा व्यवसाय सुरु करु शकतात. इन्स्ट्रुमेंट मेकॅनिक क्षेत्रात करिअर विकसित करण्यासाठी हा चांगला पर्याय आहे.
25. रेडिओ आणि टीव्ही मेकॅनिक
आपल्या सर्वांना माहित आहे की या अभ्यासक्रमाची मागणी कमी आहे; परंतु याचा अर्थ असा नाही की नोकरी नाही. या क्षेत्रात अनेक नोकऱ्या आहेत; कारण टीव्हीच्या निर्मितीमुळे, एलईडी कंपनी ज्यांनी हा डिप्लोमा पूर्ण केला आहे; त्यांना चांगल्या पगारासह नियुक्त करते.
26. फायरमन

10 वी आणि 12 वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी; हा टॉप आयटीआय कोर्स आहे. फायरमन अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, तुम्ही सरकारी किंवा खाजगी नोकरी मिळवू शकता; सरकारी क्षेत्रात हा कोर्स करणारांसाठी नोकरीची चांगली संधी आहे.
27. मरीन इंजिन फिटर
मरीन इंजिनशी संबंधीत क्षेत्रात करिअर करण्याची आवड असणा-यांसाठी; मरीन इंजिन फिटर हा सर्वोत्तम आयटीआय कोर्स आहे. या अभ्यासक्रमाची उपलब्धता प्रत्येक संस्थेत असेलच असे नाही; त्यामुळे कोर्स उपलब्धतेचा शोध घ्या व प्रवेशाच्या अटी पूर्ण करा.
28. वायरमन
वायरमन आयटीआय कोर्स करिअर खूप उज्ज्वल आहे; तसेच नोकरी आणि स्वयं व्यवसाय मिळवण्याच्या चांगल्या संधी आहेत. वायरमन कोर्स पूर्ण केल्यानंतर; उमेदवारांना वायरिंगसी संबंधीत नोकऱ्या मिळतील. आयटीआय वायरमनचे काम काय आहे? वायरमन इलेक्ट्रिक वायर फिटिंग आणि सेटिंगचे काम करतो. त्यांना सरकारी क्षेत्र आणि खाजगी क्षेत्रात नोकरी मिळते; वायरमन आयटीआय कोर्स नंतर स्वत: चा व्यवसाय सुरु करु शकतो.
29. ट्रॅक्टर मेकॅनिक
ट्रॅक्टर मेकॅनिक आयटीआय कोर्सची निवड करणारे विदयार्थी भरपूर आहेत. ट्रॅक्टरच्या वापराची क्षेत्र विस्तारत आहेत त्यामुळे त्यांची मागणी आढत अरहे. बहुतेक विद्यार्थी ट्रॅक्टर मेकॅनिक आयटीआय अभ्यासक्रम पसंत करत आहेत.
30. खाण यंत्रे मेकॅनिक
खाण उद्योगामध्ये खाण यंत्राच्या मेकॅनिकची गरज असते.;या कोर्सचा कालावधी तसा फारच कमी आहे आणि दहावी उत्तीर्ण झालेले विद्यार्थी या कोर्समध्ये सहज प्रवेश घेऊ शकतात.
31. स्टेनोग्राफर
सरकारी नोकरी आणि वृत्तवाहिनीमध्ये; स्टेनोग्राफी आयटीआय अभ्यासक्रम सर्वोत्तम आहे. हा अभ्यासक्रम केल्यानंतर; उमेदवारांना सरकारी नोकरी मिळू शकते. दरवर्षी दहावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी; स्टेनोग्राफर रिक्त पदांची घोषणा केली जाते. दहावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी स्टेनो हा करिअरचा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
32. कारपेंटर/ सुतार
अलिकडच्या काळात सुतार आयटीआय कोर्स हा; सर्वात प्रमुख अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. दहावी उत्तीर्ण झाल्यानंतर; तुम्ही हा कोर्स करु शकता. हा कोर्स केलेल्या उमेदवारांची रेल्वे विभागात सर्वात जास्त गरज असते; हा कोर्स केल्यानंतर तुम्ही स्वतःचा व्यवसाय सुरु करु शकता.
33. चित्रकार

