SB and RD Savings Schemes of PO | पोस्ट ऑफिस बचत खाते (SB) आणि (RD) ची वैशिष्टये; गुतवणूक कमाल व किमान रक्कम, व्याजदर, अटी व शर्ती घ्या जाणून
पोस्ट ऑफिस विविध बचत योजनांचा लाभ नागरीकांना देत आहे; त्यातील एसबी आणि आरडी या दोन योजनांविषयी माहिती या लेखामध्ये दिलेली आहे.(SB and RD Savings Schemes of PO)
Table of Contents
(1) पोस्ट ऑफिस बचत खाते (SB)

पोस्ट ऑफिस बचत योजनेअंतर्गत वैयक्तिक किंवा संयुक्त खाते उघडण्यासाठी; किमान रक्कम रुपये 500/- आणि त्यावर देय व्याज दर वार्षिक 4.0% अहे.
या योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये (SB and RD Savings Schemes of PO)
(a) खाते कोण उघडू शकते
(i) एक प्रौढ व्यक्ती
(ii) दोन प्रौढ व्यक्ती (संयुक्त A किंवा संयुक्त B)
(iii) अल्पवयीनच्या वतीने एक पालक
(iv) अस्वस्थ मनाच्या व्यक्तीच्या वतीने एक पालक
(v) 10 वर्षापेक्षा कमी वयाचे अल्पवयीन त्याच्या नावावर
- एक व्यक्ती एकच खाते उघडू शकते
- अल्पवयीन किंवा 10 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या (स्वत:)/ अस्वस्थ मनाच्या व्यक्तीच्या नावावर फक्त एकच खाते उघडले जाऊ शकते.
- संयुक्त खाते धारकाचा मृत्यू झाल्यास, जिवंत खाते धारक एकमेव खाते धारक असेल; जर हयात खाते धारकाच्या नावावर आधीपासून एक खाते असेल तर संयुक्त खाते बंद करावे लागेल
- सिंगल खात्याचे संयुक्त खात्यात किंवा त्याउलट रुपांतर करण्यास परवानगी नाही.
- खाते उघडताना नामांकन अनिवार्य आहे.
- बहुसंख्य प्राप्त झाल्यानंतर अल्पवयीनाने त्याच्या नावाचे रुपांतर करण्यासाठी नवीन खाते उघडण्याचा फॉर्म; आणि त्याच्या नावाचे केवायसी दस्तऐवज संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये सादर करावे लागतील.
(b) पैसे डिपॉझिट करणे आणि काढणे
पैसे डिपॉझिट करणे किंवा काढणे संपूर्ण रुपयामध्ये असेल.
(i) किमान ठेव रक्कम: रु. 500 (त्यानंतरची ठेव 10 रुपयांपेक्षा कमी नाही)
(ii) किमान पैसे काढण्याची रक्कम: रु. 50
(iii) कमाल जमा: कमाल मर्यादा नाही
(iv) खात्यावर कमीत कमी शिल्लक रु. 500 नसतील तर; खात्यातून पैसे काढण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.
(v) आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस खात्यात 500 रु. शिल्लक असावेत; खाते देखभाल शुल्क म्हणून 100 वजा केले जातील आणि जर खात्यात शिल्लक शून्य असेल तर खाते आपोआप बंद होईल.
(c) व्याज (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) महिन्याच्या 10 व्या आणि महिन्याच्या अखेरीस किमान शिल्लक आधारावर व्याजाची गणना केली जाईल; आणि केवळ संपूर्ण रुपयांमध्ये परवानगी दिली जाईल.
(ii) महिन्याच्या 10 व्या आणि शेवटच्या दिवसामधील शिल्लक रु. 500 च्या खाली आल्यास; महिन्यात कोणत्याही व्याजास परवानगी दिली जाणार नाही.
(iii) प्रत्येक आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस; खात्यात व्याज अर्थ मंत्रालयाने निर्धारित केलेल्या व्याज दराने; जमा केले जाईल.
(iv) खाते बंद होण्याच्या वेळी, ज्या महिन्यात खाते बंद आहे; त्या आधीच्या महिन्यापर्यंत व्याज दिले जाईल.
(v) आयकर कायद्याच्या u/s 80 टीटीए अंतर्गत; सर्व बचत बँक खात्यांमधून आर्थिक वर्षात कमावलेल्या 10,000 रुपयापर्यंतचे व्याजाला करपात्र उत्पन्नातून सूट दिली जाते.
(d) मूक किंवा सुप्त खाते (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) जर सतत तीन आर्थिक वर्षांमध्ये खात्यात कोणतीही ठेव/ पैसे काढले गेले नाहीत तर ते खाते मूक/ सुप्त मानले जाईल.
(ii) संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये नवीन केवायसी दस्तऐवज आणि पासबुकसह अर्ज सबमिट करुन अशा खात्याचे पुनरुज्जीवन केले जाऊ शकते.
(e) PO बचत खात्यावर अतिरिक्त सुविधा उपलब्ध
तुमच्या पीओ बचत खात्यावर खालील सुविधांचा लाभ घेण्यासाठी कृपया संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये; संबंधित फॉर्म डाउनलोड करा आणि सबमिट करा.
(i) चेक बुक
(ii) ATM कार्ड
(iii) ebanking/मोबाइल बँकिंग
(iv) आधार सीडिंग
(v) अटल पेन्शन योजना (APY)
(vi) प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना (PMSBY)
(vii) प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजना (PMJJBY)
टीप:- (i) पोस्ट ऑफिस बचत खाते नियम 2019
(ii) सरकारी बचत प्रोत्साहन सामान्य नियम 2018
(2) राष्ट्रीय बचत आवर्ती ठेव खाते (RD)

