Applied Arts: The Best Career Courses | उपयोजित कला

Applied Arts: The Best Career Courses | उपयोजित कला, पात्रता, आवश्यक कौशल्ये, प्रवेश प्रक्रिया, प्रवेश परीक्षा, अभ्यासक्रमाची रचना, महाविद्यालये, नोकरी आणि करिअरची व्याप्ती व शंका समाधान.

उपयोजित कला ही एक अशी कला आहे, जी एक व्यवसाय म्हणून स्वीकारली जाऊ शकते. ‘Applied Arts: The Best Career Courses’ चे एकमेव उद्दिष्ट केवळ वैविध्यपूर्ण आणि विशाल कल्पनाशक्ती वापरुन व्हिज्युअल ट्रीट प्रदान करणे हे आहे.

‘उपयोजित कला’ आणि ‘ललित कला’ या दोन संज्ञांमध्ये एक फरक आहे. ‘ललित कला’ कलाकारांच्या सर्जनशील प्रतिभेला अभिव्यक्ती देते; ज्यामध्ये व्यावहारिक उपयोगिता नसू शकते. परंतू ‘उपयोजित कला’ आपल्या आजूबाजूच्या आणि दैनंदिन वापरातील गोष्टी सुंदर आणि डोळ्यांना सुखदायक बनवते.

म्हणून, ‘अप्लाईड आर्ट्स’ मध्ये ग्राफिक डिझायनिंग, इंटिरियर डिझायनिंग, फॅशन डिझायनिंग, आर्किटेक्चर, जाहिरात आणि व्हिज्युअल कम्युनिकेशन यांचा समावेश होतो. यात कार्यात्मक कला, बास्केट विणकाम, मातीची भांडी, दागिने बनवणे इ.

वाचा: A career in the Fashion Designing | फॅशन डिझायनिंगमध्ये करिअर

असे म्हटले जाते की माणसाकडे चित्रकला आणि चित्रकलेची जन्मजात प्रतिभा असते. पण काही लोकांसाठी ती आवड असते. जर एखाद्या व्यक्तीला कलाकार म्हणून उत्कृष्ट बनायचे असेल तर ‘उपयोजित कला’ मधील बारकावे समजून घेण्यासाठी ज्ञान संपादन करण्यासाठी प्रशिक्षण घ्यावे लागते.

उपयोजित कला अभ्यासक्रम सुविधा ऑनलाइन आणि ऑफलाइन आहे. हे अभ्यासक्रम पदवी, पदव्युत्तर, डॉक्टरेट, डिप्लोमा आणि प्रमाणपत्र स्तरावर दिले जातात.

विविध संस्था आणि महाविद्यालये विविध स्तरांवर हे अभ्यासक्रम सुविधा देत आहेत; ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना उपयोजित कला करिअर म्हणून स्वीकारण्यास मदत होते.

Table of Contents

1) उपयोजित कला विषयी थोडक्यात माहिती

Applied Arts: The Best Career Courses — Photo by Toa Heftiba Şinca on Pexels.com

भारतातील उपयोजित कला अभ्यासक्रमांची सर्व आवश्यक तपशीलांसह माहिती; जी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या करिअरमध्ये योग्य पर्याय निवडण्यास मदत करु शकते.

उपयोजित कलेचे लोकप्रिय अभ्यासक्रम

1. प्रमाणपत्र

कोर्स: प्रमाणपत्र: उपयोजित कला अभ्यासक्रमातील प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत.
पात्रता: उमेदवार मान्यताप्राप्त बोर्डातून दहावी किंवा बारावी उत्तीर्ण असावा.
सरासरी शुल्क: 1 हजार ते 15 हजार.
सरासरी वेतन: मासिक सरासरी वेतन रुपये 10 हजार ते 15 हजार.
अभ्यासक्रम: अप्लाइड आर्ट्समधील टॉप सर्टिफिकेट अभ्यासक्रमामध्ये व्हिज्युअल आर्ट्स, ग्राफिक डिझायनिंग, अप्लाइड आर्ट्स इ. अनेक संस्था आणि महाविद्यालयांद्वारे ऑफर केले जाते.

