The Best Paramedical Courses After 12th | पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम, पात्रता, महाविदयालये, करिअर संधी, सॅलरी व कार्यक्षेत्र
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम हे वैद्यकीय प्रशिक्षण अभ्यासक्रम आहेत; जे नोकरीभिमुख आहेत. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना; वास्तविक जीवनातील वैद्यकीय परिस्थितीसाठी प्रशिक्षण देतात. वैद्यकीय क्षेत्रात कुशल पॅरामेडिक्सच्या वाढत्या गरजेमुळे; या अभ्यासक्रमांचे महत्व लक्षात आले आहे. हे नमूद करणे महत्वाचे आहे की पॅरामेडिक्स शिवाय; वैद्यकीय क्षेत्र अपूर्ण राहिल. म्हणून The Best Paramedical Courses After 12th महत्वाचे आहे.
पारंपारिक एमबीबीएस पदवीपेक्षा कमी कालावधीत; आणि बजेटमध्ये वैद्यकीय क्षेत्रात करिअर घडवण्यासाठी; The Best Paramedical Courses After 12th; हे एक आश्चर्यकारक क्षेत्र आहे. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम नोकरीभिमुख आहेत; आणि या क्षेत्रात रोजगाराच्या भरपूर संधी आहेत.
Table of Contents
पात्रता निकष (The Best Paramedical Courses After 12th)
The Best Paramedical Courses After 12th नंतर; पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचे पात्रता निकष हे; उमेदवाराने जो अभ्यासक्रम निवडला आहे; त्यावर अवलंबून आहेत.
उदाहरणार्थ बीएससी इन ऑक्युपेशनल थेरपी; बीएस्सी इन रेडियोग्राफी किंवा न्यूक्लियर मेडिसीन सारख्या अभ्यासक्रमांसाठी; उमेदवारांनी विज्ञान शाखेसह; बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
वाचा: Diploma in Dental Technology | दंत तंत्रज्ञान डिप्लोमा
तथापि, काही प्रमाणपत्रे किंवा डिप्लोमा अभ्यासक्रम कला आणि वाणिज्य; शाखेतील उमेदवारांद्वारे केले जाऊ शकतात. The Best Paramedical Courses After 12th
काही पॅरामेडिकल The Best Paramedical Courses After 12th अभ्यासक्रमांना प्रवेश; प्रवेश परीक्षांवर आधारित आहे. यामध्ये JIPMER द्वारा आयोजित; JIPMER, NEET-UG, NTA द्वारे आयोजित, MHT CET महाराष्ट्र सरकार द्वारे आयोजि; इत्यादींचा समावेश आहे.
पॅरामेडिकल कोर्सचा आणखी एक फायदा म्हणजे; पदव्युत्तर, पदवीधर, डिप्लोमा, प्रमाणपत्र अभ्यासक्रमांचे पर्याय आहेत; जे 3 वर्ष ते 6 महिन्यांपर्यंत भिन्न कालावधीचे आहेत.
वाचा: Advice About An Interview | मुलाखतीबद्दल माहिती आणि सल्ला
The Best Paramedical Courses After 12th अभ्यासक्रम; 12 वी विज्ञान शाखेतील विदयार्थ्यांसाठी आहेत; सरासरी प्रवेश आवश्यकतांसह देशभरातील विविध महाविद्यालयांमध्ये; पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम दिले जातात.
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम वैद्यकीय क्षेत्रातील व्यावसायिकांना; वैद्यकीय पूर्व आपत्कालीन उपचार, वैद्यकीय सहाय्य, निदान तंत्रज्ञान प्रशिक्षण; इत्यादी प्रशिक्षण देतात. वैद्यकीय क्षेत्रातील विविध क्षेत्रांमधून निवडण्यासाठी; पॅरामेडिक्स विस्तृत अभ्यासक्रम देतात.
वाचा: Diploma in ECG Technology | ईसीजी टेक्नॉलॉजीमध्ये डिप्लोमा
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचा समावेश असलेली प्रमुख क्षेत्र खालीलप्रमाणे आहेत.

