BSc in Computer Science | कॉम्प्युटर सायन्समध्ये बीएस्सी

BSc in Computer Science | कॉम्प्युटर सायन्समध्ये बीएस्सी, प्रवेश, पात्रता, प्रवेश परीक्षा, अभ्यासक्रम, महाविदयालये, नोकरीचे पद व भविष्यातील संधी.

बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स हा 3 वर्षे कालावधी असलेला पदवीपूर्व अभ्यासक्रम आहे, जो संगणक विज्ञान, संगणक ॲप्लिकेशन आणि त्याच्या सेवांशी संबंधित आहे. संगणक प्रणाली आणि सॉफ्टवेअरच्या तंत्रज्ञानाची अंमलबजावणी करुन जगातील प्रत्येक क्षेत्रात काम करु शकणारे दर्जेदार व्यावसायिक संशोधन करणे हा BSc in Computer Science अभ्यासक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे.

BSc in Computer Science प्रवेशाची प्रक्रिया बहुतेक गुणवत्तेच्या आधारावर केली जाते. बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्ससाठी मूलभूत पात्रता इयत्ता 12 वी मध्ये PCM अनिवार्य विषयांसह किमान एकूण 50% गुण आवश्यक आहेत.

BSc in Computer Science अभ्यासक्रम अनेक महाविद्यालयांमध्ये सामान्यत: नियमित मोडमध्ये दिला जातो. परंतु बीएस्सी संगणक विज्ञान दूरस्थ शिक्षणाची निवड करण्याचे पर्याय देखील आहेत.

काही प्रतिष्ठित महाविद्यालये प्रवेश प्रक्रियेसाठी प्रवेश परीक्षा घेतात. BSc in Computer Science अभ्यासक्रमासाठी बीएचयू यूईटी, सीयूसीईटी या सर्वोच्च प्रवेश परीक्षा आहेत.

Table of Contents

1) बीएस्सी इन कॉम्प्युटर सायन्स कोर्स विषयी थोडक्यात

black and white laptop computer on brown wooden desk — Photo by Pixabay on Pexels.com

कोर्स:बीएस्सी इन कॉम्प्युटर सायन्स (BSc in Computer Science)
कोर्स प्रकार:पदवी
कालावधी: 3 वर्षे
परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
पात्रता:इयत्ता 12वी विज्ञान शाखेत किमान 50 टक्के गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
प्रवेश प्रक्रिया: गुणवत्ता व प्रवेश परीक्षांवर आधारित
कोर्स फी: सरासरी कोर्स फी रु. 3 ते 7 लाख
अभ्यासक्रम: डेटा स्ट्रक्चर्सचा परिचय, सिस्टम प्रोग्रामिंग, वेब तंत्रज्ञानाचा परिचय, मोबाइल ऍप्लिकेशन्स डेव्हलपमेंट, पायथन प्रोग्रामिंग आणि बरेच काही.
नोकरीचे पद: सॉफ्टवेअर इंजिनीअर, सॉफ्टवेअर डेव्हलपर, सिस्टम आर्किटेक्ट, वेब डेव्हलपर, मोबाइल ॲप डेव्हलपर, वेबसाइट डिझाइनिंग, नेटवर्क इंजिनियर, डेटा ॲनालिस्ट इ.
वेतन: वार्षिक सरासरी वेतन रु. 6 लाखापर्यंत
नोकरीचे क्षेत्र: एचसीएल, गुगल, मायक्रोसॉफ्ट, डेलॉइट, फेसबुक, सेपिएंट पब्लिसिस, केंद्र सरकार संस्था, आयबीएम, कॉग्निझंट इ.

तीन वर्षांचा BSc in Computer Science कोर्स उमेदवारांना कॉम्प्युटर नेटवर्किंग, ऑपरेटिंग सिस्टीम आणि प्रोग्रामिंग लँग्वेजशी संबंधित विविध आर्किटेक्चर्सबद्दल जाणून घेण्यास अनुमती देतो. कॉम्प्युटर सायन्समधील बीटेक ऐवजी हा कोर्स करता येईल.

2) प्रवेश पात्रता- BSc in Computer Science

या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश मुख्यतः बारावी किंवा समकक्ष परीक्षेत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे म्हणजे गुणवत्ता यादीच्या आधारे दिले जातात.

BSc in Computer Science अभ्यासक्रमासाठी किमान पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने मान्यताप्राप्त बोर्डातून इयत्ता 12वी परीक्षा किमान 50 टक्के व त्यापेक्षा अधिक गुणांसह असणे आवश्यक आहे.
उमेदवारांना विज्ञान शाखेत भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणितासह संगणक विज्ञान असणे देखील काही विद्यापीठांमध्ये अनुकूल आहे.
3 वर्षांचा तांत्रिक डिप्लोमा असणा-या उमेदवारांना दुस-या वर्षात प्रवेश दिला जातो.