2. डिप्लोमा

कोर्स: डिप्लोमा आणि पीजी डिप्लोमा: डिप्लोमा आणि पीजी डिप्लोमा इन अप्लाइड आर्ट्स आणि क्राफ्ट्स ऑफर केले जातात.
कालावधी: 1 ते 3 वर्षे
पात्रता: उमेदवार मान्यताप्राप्त बोर्डातून बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे
सरासरी शुल्क: 10 हजार ते 1 लाखा पर्यंत
सरासरी वेतन: मासिक सरासरी वेतन रुपये 10 हजार ते 20 हजार.
अभ्यासक्रम: डिप्लोमाआणिपीजीडिप्लोमाकोर्स, डिप्लोमा इन अप्लाइड आर्ट्स आणि क्राफ्ट्स

3. UG: BFA अप्लाइड आर्ट्स कोर्स आणि पारंपारिक हस्तकला

कोर्स: UG: BFA अप्लाइड आर्ट्स कोर्स आणि पारंपारिक हस्तकला
कालावधी: 3 ते 4 वर्षे
पात्रता: मान्यताप्राप्त बोर्डातून 12वी उत्तीर्ण
सरासरी शुल्क: 2 लाखा पर्यंत
सरासरी वेतन: मासिक सरासरी वेतन रुपये 2 ते 3 लाख.

4. PG: MFA उपयोजित कला आणि हस्तकला

कोर्स: PG: MFA उपयोजित कला आणि हस्तकला
कालावधी: 2 वर्षे
पात्रता: मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून पदवी किंवा पदविका अभ्यासक्रम, BFA मध्ये उत्तीर्ण किंवा कला शाखेतून कोणतीही समकक्ष पदवी.
सरासरी शुल्क: 1 ते 4 लाखापर्यंत
सरासरी वेतन: मासिक सरासरी वेतन रुपये 1 ते 4 लाख.

5. डॉक्टरेट

कोर्स: डॉक्टरेट, पीएच.डी. अप्लाइड आर्ट्स मध्ये
कालावधी: 2 वर्षे
पात्रता: कला शाखेतील पदव्युत्तर पदवीसह पीजी अभ्यासक्रमामध्ये उत्तीर्ण.
सरासरी शुल्क: 1 ते 5 लाखापर्यात
सरासरी वेतन: मासिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 6 लाख.

टॉप जॉब प्रॉस्पेक्ट्स: कला शिक्षक, ॲनिमेटर, हस्तकला डिझायनर, चित्रकार, उत्पादन डिझाइनर, कला दिग्दर्शक, व्हिज्युअल आर्ट डायरेक्टर, चित्रकार इ.

2) पात्रता निकष- Applied Arts: The Best Career Courses

हा एक व्यावसायिक अभ्यासक्रम असल्याने, उपयोजित कला सैद्धांतिक ज्ञानावर तसेच प्रशिक्षणावर भर देताे. इच्छुक कला आणि डिझाइनच्या इतिहासाविषयी ज्ञान प्राप्त करतात तसेच संकल्पना आणि कल्पनांच्या आधारे डिझाइनिंगचे प्रशिक्षण घेतात.

भारतात, एफबीए (बॅचलर इन फाइन आर्ट्स) अप्लाइड आर्ट्समध्ये 12 वी बोर्ड परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर करता येते. अप्लाइड आर्ट्समध्ये बीएफए करण्यासाठी उमेदवाराने किमान 50% गुण (आरक्षित श्रेणीसाठी 45% गुण) मिळवलेले असावेत.

तथापि, हा एक पदवीपूर्व पदवी अभ्यासक्रम आहे, ज्याचा उद्देश विद्यार्थ्यांच्या सांस्कृतिक, सौंदर्याचा, भावनिक, नैतिक मूल्यांचा विस्तार करण्याबरोबरच ‘उपयोजित कला’ या विषयावर ज्ञान देणे हा आहे.

3) आवश्यक कौशल्ये- Applied Arts: The Best Career Courses

उपयोजित कला अभ्यासक्रमांमध्ये खालील कौशल्ये आवश्यक आहेत.