आता चित्रकाराची कारकीर्द उज्ज्वल आहे; कारण अनेक पदे रिक्त आहेत. तुम्हाला हिरो, होंडा, मारुती इत्यादी मोटर कंपन्यांमध्ये; नोकरी मिळेल; कारण ते चित्रकार आयटीआय डिप्लोमा धारकांची भरती करतात. ही सामग्री मॅन्युअल आणि स्वयंचलित आहेत; या कोर्सचा कालावधी 2 वर्षांचा आहे.
34. स्पा थेरपी
आजकाल स्पा आणि मसाज व्यवसाय चांगला चालू आहे. त्यामुळे सलून किंवा मसाजचे दुकान उघडायचे असेल तर हा कोर्स निश्चितच उपयोगी पडेल. म्हणून तुम्हाला या क्षेत्रात नोकरी किंवा व्यवसाय करण्यासाठी या आयटीआय नवीनतम अभ्यासक्रमाचा उपयोग होईल.
35. जनरल पेंटर
या अभ्यासक्रमात, बाहेरील बाजू आणि आतील बाजूस; रंगकाम करण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते. या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 2 वर्षांचा आहे; आणि 8 वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर उमेदवार या अभ्यासक्रमात सहभागी होऊ शकतात. पेंटर जनरल हा स्वयं व्यवसाय आणि खाजगी नोकऱ्यांसाठी; सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रम आहे.
36. सर्वेक्षक
जमीन, रस्ते, इमारती इत्यादींच्या सर्वेक्षणाशी संबंधित किंवा सर्वेक्षणाशी संबंधित; हा सर्वोत्तम सर्वेक्षण व्यावसायिक आयटीआय अभ्यासक्रम आहे. यामध्ये जमीन, इमारती, रस्ते, पूल, धरणे इत्यादींची तपासणी; किंवा सर्वेक्षण करण्या विषयी ज्ञान दिले जाते. 10 वी व 12 वी चे विदयार्थी या कोर्ससाठी प्रवेश घेण्यास पात्र आहेत. कोर्सचा कालावधी 1 वर्षाचा आहे.
37. ऑटोकॅड
खाजगी आणि सरकारी संस्था विद्यार्थ्यांसाठी ऑटोकॅड अभ्यासक्रम सुविधा देतात; हा तीन महिन्याचा प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम आहे. बहुतेक आयटीआय प्रमाणपत्रासह 3 महिने कालावधीचा; ऑटोकॅड प्रशिक्षण अभ्यासक्रम सुविधा प्रदान करतात. ऑटोकॅड हा अभ्यासक्रम तुम्हाला चांगले करिअर करण्यासाठी सर्वोत्तम अभ्यासक्रम आहे.
38. अन्न आणि भाजीपाला प्रक्रिया
10 वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर सर्वोत्तम आयटीआय अभ्यासक्रमांपैकी एक; म्हणजे अन्न आणि भाजीपाला प्रक्रिया. हा ITI कोर्स भारतातील बहुतेक संस्थांमध्ये उपलब्ध आहे.
39. अन्न पेय
फूड हा सर्वांसाठी सर्वात महत्त्वाचा आयटीआय कोर्स आहे; हा कोर्स पूर्ण केल्यानंतर तुम्ही खाजगी क्षेत्रातील अन्न उत्पादन करणाऱ्या कंपनीत नोकरी मिळवू शकता.
40. प्रयोगशाळा सहाय्यक
सरकारमध्ये सेक्टर प्रयोगशाळा सहाय्यक; इतर नोकऱ्यांपेक्षा अधिक आहेत. डीआरडीओ, आयएसआरओ, इत्यादी संस्थेत नेहमीच; सरकारी प्रयोगशाळा सहाय्यक नोकऱ्या उपलब्ध असतात. कधीकधी सरकार वैद्यकीय क्षेत्रातील किंवा कोणत्याही हॉस्पिटलमध्ये; अधिसूचना किंवा प्रयोगशाळा सहाय्यक घोषित करते. म्हणून आम्ही शिफारस करतो की; आपण जवळच्या आयटीआय संस्थेला भेट द्या आणि या डिप्लोमासाठी त्यांच्याशी संपर्क साधा.
41. प्रवास आणि दौरा सहाय्यक
टूर ट्रॅव्हल कंपनीमध्ये ट्रॅव्हल अँड टूर असिस्टंट आयटीआय पदवीधारकासाठी चांगले पर्याय आहेत. भारत सरकारने टूर ट्रॅव्हल इंडस्ट्रीमध्ये त्यांचे ज्ञान वाढवण्यासाठी व विस्तार करण्यासाठी या कोर्समध्ये विद्यार्थ्यांना अनेक सुविधा दिल्या आहेत.
42. गॅस वेल्डिंग आणि इलेक्ट्रिक
इयत्ता 8 वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांमध्ये; हा सर्वात लोकप्रिय आयटीआय अभ्यासक्रम आहे. इतर आयटीआय डिप्लोमा पेक्षा या अभ्यासक्रमामध्ये; नोकरीच्या संधी अधिक आहेत. हा डिप्लोमा केल्यानंतर; तुम्ही तुमचा स्वतःचा व्यवसाय सुरु करु शकता; किंवा कोणत्याही वेल्डिंग कंपनीत नोकरी करु शकता.
वाचा: Diploma in ITI Courses | आयटीआय अभ्यासक्रमांमध्ये डिप्लोमा
43. शीट मेटल
शीट मेटल वर्कर धातूशी संबंधित साहित्याचे काम करतो; तुम्ही तुमच्या जवळच्या आयटीआय संस्थेतून शीट मेटल वर्कर आयटीआय कोर्स घेऊ शकता; हा आयटीआय कोर्स करण्यासाठी फक्त 8 वी पास असणे आवश्यक आहे.
- वाचा: Importance of the Career Guidance after 10th | करिअर मार्गदर्शन
- How To Choose The Right Stream After 10th | योग्य शाखा निवड
44. केस आणि त्वचेची काळजी