3) प्रवेश परीक्षा- BSc in Computer Science

बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स कोर्समध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उच्च महाविद्यालये किंवा विद्यापीठे विचारात घेतलेल्या वेगवेगळ्या प्रवेश परीक्षा खालीलप्रमाणे आहेत.

i) सीयूसीईटी

सीयूसीईटी प्रवेश परीक्षा राजस्थान केंद्रीय विद्यापीठाद्वारे घेतली जाते.
ही प्रवेश परीक्षा ऑफलाइन पद्धतीने घेतली जाते.
परीक्षेचा एकूण कालावधी 2 तासांचा आहे.
प्रवेश परीक्षेचा उपयोग महाविद्यालये आणि विद्यापीठे विविध UG आणि PG अभ्यासक्रमांना प्रवेश देण्यासाठी करतात.

ii) बीएचयू यूईटी

ही प्रवेश परीक्षा बनारस हिंदू विद्यापीठाद्वारे वेगवेगळ्या UG अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशासाठी घेतली जाते.
परीक्षा ऑनलाइन पद्धतीने घेतली जाते आणि परीक्षेचा कालावधी 2 तास 30 मिनिटे आहे.

4) अभ्यासक्रम- BSc in Computer Science

BSc in Computer Science अभ्यासक्रम अशा प्रकारे तयार करण्यात आला आहे की त्यात विद्यार्थ्यांना संगणक विज्ञान आणि सॉफ्टवेअर उद्योगात करिअर करण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाते. हा अभ्यासक्रम 6 सेमिस्टरमध्ये विभागलेला आहे.

त्यामध्ये वर्गातील व्याख्याने, औद्योगिक भेटी, अतिथी व्याख्याने, इंटर्नशिप प्रशिक्षण, प्रकल्प कार्य या काही महत्वाच्या वितरण पद्धती आणि विद्यार्थ्यांना दिले जाणारे महत्वाचे प्रशिक्षण आहेत.

silver and black imac s — Photo by Tranmautritam on Pexels.com

बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स अभ्यासक्रम सेमिस्टरनिहाय खालील प्रमाणे आहे.

सेमिस्टर: I

डिजिटल इलेक्ट्रॉनिक्सचा परिचय
संगणक विज्ञान मूलभूत
पर्यावरण विज्ञान
गणितातील पायाभूत अभ्यासक्रम
कार्यात्मक इंग्रजी-I

सेमिस्टर: II

फ्रंट ऑफिस मॅनेजमेंट
स्वतंत्र गणित
संगणक संस्था
मुक्त स्रोत सॉफ्टवेअर-लिनक्सचे मूलभूत
मूल्य आणि नैतिकता

III: सेमिस्टर

C++ वापरुन ऑब्जेक्ट ओरिएंटेड प्रोग्रामिंग
ऑपरेटिंग सिस्टम संकल्पना
डेटा स्ट्रक्चर्सचा परिचय
सिस्टम विश्लेषण आणि डिझाइन
तांत्रिक लेखन
विश्लेषणात्मक कौशल्य विकास-I

IV: सेमिस्टर

डेटाबेस व्यवस्थापन प्रणाली
संगणक नेटवर्कचा परिचय
संख्यात्मक विश्लेषण
सिस्टम प्रोग्रामिंग
अहवाल लेखन (यंत्र)
विश्लेषणात्मक कौशल्य विकास-II

सेमिस्टर: V

पायथन प्रोग्रामिंग
सॉफ्टवेअर इंजिनिअरिंगचा परिचय
मोबाइल अनुप्रयोग विकास
व्यक्तिमत्व विकास कार्यक्रम
मिनी प्रोजेक्ट-I

सेमिस्टर: VI

वेब तंत्रज्ञानाचा परिचय
प्रकल्प काम

5) बीएस्सी संगणक विज्ञान प्रमुख पुस्तके

BSc in Computer Science अभ्यासक्रमासाठी भारतातील सर्वोच्च महाविद्यालयांमध्ये संदर्भ म्हणून वापरलेली पुस्तके खालीलप्रमाणे आहेत.