1. सर्जनशीलता- Applied Arts: The Best Career Courses

सर्जनशील विचार म्हणजे एखाद्या व्यक्तीची काहीतरी वेगळी करण्याची क्षमता. हा स्वभाव माणसाला त्याच्या करिअरमध्ये यशस्वी होण्यास मदत करतो. क्रिएटिव्ह विचार कौशल्यांमध्ये समस्या सोडवणे वेगळ्या पद्धतीने, मुक्त विचारसरणी आणि गोष्टींचे वेगळ्या पद्धतीने विश्लेषण करणे यांचा समावेश होतो. ही कौशल्ये आत्मसात करणे फार महत्वाचे आहे कारण ते उमेदवाराला यशाकडे कूच करण्यास मदत करते.

2. वास्तववादी– Applied Arts: The Best Career Courses

एखादी व्यक्ती व्यावहारिक आणि स्वतंत्र असावी. वास्तववादी लोक ब-याचदा गोष्टी उत्तम प्रकारे करतात आणि ते त्यांच्या कामात उत्कृष्ट असतात. चित्रे आणि कलाकृती वास्तववादी असाव्यात आणि हा व्यवसाय करणाऱ्या लोकांसाठी हा स्वभाव खूप महत्वाचा आहे.

3. संगणकाचे ज्ञान– Applied Arts: The Best Career Courses

ज्या लोकांना उपयोजित कला क्षेत्रात स्थायिक व्हायचे आहे त्यांना संगणकाचे किमान ज्ञान असले पाहिजे, कारण त्यांना संगणकावर सर्व वेळ काम करणे आवश्यक आहे. रचना आणि मांडणी संगणकावर केली जाते, आणि लोकांना काय करावे हे माहित असले पाहिजे.

4. टीका व मतांचा आदर करण्याची क्षमता

लोक टीका तसेच प्रशंसा प्राप्त करण्यास सक्षम असावे. मुख्यतः कला क्षेत्रात, ते करत असलेल्या कामाचा नेहमी इतरांकडून न्याय केला जातो, आणि विद्यार्थ्यांनी ते सकारात्मकपणे स्वीकारण्यास सक्षम असले पाहिजे. कला हे एक अविश्वसनीय क्षेत्र आहे आणि प्रत्येकाचे स्वतःचे मत असेल आणि विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या मतांचा आदर करणे आवश्यक आहे.

5. वेळेचे व्यवस्थापन– Applied Arts: The Best Career Courses

हे आणखी एक महत्त्वाचे कौशल्य आहे जे कला विद्यार्थ्याकडे असणे आवश्यक आहे. विद्यार्थ्यांनी अनावश्यक गोष्टी दूर करून त्यानुसार कामाचे नियोजन करावे. काम करताना व्यत्यय कमी करा आणि आवश्यक असल्यास मल्टीटास्किंग करावे. उत्तम करिअर घडवण्यासाठी कला शाखेच्या विद्यार्थ्यांमध्ये ही गुणवत्ता असणे आवश्यक आहे.

6. संप्रेषण आणि परस्पर कौशल्ये

कला विद्यार्थ्यासाठी संवाद आणि परस्पर कौशल्ये खूप महत्त्वाची असतात. आपले काम पूर्ण करण्यासाठी आपल्याला लोकांशी संवाद आणि संवाद साधण्याची आवश्यकता आहे.

7. ॲनिमेशन- Applied Arts: The Best Career Courses

ग्राफिक डिझायनर आणि व्हिज्युअल इफेक्ट डिझाइनरसाठी ॲनिमेशनचे ज्ञान खूप महत्वाचे आहे. हा कला आणि तंत्रज्ञानाचा वापर आहे ज्यामुळे प्रतिमा आणि रेखाटनांमध्ये जीवन येते. व्हिडीओ गेम एडिटर, ग्राफिक डिझायनर, व्हिज्युअल आर्ट डिझायनर इत्यादी लोकांसाठी हा कोर्स खूप महत्वाचा आहे.