एक्स-रे तंत्रज्ञान X-Ray technology
एक्स-रे तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम हे विद्यार्थ्यांमध्ये; सर्वात लोकप्रिय अभ्यासक्रम आहेत; आणि वैद्यकीय उपचारांमध्ये त्यांना खूप महत्त्व आहे. विद्यार्थ्यांना एक्स-रेचे प्रकार, वापरलेले इमेजिंग तंत्रज्ञान; एक्स-रे वाचण्याचे मार्ग, एखाद्या विशिष्ट प्रकरणात कोणते एक्स-रे वापरायचे; इत्यादी शिकवले जाते.
वाचा: All Information About Diploma in Pharmacy | डी फार्मसी डिप्लोमा
अभ्यासक्रम
- X एक्स-रे तंत्रज्ञान मध्ये B.Sc
- B.Sc इन मेडिकल इमेजिंग टेक्नॉलॉजी
- बॅचलर ऑफ रेडिएशन टेक्नॉलॉजी
- X एक्स-रे तंत्रज्ञान मध्ये डिप्लोमा
- X एक्स-रे तंत्रज्ञात प्रमाणपत्र
- वाचा: वाचा: All Information About Pharmacy Courses | फार्मसी कोर्सबद्दल
सरासरी वेतन
भारतात, एक एक्स-रे तंत्रज्ञ वार्षिक सरासरी रु. 5.5 लाख कमवू शकतो. प्रमाणपत्र किंवा डिप्लोमा धारक दरमहा रु. 30000 कमवू शकतो; परदेशात कमाई आणखी उच्च पातळीवर जाऊ शकते.
वाचा: Diploma in the Early Childhood Education | बाल शिक्षण डिप्लोमा
ॲनेस्थेसिया तंत्रज्ञान Anesthesia Technology

हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना; वेगवेगळ्या वैद्यकीय प्रकरणांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या; वेगवेगळ्या एकाग्रतेच्या ॲनेस्थेसिया डोसचे; व्यवस्थापन कसे करावे; याचे प्रशिक्षण दिले जाते.
वाचा: Nursing is the best career option after 10th/12th | नर्सिंग
ॲनेस्थेसिया प्रक्रिया ही बहुतांश वैद्यकीय उपचारांमध्ये; एक प्राथमिक पायरी आहे; आणि म्हणूनच महत्वाची आहे. कारण ते रुग्णाच्या आरोग्याची; प्रतिक्रिया तपासत राहतात.
वाचा: Bachelor of Science in Audiology | ऑडिओलॉजीमध्ये बीएस्सी
अभ्यासक्रम
- ॲनेस्थेसिया तंत्रज्ञान मध्ये B.Sc
- डिप्लोमा इन ॲनेस्थेसिया
- ॲनेस्थेसिया मध्ये पीजी डिप्लोमा
- वाचा: Ultrasonography the best option for a career | सोनोग्राफी
सरासरी वेतन
प्रवेश-स्तरीय ॲनेस्थेटिक वेतन रु. 1 लाख असू शकते; ॲनेस्थेटिक तज्ञांना खूप जास्त पैसे दिले जातात; आणि जर तुम्ही कार्डियाक ॲनेस्थेटिकसारखे विशेषज्ञ असाल; तर ते वाढते. ॲनेस्थेटिक्सला 12 लाखांपर्यंत पगार; भारतात सहजपणे दिला जातो. यूएसए सारखे देश ॲनेस्थेटिक्सला भारतापेक्षा; 3 पट जास्त पैसे देतात.
वाचा: All Information About Diploma in Education | डी. एड. पदविका
फिजिओथेरपी (The Best Paramedical Courses After 12th)