जावासह प्रोग्रामिंग
Ansi C मध्ये प्रोग्रामिंग
डेटाबेस सिस्टम्सची मूलभूत तत्वे
संगणक विज्ञानासाठी गणितीय संरचना
कॉम्प्युटर सायन्सचा सिद्धांत

6) प्रमुख महाविद्यालये- BSc in Computer Science

भारतात, हा अभ्यासक्रम नवी दिल्ली, कर्नाटक, महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, तामिळनाडू इत्यादी राज्यांतील महाविद्यालयांमध्ये नियमित किंवा अर्धवेळ अशा दोन्ही पद्धतीने शिकवला जातो.

BSc in Computer Science साठी काही सर्वोत्तम महाविद्यालये खालील प्रमाणे आहेत.

दिल्ली विद्यापीठ
ख्रिस्त विद्यापीठ
सेंट झेवियर्स कॉलेज
लोयोला कॉलेज
फर्ग्युसन कॉलेज
मिठीबाई कला महाविद्यालय
ऑक्सफर्ड कॉलेज ऑफ सायन्स
सेक्रेड हार्ट कॉलेज
चंदीगड विद्यापीठ
सेंट जोसेफ कॉलेज देवगिरी
इथिराज कॉलेज फॉर वुमन

वर नमूद केलेल्या जवळजवळ सर्व महाविद्यालयांमध्ये, विद्यार्थ्यांची क्षमता वाढविण्यासाठी आणि उद्योग क्षेत्रातील त्यांचे कौशल्य तपासण्यासाठी अंतिम वर्षाचे प्रकल्प कार्य तयार करणे अनिवार्य आहे.

BSc in Computer Science कोर्स अर्धवेळ किंवा दूरस्थ प्रकारानुसार देखील करता येतो. जे लोक दूरस्थ शिक्षणातून या कोर्सची निवड करतात, त्यांना कमी कोर्स फी, ऑनलाइन अभ्यास साहित्य यासारखे अनेक फायदे मिळतात आणि याशिवाय कोणीही त्यांच्या गावी घरी राहून हा कोर्स शिकू शकतात.

7) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्सचे फायदे

group of people watching on laptop — Photo by Fox on Pexels.com

भारतीय आयटी क्षेत्राची होणारी प्रचंड वाढ विदयार्थ्यांना आयटी क्षेत्रात नोकरीच्या प्रचंड संधी निर्माण करत आहे.
BSc in Computer Scienceचे पदवीधर संगणक हार्डवेअर सिस्टीम कंपन्या, संगणक नेटवर्किंग कंपन्या, सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट कंपन्या, शैक्षणिक संस्था आणि इतर अनेक कंपन्यांमध्ये नोकऱ्या मिळवू शकतात.
त्याचप्रमाणे, हॅकर्स आणि इतर दुर्भावनापूर्ण सॉफ्टवेअरपासून लोकांचे संरक्षण करणाऱ्या सुरक्षा अभियंत्यांची नोकरी घेऊन पदवीधर जगाला एक सुरक्षित स्थान बनवू शकतात.
उमेदवार संशोधनासाठी खुले असतील कारण अभ्यासाचे क्षेत्र सतत बदलत आहे.

8) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्सचे प्रकार

आयटी क्षेत्राच्या झपाट्याने होत असलेल्या वाढीमुळे आणि सॉफ्टवेअर आणि संगणकाशी संबंधित तंत्रज्ञानामध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढ झाल्यामुळे, BSc in Computer Science साठी इच्छुकांची संख्या मोठ्या प्रमाणात वाढली आहे. मागणीनुसार बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स कोर्स फुल टाइम, ऑनलाइन आणि डिस्टन्स मोडमध्ये उपलब्ध आहेत.

9) पूर्ण वेळ बीएस्सी संगणक विज्ञान

विज्ञान शाखेत किमान 50% सरासरी गुणांसह मान्यताप्राप्त बोर्डातून 12वी किंवा समकक्ष परीक्षा उत्तीर्ण असलेल्या उमेदवारांसाठी बीएस्सी पूर्णवेळ अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत.
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 3 वर्षांचा आहे.
या अभ्यासक्रमासाठी गुणवत्ता यादीच्या आधारे प्रवेश दिला जातो. परंतु काही महाविद्यालये प्रवेश परीक्षांना प्राधान्य देतात.
या कोर्ससाठी एकूण सरासरी फी रुपये 3 ते 7 लाखाच्या दरम्यान आहे.

i) ऑनलाइन बीएस्सी संगणक विज्ञान

ऑनलाइन अभ्यासक्रम विविध वैयक्तिक वेबसाइटद्वारे प्रदान केले जातात.
या कोर्सचा कालावधी काही तासांपासून ते 3 महिन्यांपर्यंत असतो.
या अभ्यासक्रमाची कमाल कोर्स फी रु. 18 हजार आहे.
तथापि, उमेदवारांनी एक गोष्ट लक्षात घेतली पाहिजे की, हे अभ्यासक्रम नियमित पूर्णवेळ अभ्यासक्रमाच्या बरोबरीने मानले जात नाहीत. त्यामुळे उमेदवारांनी हा अभ्यासक्रम निवडण्यापूर्वी अत्यंत सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.