अलिकडे ब्युटी पार्लर आणि केस, ड्रेसिंगचे काम खूप प्रसिद्ध होत आहे. कोणत्याही पार्टी किंवा फंक्शनसाठी मुली किंवा महिला मेकअप आणि केसरचना करण्यासाठी जवळच्या ब्युटी पार्लरला भेट देतात. त्यामुळे या आयटीआय अभ्यासक्रमाची मागणी वाढत आहे. महिलांसाठी हा सर्वोत्तम पर्याय अभ्यासक्रम आहे. अगदी कमी वेळात तुम्ही दहावी पास पात्रतेसह हा कोर्स पूर्ण करु शकता.
वाचा: Agriculture the best courses after 10th | कृषी कोर्सेस
45. कटिंग आणि शिवणकाम
महिलांसाठी कटिंग आणि शिवणकाम हा सर्वोत्तम कोर्स पर्याय आहे; शिवाय, मुलींना रेडिमेड गारमेंट उत्पादन कंपन्यांमध्ये; नोकरी मिळू शकते. जर मुलींना नोकरी करण्यास स्वारस्य नसेल तर; ते बुटीक वगैरे सारखा स्वयं व्यवसाय सुरु करु शकतात. व्यवसायासाठी सरकार महिला शक्तीला प्रोत्साहन देते; त्यामुळे मुलींसाठी हा सर्वोत्तम कोर्स पर्याय आहे.
वाचा: Why skill-based education is important | कौशल्यावर आधारित शिक्षणाचे महत्व
46. मोटर वाहन मेकॅनिक
मोटर वाहन आणि इतर रस्त्यावरील वाहने जसे बाईक, कार, ट्रक, ट्रॅक्टर, बस, स्कूटर; इत्यादींशी संबंधित हा सर्वोत्तम यांत्रिक अभियांत्रिकी व्यावसायिक आयटीआय अभ्यासक्रम आहे.
तुम्हाला दुचाकी, कार, ट्रक इत्यादी रस्ता आणि मोटार वाहने दुरुस्त करणे; देखभाल करणे, चाचणी करणे आणि सेवा देण्यास स्वारस्य असेल; तर तुम्ही आयटीआय मेकॅनिक मोटर वाहन अभ्यासक्रमासाठी जाऊ शकता. यासाठी पात्रता गणित आणि विज्ञान यासह दहावी उत्तीर्ण; आणि कोणत्याही शाखेतील बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. अभ्यासक्रमाचा कालावधी हा 2 वर्षांचा आहे.
वाचा: Diploma in Agriculture after 10th |कृषी पदविका
Conclusion (The Most Popular ITI Trades)
या लेखामध्ये आम्ही आयटीआय अभ्यासक्रम पूर्ण करण्यासाठी; सर्व महत्त्वाच्या टिप्स सांगितल्या आहेत. जर तुम्ही यापैकी फक्त एक कोर्स पूर्ण केला; तर तुमची कारकीर्द येत्या काळात उज्ज्वल आणि चांगली असेल; वरील डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर तुम्हाला सरकारी किंवा खाजगी नोकरी मिळू शकते.
आयटीआय कोर्स निवडण्यासाठी; आम्ही तुम्हाला सर्व चांगले पर्याय दिले आहेत. जर तुम्हाला या लेखातून काही ज्ञान मिळाले असेल; तर कृपया हा लेख तुमच्या सर्व मित्रांसोबत शेअर करा.
धन्यवाद!…!
हे देखील वाचा:
- Diploma in Business Management | बिझनेस मॅनेजमेंट डिप्लोमा
- Tally The Most Useful Certificate Course | टॅली कोर्स प्रमाणपत्र
- Diploma in X-Ray Technology after 12th: एक्स-रे तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- Diploma in Petroleum Engineering after 10th: पेट्रोलियम डिप्लोमा
- Beautician Course is a Valuable Career Option | ब्यूटीशियन जॉब
- शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या

Ganpati-6 Know all about Girijatmaj Lenyadri | गिरिजात्मज, लेण्याद्री

What things give you energy? | कोणत्या गोष्टी तुम्हाला ऊर्जा देतात?

Ganpati-5 Know all about Chintamani Theur | चिंतामणी थेऊर

Ganpati-4 Know all about Varadvinayak Mahad | वरदविनायक, महाड

Ganpati-3 Know all about Ballaleshwar Pali | बल्लाळेश्वर, पाली

Ganpati-2 Know all about Siddhivinayak Siddhatek | सिद्धिविनायक

Ganpati-1 Know all about Moreshwar Morgaon | मोरेश्वर, मोरगाव

What are daily good habits? | रोजच्या चांगल्या सवयी काय आहेत?

Share the lessons you have learned in life | आयुष्यात शिकलेले धडे