4) प्रवेश प्रक्रिया- Applied Arts: The Best Career Courses

photo of commercial district during dawn — Photo by Negative Space on Pexels.com

भारतात, काही मोजक्या संस्था आहेत ज्या 3 वर्षे किंवा 4 वर्षांसाठी अप्लाइड आर्ट्समध्ये B.FA मध्ये प्रवेश देतात. संपूर्ण अभ्यासक्रम सेमिस्टरमध्ये विभागला गेला आहे. उमेदवार 12वी बोर्डाच्या परीक्षेनंतर या अभ्यासक्रमासाठी अर्ज करु शकतात.

काही संस्था विद्यार्थ्यांना प्रवेश देण्यासाठी प्रवेश परीक्षा घेतात. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना त्या प्रवेश परीक्षेला बसावे लागेल आणि पात्र व्हावे लागेल.

5) प्रवेश परीक्षा- Applied Arts: The Best Career Courses

बनारस हिंदू विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा
दिल्ली विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा
जवाहरलाल नेहरु आर्किटेक्चर आणि ललित कला विद्यापीठ
रवींद्र भारती विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा

6) उपयोजित कला अभ्यासक्रमाची रचना

elegant bedroom with wooden floor — Photo by Max Vakhtbovych on Pexels.com

बीएफए इन अप्लाइड आर्ट्समध्ये 3 वर्षांच्या कोर्समध्ये 6 सेमिस्टर असतात. इच्छुकांना प्रात्यक्षिक कौशल्यासोबत सैद्धांतिक ज्ञान प्राप्त होते. विद्यार्थ्याला त्यांचे कौशल्य वाढवण्यासाठी पेंटिंग, डिझायनिंग, डेकोरेशनमध्ये बराच वेळ घालवावा लागतो.

विद्यार्थ्यांना प्रात्यक्षिक वर्गात सहभागी होण्यासाठी भरपूर संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी संपूर्ण अभ्यासक्रमाची रचना करण्यात आली आहे.

कॅलिग्राफी: भौमितिक रेखाचित्र आणि दृष्टीकोन, रेखाचित्र स्टिल लाइफ, पाश्चात्य कला पोर्टफोलिओ विकास आणि डिजिटल हाताळणीचा संगणक इतिहास.
क्ले प्लास्टर मॉडेलिंग: हिस्ट्री ऑफ आर्ट इन इंडिया, 2D, 3D ॲनिमेशन, ग्राफिक्स ड्रॉइंग इलस्ट्रेशन, भारतीय सौंदर्यशास्त्र पोस्टर डिझाइन.
कोलाज पेंटिंग आणि प्रिंट मीडिया: इनडोअर आणि आउटडोअर स्केचिंग, ॲडव्हर्टायझिंग थिअरी, हिस्ट्री ऑफ फार ईस्टर्न आर्ट, लेटर कॅलिग्राफी, टायपोग्राफी प्रेस लेआउट.
कलर थिअरी आणि कलर कंपेरिझन: भाषा: इंग्रजी, हिंदी, कॅम्पेन हिस्ट्री ऑफ मॉडर्न वेस्टर्न आर्ट, फोटोग्राफी ब्लॅक अँड व्हाइ,ट प्रोजेक्ट वर्क इंडस्ट्री इंटरफेस.
रेखाचित्र: सिल्क स्क्रीन स्टॅन्सिल प्रिंट, संगणक ॲप्ल्किेशन, आधुनिक भारतीय कला छायाचित्रणाचा इतिहास आणि पुनरुत्पादन तंत्र पाश्चात्य सौंदर्यशास्त्र.

7) भारतातील लोकप्रिय उपयोजित कला महाविद्यालये

भारतातील सर्वात लोकप्रिय उपयोजित कला महाविद्यालये खालील प्रमाणे आहेत. माहितीपत्रक डाउनलोड करुन या उपयोजित कला महाविद्यालयांबद्दल (अभ्यासक्रम, पुनरावलोकने, उत्तरे आणि अधिक) अधिक जाणून घ्या.