ii) दुरस्त बीएस्सी संगणक विज्ञान

डिस्टन्स मोडमध्ये बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स अभ्यासक्रम कालावधी 3 ते 6 वर्षे आहे.
सरासरी कोर्स फी रु. 20 ते 50 हजाराच्या दरम्यान आहे
हा अभ्यासक्रम सुविधा देणारी महाविदयालयामध्ये विस्डम स्कूल ऑफ मॅनेजमेंट, डॉ सीव्ही रमण विद्यापीठ, पंजाब टेक्निकल युनिव्हर्सिटी इ.

10) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स नोकरीचे पद

BSc in Computer Science कोर्सनंतर अनेक नोक-या आणि करिअरचे पर्याय उपलब्ध आहेत ज्यामुळे उमेदवार वार्षिक सरासरी 6 लाख रुपये पगार मिळू शकतो.

बँका, आयटी विभाग, तांत्रिक सहाय्य, सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट, सिस्टम मेंटेनन्स, संशोधन आणि विकास, टेक कन्सल्टन्सी, सुरक्षा आणि पाळत ठेवणे आणि इतर अशा क्षेत्रांमध्ये नोकरीच्या अनेक संधी आहेत.

सॉफ्टवेअर अभियंता: ते वेगवेगळ्या पद्धती आणि साधनांच्या मदतीने सॉफ्टवेअर सोल्यूशन्स विकसित करण्यासाठी जबाबदार असतात. ते प्रोग्रामिंग डिझाइन करुन स्थापित करतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 4 ते 5 लाख.
वेबसाइट डेव्हलपर: हे वेबसाइटच्या तांत्रिक भागासाठी जबाबदार आहेत. ते मुख्यतः कार्यक्षम कोड लिहितात आणि नियोक्त्याच्या आवश्यकतेनुसार विविध प्रकारच्या वेबसाइट्स विकसित करण्यासाठी सर्वोत्तम कोडिंग पद्धतींचे अनुसरण करतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 7 लाख.
मोबाइल ॲप डेव्हलपर: वेबसाइट डेव्हलपर्सप्रमाणे, मोबाइल ॲप डेव्हलपर हे मोबाइलसाठी कार्यक्षम ॲप्लिकेशन विकसित करण्यासाठी जबाबदार असतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 4 ते 5 लाख.
विकसक: विकासक ग्राफिक वापरकर्ता इंटरफेस घटक जसे की मेनू, टॅब, विजेट्स इ. डिझाइन करतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 4 ते 5 लाख.

वाचा: The Most Popular Courses In India | भारतातील लोकप्रिय कोर्सेस

आयटी पर्यवेक्षक: आयटी पर्यवेक्षक कर्मचा-यांचे पर्यवेक्षण करण्यासाठी, नवीन नियुक्त्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी आणि त्या कंपनीच्या किंवा संस्थेच्या आयटी विभागामध्ये कार्य कार्यक्षमतेने चालू आहे याची खात्री करण्यासाठी जबाबदार असतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.
नेटवर्क अभियंता: हे तांत्रिक तज्ञ आहेत जे संगणक नेटवर्क सेट करण्यासाठी आणि त्यांची देखभाल करण्यासाठी जबाबदार आहेत. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 2 ते 3 लाख.
तांत्रिक लेखक: तांत्रिक लेखक मॅन्युअल, जर्नल लेख आणि तांत्रिक क्षेत्रात आवश्यक इतर सहाय्यक कागदपत्रे तयार करतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 4 ते 5 लाख.
सॉफ्टवेअर क्वालिटी ॲश्युरन्स टेस्टर: हे सहसा सॉफ्टवेअर आणि ऍप्लिकेशन्सचे त्रुटींसाठी मूल्यांकन करतात आणि ते स्थिर असल्याची खात्री करतात. ते स्क्रिप्ट डीबग करतात आणि त्यातील समस्या ओळखतात. या पदासाठी मिळणारे वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.