वैद्यकीय क्षेत्राची ही शाखा मानवी अवयवांच्या; शारीरिक हालचालीशी संबंधित आहे. इलेक्ट्रोथेरपी, व्यायाम, हालचाली प्रशिक्षण; इत्यादी विविध थेरपी तंत्रांचा वापर; रुग्णांवर उपचार करण्यासाठी केला जातो.
शस्त्रक्रिया आणि इम्प्लांट ऑपरेशननंतर; फिजिओथेरपीचा वापर जखमी शरीराच्या अवयवांची; नैसर्गिक हालचाल परत आणण्यासाठी केला जातो. क्रीडा क्षेत्रात फिजिओथेरपिस्टसाठी; करिअरच्या उत्तम संधी आहेत; ज्यासाठी मैदानावर 24 तास फिजिओथेरपिस्टची आवश्यकता असते. The Best Paramedical Courses After 12th
अभ्यासक्रम
- बॅचलर ऑफ फिजिओथेरपी
- फिजिओथेरपी मध्ये डिप्लोमा
- वाचा: List of the Paramedical Courses | पॅरामेडिकल कोर्सेस यादी
सरासरी वेतन
एक फिजिओथेरपिस्ट रु. 15000 ते 70000 दरमहा कमवू शकतो; एक क्रीडा किंवा वैयक्तिक फिजिओथेरपिस्ट; दरमहा रु. 50000 पर्यंत कमवू शकतो. (शिष्यवृत्ती माहितीसाठी येथे क्लिक करा)
डायलिसिस तंत्रज्ञान (The Best Paramedical Courses After 12th)
डायलिसिस अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना; यंत्रसामग्री, तंत्र, डायलिसिसची प्रक्रिया यांचे प्रशिक्षण देतात. समस्येचे निदान करण्यासाठी; स्पष्टीकरण आणि अहवाल वाचन मध्ये परिणाम देखील; या अभ्यासक्रमाचा एक भाग आहे.
शरीरातून कचरा द्रव आणि अशुद्ध रक्त; काढून टाकण्याची प्रक्रिया म्हणजे डायलिसिस. वाचा: Diploma in Business Management | बिझनेस मॅनेजमेंट डिप्लोमा
अभ्यासक्रम
- B.Sc इन डायलिसिस थेरपी
- डायलिसिस तंत्रज्ञान मध्ये डिप्लोमा
- डायलिसिस तंत्रज्ञात प्रमाणपत्र
- वाचा: How to become a stem cell therapist? | स्टेमसेल थेरपिस्ट
सरासरी वेतन
एंट्री-लेव्हल तंत्रज्ञ प्रति महिना रु. 18000 पगाराची अपेक्षा करु शकतो. यानंतर कामाच्या अनुभवावर आधारित वेतन दरमहा रु. 50000 पर्यंत जाऊ शकते. वाचा: List of the top courses after 12th Arts | 12 वी कला नंतर काय?
नर्सिंग Nursing (The Best Paramedical Courses After 12th)

डॉक्टरांनंतर सर्वात महत्वाची भूमिका नर्सिंग स्टाफची असते; शस्त्रक्रिया दरम्यान, शस्त्रक्रिया झाल्यानंतर रुग्णालयात नर्सेस रुग्णांची काळजी घेतात. ते शस्त्रक्रिया आणि ऑपरेशन थिएटरमध्ये; डॉक्टरांना मदत करतात.
वेगवेगळ्या स्तरांच्या परिचारिका रुग्णांची नोंद ठेवतात, औषध पुरवतात, ऑपरेशनपूर्व आणि नंतरची काळजी, मलमपट्टी; प्रथमोपचार काळजी, तत्काळ उपचार इ.
वाचा: How to become an ultrasound technician | सोनोग्राफी
अभ्यासक्रम
- नर्सिंग मध्ये B.Sc
- डिप्लोमा इन नर्सिंग केअर असिस्टंट
- कम्युनिटी हेल्थ नर्सिंग मध्ये M.Sc
- प्रसूती आणि स्त्रीरोग नर्सिंग मध्ये M.Sc
- मानसोपचार नर्सिंग मध्ये M.Sc
- एमएससी इन हेल्थ नर्सिंग
- बालरोग नर्सिंग मध्ये M.Sc
- वाचा: Know the top Trending Courses in 2023 | ट्रेंडिंग कोर्सेस
सरासरी वेतन
नर्सिंग कर्मचा-ययांचे वेतन विभाग, खाजगी क्षेत्र, सरकारी क्षेत्र; अनुभव, पात्रता इत्यादींनुसार बदलते. तथापि, नर्सिंग नोकऱ्या हे सर्वाधिक वेतन देणाऱ्या; पॅरामेडिक नोकऱ्यांपैकी एक आहेत. प्रवेश-स्तरीय वार्षिक सारासरी वेतन; 1.8 लाख ते 8.7 लाखा पर्यंत असू शकते. वाचा: Know About Diploma in Orthopaedics | ऑर्थोपेडिक्स डिप्लोमा
ऑडिओलॉजिस्ट आणि स्पीच थेरपिस्ट Audiologist and Speech Therapist