हे बचत खाते उघडण्यासाठी किमान रक्कम रु. 100 दरमहा किंवा रु. 10 च्या पटीत कोणतीही रक्कम, कमाल मर्यादा नाही.
01/04/2020 पासून व्याजदर 5.8 % वार्षिक (तिमाही चक्रवाढ)
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
(a) खाते कोण उघडू शकते
(i) एकच प्रौढ
(ii) संयुक्त खाते (3 प्रौढांपर्यंत) (संयुक्त A किंवा संयुक्त B)
(iii) अल्पवयीनच्या वतीने एक पालक
(iv) अस्वस्थ मनाच्या व्यक्तीच्या वतीने एक पालक
(v) 10 वर्षांवरील अल्पवयीन त्याच्या नावावर.
टीप: कितीही खाती उघडता येतात.
(b) ठेवी (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) खाते रोख किंवा धनादेशाद्वारे उघडले जाऊ शकते आणि धनादेशाच्या बाबतीत जमा करण्याची तारीख चेक मंजूर करण्याची तारीख असेल.
(ii) मासिक जमा करण्यासाठी किमान रक्कम रु. 100 आणि त्यापेक्षा कमी रु. 10.
(iii) कॅलेंडर महिन्याच्या 15 तारखेपर्यंत खाते उघडले असेल तर त्यानंतरच्या ठेवी; महिन्याच्या 15 व्या दिवसापर्यंत केल्या जातील.
(iv) खाते महिन्याच्या शेवटच्या कामकाजाच्या दिवसापर्यंत जमा केले जाईल; जर खाते कॅलेंडर महिन्याच्या 16 व्या दिवसापासून आणि शेवटच्या कामकाजाच्या दिवसाच्या दरम्यान उघडले असेल.
(c) डीफॉल्ट (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) जर एका महिन्यासाठी विहित दिवसापर्यंत पुढील जमा न केल्यास; प्रत्येक डिफॉल्ट महिन्यासाठी डिफॉल्ट आकारले जाते, 100 रुपये मूल्य खात्यासाठी डीफॉल्ट 1 रुपये आकारले जाईल.
(ii) कोणत्याही RD खात्यात, मासिक डिफॉल्ट असल्यास; ठेवीदाराने आधी डिफॉल्ट फीसह डिफॉल्ट मासिक डिपॉझिट भरावे आणि नंतर चालू महिन्याचे डिपॉझिट भरावे.
(iii) 4 नियमित थकबाकीनंतर, खाते बंद होते आणि 4 थ्या डीफॉल्टपासून दोन महिन्यांत ते पुनरुज्जीवित केले जाऊ शकते; परंतु जर या कालावधीत खाते पुनरुज्जीवित केले गेले नाही; तर अशा खात्यात आणखी ठेव जमा केली जाऊ शकत नाही आणि खाते बंद होते.
(iv) मासिक ठेवींमध्ये चारपेक्षा जास्त डिफॉल्ट नसल्यास, खातेदार त्याच्या पर्यायावर; खात्याच्या परिपक्वता कालावधीला डिफॉल्टच्या संख्येइतके महिने वाढवू शकतो आणि विस्तारित कालावधीत डिफॉल्ट केलेले हप्ते जमा करु शकतो.
(d) आगाऊ ठेव (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) जर आरडी खाते बंद केले नाही तर एका खात्यात 5 वर्षांपर्यंत आगाऊ रक्कम जमा केली जाऊ शकते.
(ii) कमीतकमी 6 हप्त्यांच्या (ठेवीच्या महिन्यासह) आगाऊ ठेवीवर रु. 100 सूट, 6 महिन्यासाठी 10, रु. 12 महिन्यांसाठी 40 रु.
(iii) खाते उघडण्याच्या वेळी किंवा त्यानंतरच्या कोणत्याही वेळी आगाऊ रक्कम जमा केली जाऊ शकते.
(e) कर्ज (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) 12 हप्ते जमा केल्यानंतर आणि खाते 1 वर्षासाठी चालू ठेवल्यानंतर बंद न केलेले ठेवीदार; खात्यातील शिल्लक क्रेडिटच्या 50% पर्यंत कर्ज सुविधा घेऊ शकतात.
(ii) कर्जाची परतफेड एकरकमी किंवा समान मासिक हप्त्यांमध्ये करता येते.
(iii) कर्जावरील व्याज RD खात्यावर लागू 2% + RD व्याज दर म्हणून लागू होईल.
(iv) व्याज पैसे काढण्याच्या तारखेपासून ते परतफेडीच्या तारखेपर्यंत मोजले जाईल.
(v) परिपक्वता (maturity) होईपर्यंत कर्जाची परतफेड न झाल्यास, आरडी खात्याच्या परिपक्वता मूल्यामधून कर्ज व व्याज कापले जाईल.