MIT WPU – वर्ल्ड पीस युनिव्हर्सिटी, कोथरुड, पुणे
एमआयटी स्कूल ऑफ फाइन आर्ट अँड अप्लाइड आर्ट, एमआयटी-एडीटी युनिव्हर्सिटी लोणी काळभोर, पुणे
एमिटी युनिव्हर्सिटी, नोएडा
एमिटी युनिव्हर्सिटी, लखनौ
कला महाविद्यालय, टिळक मार्ग विद्यापीठ, दिल्ली
गव्हर्नमेंट कॉलेज ऑफ आर्ट्स, चंडीगढ
डॉ.डी.वाय. पाटील कॉलेज ऑफ अप्लाइड आर्ट्स अँड क्राफ्ट्स, आकुर्डी, पुणे
पद्मभूषण वसंतदादा पाटील प्रतिष्ठान कॉलेज ऑफ इंजिनीअरिंग चुनाभट्टी, मुंबई
पौर्णिमा विद्यापीठ, जयपूर
भारती विद्यापीठ, ललित कला महाविद्यालय धनकवडी, पुणे
सर जे.जे.इन्स्टिट्यूट ऑफ अप्लाइड आर्ट डी.एन. रोड फोर्ट, मुंबई
स्कूल ऑफ आर्किटेक्चर अँड प्लॅनिंग (एसएपी), शारदा युनिव्हर्सिटी, ग्रेटर नोएडा

8) अप्लाइड आर्ट्समध्ये नोकरी आणि करिअरची व्याप्ती

ज्या विद्यार्थ्यांना उपयोजित कलेचा अभ्यासक्रम करण्यास स्वारस्य आहे त्यांचे करिअर खूप उज्वल आणि आशादायक आहे. अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी एकतर ललित कला विषयात पदव्युत्तर शिक्षण घेऊन सखोल ज्ञान मिळवू शकतात किंवा कला दिग्दर्शक, जाहिरात मांडणी कलाकार, कला प्रशिक्षक यांसारख्या करिअरवर आधारित संधी उपलब्ध करुन देऊन काम सुरु करु शकतात.

ॲनिमेटर, ग्राफिक डिझायनर, मल्टीमीडिया आर्टिस्ट, ज्वेलरी डिझायनर, सिरॅमिक पॉट डिझायनर इ. ज्यांनी ॲनिमेशन किंवा वेब-डिझाइनिंगमध्ये स्पेशलायझेशन केले आहे, ते इलेक्ट्रॉनिक आणि डिजिटल प्रिंट मीडियामध्ये स्वतःला स्थान देतात.

करिअरच्या सुरुवातीला मिळणारा सरासरी वार्षिक पगार रुपये 3 ते 4 लाख असतो. नंतर उद्योगातील अनुभवानुसार पगारवाढ होते. ते फ्रीलांसर म्हणून काम करु शकतात आणि त्यांचा स्वतःचा डिझायनिंग व्यवसाय सेट करु शकतात. त्यांना वार्षिक सरासरी खालील प्रमाणे वेतन मिळते.

ग्राफिक डिझायनर, वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.
सोशल मीडिया डिझायनर, वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 4 ते 5 लाख.
व्हिज्युअल इफेक्ट पर्यवेक्षक, वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 2 ते 3 लाख.
कला दिग्दर्शक, वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 5 ते 6 लाख.
वाचा: Make a Career in Theatre Arts Courses | थिएटर आर्ट्स

10) अप्लाइड आर्ट्स विषयी वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

1. अप्लाइड आर्ट्स अभ्यासक्रमासाठी कोणती कौशल्ये आवश्यक आहेत?

सर्जनशील कौशल्ये, नाविन्यपूर्ण, स्केचिंग आणि पेंटिंग कौशल्ये, संयम, संभाषण कौशल्य, टीम वर्किंग कौशल्ये इ. खालीलप्रमाणे अप्लाइड आर्ट्स अभ्यासक्रमासाठी आवश्यक कौशल्ये.

2. अप्लाइड आर्ट्स अभ्यासक्रमांसाठी लोकप्रिय प्रवेश परीक्षा कोणत्या आहेत?

उपयोजित कला अभ्यासक्रमांच्या काही लोकप्रिय प्रवेश परीक्षा खालीलप्रमाणे आहेत.

बनारस हिंदू विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा
दिल्ली विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा
जवाहरलाल नेहरु आर्किटेक्चर आणि ललित कला विद्यापीठ (JNAFAU) प्रवेश परीक्षा
रवींद्र भारती विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा

3. अप्लाइड आर्ट नंतर विदयार्थी काय करु शकतात?