एक ऑडिओलॉजिस्ट बोलण्यास आणि ऐकण्यात; कमजोरी असलेल्या रूग्णांवर उपचार करण्यास मदत करतो. ज्या रुग्णांना बोलण्याची समस्या, तोतरेपणा येतो; त्यांच्यावर उपचारात्मक व्यायाम आणि विशेष तंत्रज्ञान; आणि उपकरणे वापरुन उपचार केले जातात. हे अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना; विविध निदान तंत्र, कमजोरीचे स्तर, उपकरणांचे ज्ञान; इत्यादी समजून घेण्यास प्रशिक्षित करतात.
वाचा: Certificate in Physiotherapy | फिजिओथेरपी मध्ये प्रमाणपत्र
अभ्यासक्रम
- B.Sc ऑडिओलॉजी आणि स्पीच मध्ये
- डिप्लोमा इन हियर लँग्वेज अँड स्पीच
सरासरी वेतन
एंट्री-लेव्हल ऑडिओलॉजिस्ट थेरपिस्ट वार्षिक सरासरी रु. 4.8 लाखा पर्यंत कमवू शकतात.
वाचा: BSc in Emergency Medicine Technology |बीएस्सी इएमटी
वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ Medical Laboratory Technologists

प्रयोगशाळा वैद्यकीय उपचारांचा एक अत्यंत महत्वाचा भाग आहे; रोगांचे निदान सामान्यतः प्रयोगशाळांमध्ये नमुन्यांची चाचणी करुन; केले जाते आणि त्यासाठी एक कुशल प्रशिक्षित तंत्रज्ञ आवश्यक असतो; जो नमुन्यांची चाचणी आणि विश्लेषण करण्यात निष्णात असतो; आणि निकाल वाचतो. वाचा: Tally The Most Useful Certificate Course | टॅली कोर्स प्रमाणपत्र
आपण आपली प्रयोगशाळा देखील सुरु करु शकता; किंवा तंत्रज्ञ म्हणून सुरु करु शकता. विविध विशिष्ट वैद्यकीय क्षेत्रात; लॅब टेक्निशियन म्हणून करियरच्या वाढीसाठी; भरपूर जागा आहे आणि अतिशय आशादायक स्थिर नोकरी आहे.
अभ्यासक्रम
- B.Sc इन मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजी
- प्रयोगशाळा सहाय्यक मध्ये प्रमाणपत्र
- प्रयोगशाळा सहाय्यक मध्ये डिप्लोमा
- वाचा: Know the Importance of Synthetic Biology | सिंथेटिक बायोलॉजी
सरासरी वेतन
लॅब टेक्निशियनची वेतन श्रेणी वार्षिक सरासरी रु. 1.17 लाख ते 5.5 लाख आहे.
इतर लोकप्रिय पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम
- रेडिओग्राफी मध्ये Sc
- एक्स-रे रेडियोग्राफी आणि अल्ट्रा-सोनोग्राफी मध्ये पीजीडी
- रेडिओलॉजी सहाय्यक मध्ये प्रमाणपत्र
- रेडियोग्राफी डायग्नोस्टिक मध्ये प्रमाणपत्र
- व्यावसायिक थेरपी मध्ये बॅचलर
- एससी इन होम नर्सिंग केअर
- डिप्लोमा इन नर्सिंग केअर असिस्टंट.
- वाचा: Career Counselling After 10th | करिअर समुपदेशन
करिअर म्हणून पॅरामेडिक्स का निवडावे?
पॅरामेडिक उद्योग वैद्यकीय; आणि आरोग्यसेवा उद्योगाचा कणा आहे. भारतात तसेच इतर देशांमध्ये; कुशल पात्र पॅरामेडिक्सची; नेहमीच मागणी असते. हा एक अतिशय स्मार्ट आणि फायदेशीर करिअर पर्याय आहे. The Best Paramedical Courses After 12th