टीप: संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये पासबुकसह कर्ज अर्ज भरुन कर्ज घेता येते.
(f) खाते अकाली बंद होणे (SB and RD Savings Schemes of PO)
(i) खाते उघडण्याच्या तारखेपासून 3 वर्षानंतर संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये विहित अर्ज सादर करुन आरडी खाते अकाली बंद केले जाऊ शकते.
(ii) पीओ बचत खाते व्याज दर लागू होईल जर खाते मुदतपूर्व एक दिवस आधी अकाली बंद झाले.
(iii) ज्या मुदतीसाठी आगाऊ रक्कम जमा केली गेली आहे तोपर्यंत खाते अकाली बंद करण्याची परवानगी नाही.
(g) परिपक्वता (Maturity)
(i) खाते उघडण्याच्या तारखेपासून 5 वर्षे (60 मासिक ठेवी).
(ii) संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये अर्ज देऊन खाते आणखी 5 वर्षे वाढवता येते; मुदतवाढ दरम्यान लागू व्याज दर हा व्याज दर असेल ज्यावर खाते उघडले होते.
(iii) विस्तारित खाते विस्तार कालावधी दरम्यान कधीही बंद केले जाऊ शकते; पूर्ण झालेल्या वर्षांसाठी, आरडी व्याज दर लागू होईल आणि एक वर्षापेक्षा कमी कालावधीसाठी, पीओ बचत खाते व्याज दर लागू होईल.
(iv) आरडी खाते मुदतपूर्तीच्या तारखेपासून 5 वर्षांपर्यंत ठेवता येऊ शकते.
(h) खातेदाराच्या मृत्यूनंतर परतफेड
(i) खातेधारकाच्या मृत्यूनंतर नामनिर्देशित/दावेदार अशा RD खात्याचे पात्र शिल्लक मिळवण्यासाठी संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये दावा सादर करु शकतो. वाचा: Post Office NSC Scheme | पोस्ट ऑफिस NSC योजना
(ii) दाव्याच्या मंजुरीनंतर, नामांकित/कायदेशीर वारस संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये अर्ज सादर करुन परिपक्वता पर्यंत आरडी खाते चालू ठेवू शकतात. वाचा: 10 Most Profitable Businesses in India | सर्वात फायदेशीर व्यवसाय
टीप: राष्ट्रीय बचत आवर्ती ठेव खाते नियम 2019
Related Posts
- Best Savings Schemes MIS and TD |पोस्ट ऑफिस बचत योजना
- Know All About Kisan Vikas Patra- KVP | किसान विकास पत्र
- 15 Years Public Provident Fund Account PPF | भविष्य निधी
- Senior Citizens Savings Scheme | ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना
- New PF Rule from September 1 | 1 सप्टेंबरपासून नवीन PF नियम
Related Posts Category
आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.
(टीप: हा लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने दिलेला आहे.)

Know the early life of Lord Ram | श्रीरामाचे प्रारंभिक जीवन
Read More

Know all about Diabetes | मधुमेहाविषयी सर्व काही
Read More

Popular Varieties of Mangoes in India | आंब्याचे प्रकार
Read More

The Deadliest Places in the World | प्राणघातक ठिकाणे
Read More

Online Teaching and Learning | ऑनलाइन शिक्षण
Read More

The best ways to deal with Acne | मुरुमांना असे सामोरे जा
Read More

Strange facts about the human body | मानवी शरीर तथ्ये
Read More

How to Manage Time at Work | कामाचे वेळ व्यवस्थापन
Read More

Know the Amazing Benefits of Amla | आवळयाचे फायदे
Read More

How to avoid NFT Scams? | एनएफटी घोटाळे कसे टाळावेत
Read More