अप्लाइड आर्ट्स नंतर करिअरचे विविध पर्याय उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही म्हणजे ग्राफिक डिझायनर, कला शिक्षक, संपादक, इलस्ट्रेटर, ॲनिमेटर, कम्पोझिटर, व्हिज्युअलायझर इत्यादी.

4. उपयोजित कला हे चांगले करिअर आहे का?

होय, अप्लाइड आर्ट्स हा करिअरचा चांगला पर्याय आहे. यामध्ये विविध करिअरच्या संधी उपलब्ध करून देणाऱ्या सर्व कला प्रकारांचा समावेश आहे. उत्तम स्केचिंग कौशल्य असलेली व्यक्ती फॅशन डिझायनिंग किंवा इतर डिझायनिंग कोर्सेसची निवड करू शकते.

5. अप्लाइड आर्ट्समध्ये कोणते विषय आहेत?

अप्लाइड आर्ट्समध्ये विविध विषयांचा समावेश होतो. त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत इंटीरियर डिझायनिंग, आर्किटेक्चर, ग्राफिक डिझायनिंग, फॅशन डिझायनिंग, जाहिरात इ. दागिने बनवणे, टोपली विणणे, फंक्शनल आर्ट इत्यादी देखील उपयोजित कलाचा भाग आहेत.

वाचा: Business and Management Studies | व्यवसाय व्यवस्थापन

6. अप्लाइड आर्ट्सला वाव आहे का?

होय, अप्लाइड आर्ट्सची व्याप्ती विस्तृत आहे. अप्लाइड आर्ट्स पदवी असलेल्या उमेदवारांना ग्राफिक डिझाइन, औद्योगिक डिझाइन, फॅशन डिझाइन, इंटीरियर डिझाइन, आर्किटेक्चर, जाहिरात, फोटोग्राफी इत्यादी क्षेत्रात नोकऱ्या मिळू शकतात.

7. ललित कला आणि उपयोजित कला यात काय फरक आहे?

ललित कला आणि उपयोजित कला यातील फरक कामाशी संबंधित आहे. ललित कलांमध्ये, काम मुक्तहस्ताच्या दृष्टिकोनावर आधारित आहे तर उपयोजित कलामध्ये ते तांत्रिकतेवर आधारित आहे. वाचा: Why skill-based education is important | कौशल्यावर आधारित शिक्षणाचे महत्व

8. अप्लाइड आर्ट्समध्ये बीएफए करण्यासाठी पात्रता निकष काय आहेत?

अप्लाइड आर्ट्समध्ये BFA (बॅचलर इन फाइन आर्ट्स) करण्यासाठी, उमेदवारांनी मान्यताप्राप्त बोर्डातून किमान 50% गुणांसह इयत्ता 12 वी बोर्ड परीक्षा उत्तीर्ण असले पाहिजे. वाचा: Skill Development Courses in India for Students |कौशल्य विकास

9. बीएफए अप्लाइड आर्ट्स म्हणजे काय?

BFA अप्लाइड आर्ट्स हा पदवीपूर्व ललित कला अभ्यासक्रम आहे. हा कोर्स साधारणतः 4 वर्षांचा असतो आणि परीक्षा एकतर सेमिस्टरनुसार किंवा वार्षिक असू शकतात. BFA अप्लाइड आर्ट्समध्ये जाहिरात, कॅलिग्राफी, क्ले मॉडेलिंग, ॲनिमेशन, ग्राफिक डिझायनिंग इत्यादी विषयांचा समावेश होतो. वाचा: The Best Career in the Fine Arts after 12th | ललित कला पदविका

10. बीएफए अप्लाइड आर्ट्स नंतर काय?

BFA अप्लाइड आर्ट्स नंतर, उमेदवारांना आर्ट स्टुडिओ सारख्या विविध खाजगी क्षेत्रात नोकरीच्या संधी मिळू शकतात. ते कला शिक्षक, 3d कलाकार, रेखाचित्र शिक्षक, कला दिग्दर्शक, कला समीक्षक, ॲनिमेटर इत्यादी म्हणून देखील काम करू शकतात.

Related Posts

Post Categories

Education