हा एक आव्हानात्मक व्यवसाय आहे; कारण दीर्घ व्यस्त शिफ्टसाठी; पॅरामेडिक्स आवश्यक आहेत. कोणत्याही वेळी आपत्कालीन परिस्थिती उद्भवू शकते; आणि आपल्याला तयार राहावे लागेल. आपण गंभीर आणि कठीण परिस्थितींना सामोरे जाल; आपण मानसिकदृष्ट्या देखील तयार असले पाहिजे. वाचा: The Best Career in the Journalism after 12th | पत्रकारिता डिप्लोमा
पॅरामेडिक्स कार्यक्षेत्र (The Best Paramedical Courses After 12th)
पॅरामेडिकल क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात वाव आहे; कारण वेगाने वाढणाऱ्या वैद्यकीय उद्योगात; नोकरीच्या संधी जास्त आहेत. आरोग्य सेवा उद्योगाला; नेहमीच कुशल पॅरामेडिक्सची गरज असते; आणि सरकारी आणि खाजगी दोन्ही क्षेत्रे रोजगाराच्या; भरपूर संधी उपलब्ध करून देतात; ज्यामुळे चांगले पैसे मिळतात. वाचा: The Best Career in the Fine Arts after 12th | ललित कला पदविका
करिअर संधी
- रुग्णवाहिका परिचर
- प्रगत लाइफ सपोर्ट पॅरामेडिक
- गंभीर वैद्यकीय काळजीवाहक
- वैद्यकीय सहाय्यक
- रेडिओग्राफर
- प्रयोगशाळा सहाय्यक
महाराष्ट्रातील पॅरामेडिकल महाविद्यालये
- ICRI – इन्स्टिट्यूट ऑफ क्लिनिकल रिसर्च इंडिया, अंधेरी पूर्व, मुंबई
- एमजीएम स्कूल ऑफ बायोमेडिकल सायन्स, नवी मुंबई
- मुंबई विद्यापीठ, किल्ला, मुंबई
- राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ, नागपूर
- MUHS – महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठ, नाशिक
- सशस्त्र सेना वैद्यकीय महाविद्यालय, वानोवरी, पुणे
- ITM – आरोग्य विज्ञान संस्था, नवी मुंबई
- क्लिनिकल एक्सलन्ससाठी अकादमी, सांताक्रूझ पूर्व, मुंबई
- आयसीआरआय – अजिंक्य डीवाय पाटील विद्यापीठ, चारहोळी बुद्रुक, पुणे
- ओएसिस विज्ञान आणि व्यवस्थापन महाविद्यालय, बिबवेवाडी, पुणे
- प्रेमलीला विठलदास पॉलिटेक्निक (पीव्हीपी मुंबई), सांताक्रूझ वेस्ट, मुंबई
- टाटा सामाजिक विज्ञान संस्था – व्यावसायिक शिक्षण शाळा, देवनार, मुंबई
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, चर्चगेट, मुंबई
- DMIMSU – दत्ता मेघे वैद्यकीय विज्ञान संस्था, वर्धा
- ऑप्टोमेट्री स्कूल, भारती विद्यापीठ, धनकवडी, पुणे
- राष्ट्रीय व्यवस्थापन आणि संशोधन अभ्यास संस्था (NIMR), अंधेरी पूर्व, मुंबई
- ऑडिओलॉजी आणि भाषण भाषा पॅथॉलॉजी स्कूल, भारती विद्यापीठ, धनकवडी, पुणे
- ICRI – संदीप विद्यापीठ, नाशिक
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, कर्वे नगर, पुणे
- गोंडवाना विद्यापीठ, महाराष्ट्र – इतर
वाचा: Diploma in X-Ray Technology after 12th: एक्स-रे तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- इंदिरा गांधी शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय आणि रुग्णालय, नागपूर
- टोपीवाला नॅशनल मेडिकल कॉलेज, मुंबई
- सेंट झेवियर्स कॉलेज, मुंबई महापालिका मार्ग, मुंबई
- एम्स नागपूर – अखिल भारतीय वैद्यकीय विज्ञान संस्था, नागपूर