11) भविष्यातील संधी- BSc in Computer Science

उच्च शिक्षणाच्या बाबतीत, विद्यार्थी संगणक विज्ञान, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, डेटा सायन्स आणि इतर विषयांमध्ये अनेक संबंधित पदव्युत्तर पदवी घेऊ शकतात. जसे की, एमएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स, एमएस्सी सॉफ्टवेअर अभियांत्रिकी, एमएस्सी डेटा सायन्स, एमएस्सी डेटा ॲनालिटिक्स, एमएस्सी माहिती तंत्रज्ञान, एमएस्सी सायबर सुरक्षा

या व्यतिरिक्त, विदयार्थ्यांची कौशल्ये आणि ज्ञान अद्ययावत राहण्यासाठी नवीनतम तंत्रज्ञान, उदयोन्मुख साधने आणि भाषांमध्ये प्रमाणपत्र मिळवता येते, जे त्यांना त्यांच्या करिअरच्या वाढीसाठी आणि चांगल्या पगारास मदत करेल.

मास्टर ऑफ बिझनेस ॲडमिनिस्ट्रेशन (एमबीए) किंवा पीजीडीएम सारखे इतर पर्याय देखील उपलब्ध आहेत, जे विदयार्थ्यांना व्यवस्थापन क्षेत्रात करियर सेट करण्यात मदत करु शकतात, मग ते आयटी किंवा इतर कोणतेही क्षेत्र असो.

12) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स विषयी वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

BSc in Computer Science हा एक अंडरग्रेजुएट कोर्स आहे ज्यामध्ये कॉम्प्युटर सायन्सचे सर्व पैलू आणि सॉफ्टवेअर उद्योगात करिअर करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या संबंधित विषयांचा समावेश आहे. वाचा: Computer Science is the best career option | संगणक शास्त्र

i) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्समधील काही विषय कोणते आहेत?

BSc in Computer Scienceच्या अभ्यासक्रमात समाविष्ट असलेले सामान्य विषय खालील प्रमाणे आहेत.

संगणक विज्ञान मूलभूत
स्वतंत्र गणित
डेटा स्ट्रक्चर्सचा परिचय
सिस्टम प्रोग्रामिंग
पायथन प्रोग्रामिंग
C++ वापरुन ऑब्जेक्ट-ओरिएंटेड प्रोग्रामिंग
वाचा: BE in Computer Science after 12th | बीई कॉम्प्युटर

ii) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्सला स्कोप काय आहे?

आयटी आणि कॉम्प्युटर सायन्स कंपन्यांच्या वाढत्या व्याप्तीमुळे, बीएससी कॉम्प्युटर सायन्स पदवीधरांसाठी नोकऱ्यांची व्याप्ती संख्या आणि पगार स्केलच्या दृष्टीने वाढत आहे. सॉफ्टवेअर अभियंत्यांची राष्ट्रीय सरासरी पगार सुमारे 5 ते 10 लाख आहे. इतर संबंधित नोकऱ्यांमध्येही, तुम्ही फ्रेशर्स म्हणून सुमारे 3 ते 6 वार्षिक सरासरी वेतन मिळवू शकता. वाचा: Diploma in Web Designing After 12th | वेब डिझायनिंग डिप्लोमा

iii) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्ससाठी गणित अनिवार्य आहे का?

या अभ्यासक्रमाचा पाठपुरावा करण्यासाठी इयत्ता 12 मध्ये गणित हा अनिवार्य विषय मानला जातो कारण यामुळे विद्यार्थ्यांना या गुणांचा पाठपुरावा करणे सोपे होते. वाचा: Diploma in Information Technology | माहिती तंत्रज्ञान डिप्लोमा

iv) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स अभ्यासक्रम कसा आहे?

BSc in Computer Science पेक्षा कमी प्रोग्रामिंग पार्श्वभूमी असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी कठीण असू शकते. तुम्हाला प्रोग्रामिंग आणि कॉम्प्युटर सायन्सचे मूलभूत पैलू शिकण्यात खरोखर स्वारस्य असल्यास, ते तुमच्यासाठी कठीण नाही. सुरुवातीला हे अवघड असू शकते, परंतु काही मूलभूत मैफिली शिकल्यानंतर तुम्हाला ते हँग होईल. वाचा: Diploma in Information Technology after 10th | आयटी डिप्लोमा

v) बीएस्सी कॉम्प्युटर सायन्स नंतर कोणत्या नोकऱ्या आहेत?

या कोर्सनंतर तुम्हाला मिळू शकणार्‍या काही नोकर्‍या संगणक विज्ञान आणि प्रोग्रामिंग क्षेत्रात असू शकतात जसे की आयटी विश्लेषक, सॉफ्टवेअर डेव्हलपर, नेटवर्क इंजिनियर, सिस्टम इंजिनियर, संगणक ऑपरेटर, तांत्रिक सहाय्यक, तांत्रिक अभियंता, तांत्रिक लेखक इ. वाचा: Best Computer Science Courses | संगणक कोर्सेस

Related Posts

Post Categories

Education