- अखिल भारतीय शारीरिक औषध आणि पुनर्वसन संस्था, महालक्ष्मी, मुंबई
- एसआयएचएस पुणे – सिम्बायोसिस इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थ सायन्सेस, सेनापती बापट रोड, पुणे
- सेठ गोरधनदास सुंदरदास मेडिकल कॉलेज आणि केईएम हॉस्पिटल, परळ, मुंबई
- LTA स्कूल ऑफ ब्यूटी, अंधेरी पूर्व, मुंबई
- अली यावर जंग राष्ट्रीय भाषण आणि श्रवण अपंग संस्था, वांद्रे पश्चिम, मुंबई
- अखिल भारतीय स्थानिक स्वराज्य संस्था, अंधेरी पश्चिम, मुंबई
- लोटस कॉलेज ऑफ ऑप्टोमेट्री, जुहू, मुंबई
- ऑप्टोमेट्री आणि नेत्र विज्ञान महाविद्यालय, महाराष्ट्र – इतर
- व्यवस्थापन अभ्यास आणि ऑनलाईन शिक्षणासह क्रिमसन क्लिनिकल रिसर्च इन्स्टिट्यूट, ठाणे, मुंबई
- क्लिनीमाईंड्स इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थ सायन्स ट्रेनिंग अँड मॅनेजमेंट, वाशी, मुंबई
- नेताजी सुभाष इन्स्टिट्यूट, कुर्ला पश्चिम, मुंबई
- EduKart.com, आग्रा
- क्लिनिकल रिसर्चसाठी क्लिनोमिक सेंटर, ठाणे पश्चिम, ठाणे
- लोकमान्य टिळक म्युनिसिपल मेडिकल कॉलेज, सायन, मुंबई
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, नागपूर
- PPCE (विमान नगर) आणि रुबी हॉल क्लिनिक (बंड गार्डन), बंड गार्डन रोड, पुणे
- MHF चे होमिओपॅथिक वैद्यकीय महाविद्यालय आणि रुग्णालय, अहमदनगर
Read: A Career in the Food Technology after 12 | अन्न तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- व्हीव्हीईएसचे विकास कला, विज्ञान आणि वाणिज्य महाविद्यालय, विक्रोळी पूर्व, मुंबई
- शिक्षण आणि विकास कार्यक्रम परिषद, ठाणे, मुंबई
- विस्डम स्कूल ऑफ मॅनेजमेंट, लखनौ
- टाटा सामाजिक विज्ञान संस्था – व्यावसायिक शिक्षण शाळा, देवनार, मुंबई
- एलटीए स्कूल ऑफ ब्युटी, बोरिवली पश्चिम, मुंबई
- एलटीए स्कूल ऑफ ब्यूटी, वाशी, नवी मुंबई
- पिल्लई कला, वाणिज्य आणि विज्ञान महाविद्यालय, पनवेल, मुंबई
- B.K. बिर्ला कला, विज्ञान आणि वाणिज्य महाविद्यालय, कल्याण पश्चिम, मुंबई
- सीआरबी टेक, कॅम्प, पुणे
- CLINI इंडिया, सोमजीगुडा, सोमजीगुडा, हैदराबाद
- जहांगीर सेंटर फॉर लर्निंग, पुणे स्टेशन, पुणे
- यूकेएएटी कन्सल्टन्सी अँड सर्व्हिसेस प्रा. लि., सिंहगड रोड, पुणे
- डॉ. डी. वाय. पाटील वैद्यकीय महाविद्यालय, रुग्णालय आणि संशोधन केंद्र, पिंपरी, पुणे
- कोहिनूर कॉलेज ऑफ पॅरामेडिकल सायन्स, कुर्ला पश्चिम, मुंबई
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, चर्चगेट, मुंबई
- पद्मश्री डॉ. डी.वाय. पाटील विद्यापीठ, नवी मुंबई
- क्लिनिकल सेंटर फॉर क्लिनिकल रिसर्च, धनकवडी, पुणे
- इंपीरियल इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट, अंधेरी पश्चिम, मुंबई
- क्लिनोमिक सेंटर फॉर क्लिनिकल रिसर्च प्रा. लि., अंधेरी पश्चिम, मुंबई
- एसआयईएस वैद्यकीय आणि प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान संस्था, सायन, मुंबई
- DMIMSU – दत्ता मेघे वैद्यकीय विज्ञान संस्था, वर्धा
वाचा: Make Career in the Fashion Design after 12th: फॅशन डिझाईनर
- लक्ष्मी कॉलेज ऑफ ऑप्टोमेट्री, नवी मुंबई, मुंबई
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, कर्वे नगर, पुणे
- गोंडवाना विद्यापीठ, महाराष्ट्र – इतर
- प्रवरा वैद्यकीय विज्ञान संस्था, अहमदनगर
- सिम्बायोसिस स्कूल फॉर ओपन अँड डिस्टन्स लर्निंग, सेनापती बापट रोड, पुणे
- VIVO हेल्थकेअर, ठाणे, मुंबई
- एलटीए स्कूल ऑफ ब्यूटी, ठाणे पश्चिम, ठाणे
- टेक महिंद्रा स्मार्ट अकादमी फॉर हेल्थकेअर, वांद्रे पश्चिम, मुंबई
- श्री साई पॉलिटेक्निक कॉलेज, चंद्रपूर
- अॅड.व्ही.आर.मनोहर इन्स्टिट्यूट, नागपूर
- B.K. बिर्ला कला, विज्ञान आणि वाणिज्य महाविद्यालय, ठाणे
- डॉ उल्हास पाटील वैद्यकीय महाविद्यालय आणि सामान्य रुग्णालय, जळगाव
- बी.के.एल. वालावलकर ग्रामीण वैद्यकीय महाविद्यालय’ रत्नागिरी
- एमजीएम स्कूल ऑफ बायोमेडिकल सायन्सेस, औरंगाबाद
- मेडिकल कॉलेज, भारती विद्यापीठ] धनकवडी, पुणे
- सनराइज पॅरामेडिकल इन्स्टिट्यूट, चिंचवड, पुणे
- ग्रॅटिसोल लॅब्स, खराडी, पुणे
- उपनगरीय वैद्यकीय महाविद्यालय, कांदिवली पश्चिम, मुंबई
- कर्मवीर केशवलालजी हरकचंदजी आबाद कला, श्रीमान मोतीलालजी गिरधारीलालजी लोढा कॉमर्स आणि श्रीमान पी.एच. जैन विज्ञान महाविद्यालय, नाशिक
Read: Know About Automobile Engineering | ऑटोमोबाईल अभियांत्रिकी
- स्वामी विवेकंद माहिती तंत्रज्ञान महाविद्यालय, लातूर
- केपी पॅरामेडिकल इन्स्टिट्यूट, हडपसर, पुणे
- डिस्मेच क्लिनिकल सेवा, वाकड, पुणे
- श्री बालाजी इन्स्टिट्यूट पुणे (SBIP), चिंचवड, पुणे
- विद्या सागर पदव्युत्तर संस्था, धुळे
Related Posts
- The Best Career Options After 12th Science | 12 वी विज्ञान कोर्स
- A Complete Guidance of Pharmacy Courses 2022 | फार्मसी कोर्स
- Diploma in banking & finance after 12th | बँकिंग व फायनान्स कोर्स
Post Categories
आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.

Ganpati-2 Know all about Siddhivinayak Siddhatek | सिद्धिविनायक

Ganpati-1 Know all about Moreshwar Morgaon | मोरेश्वर, मोरगाव

What are daily good habits? | रोजच्या चांगल्या सवयी काय आहेत?

Share the lessons you have learned in life | आयुष्यात शिकलेले धडे

Know the effects of multitasking on health | मल्टीटास्किंगचे परिणाम

Value of additional courses to get a job | नोकरीसाठी अतिरिक्त कोर्स

How to Memorize Study? | अभ्यास लक्षात कसा ठेवावा?

Best Qualities of a Great Lawyer | चांगल्या वकिलाचे गुण

Sources of water pollution and its control | जल प्रदूषण
