Food Product the best diploma after 12th | अन्न उत्पादन

Food Product the best diploma after 12th | अन्न उत्पादन डिप्लोमा, प्रवेश प्रक्रिया, प्रवेश परीक्षा, अभ्यासक्रम, व्याप्ती व सरासरी वेतन

डिप्लोमा इन फूड प्रोडक्शन हा एक ते दीड वर्षाचा डिप्लोमा अभ्यासक्रम आहे; ज्यामध्ये प्रशिक्षण किंवा इंटर्नशिप देखील समाविष्ट आहे. Food Product the best diploma after 12th डिप्लोमा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांमध्ये पाक कौशल्य विकसित करण्यासाठी, त्यांना केटरिंग आणि हॉस्पिटॅलिटी उद्योगासाठी तयार करण्यासाठी तयार केला जातो.

या अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने इ. 12वी परीक्षा किमान 50% गुणांसह इंग्रजी विषयांपैकी एक विषय म्हणून समतुल्य उत्तीर्ण असलेले कोणतेही अभ्यासक्रमात नावनोंदणी करण्यास पात्र आहेत.

Food Product the best diploma after 12th या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश; हे प्रवेश परीक्षा किंवा गुणवत्तेवर आधारित असतात. मुख्यत्वे सरकारी महाविद्यालये एनसीएचएमसीटी (NCHMCT) प्रवेश परीक्षेला प्राधान्य देतात.

फूड प्रोडक्शनमध्ये डिप्लोमा अभ्यासक्रम सुविधा देणारी प्रमुख महाविद्यालये म्हणजे आयएचएम बंगलोर, आयएचएम भुवनेश्वर, एशियन इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉस्पिटॅलिटी अँड टुरिझम, आयएचएम गोवा, फूड क्राफ्ट इन्स्टिट्यूट, विशाखापट्टणम, इ. सरासरी अभ्यासक्रम शुल्क रु. 25 हजार ते 50 हजाराच्या दरम्यान आहे.

वाचा: The Best Courses After BE in EEE | ईईई नंतरचे कोर्सेस

Food Product the best diploma after 12th डिप्लोमामध्ये शिकवले जाणारे विषय म्हणजे; कुकरी, लार्डर, स्वच्छता आणि पोषण, वस्तू, खर्च आणि संगणकाचे मूलभूत ज्ञान.

डिप्लोमा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्याला विविध पाककृतींशी संबंधित अन्न उत्पादनाच्या मानक ऑपरेशन्सचे प्रदर्शन करण्यास आणि अतिथींच्या गरजा पूर्ण करण्यास मदत करेल. विद्यार्थी विविध वस्तू वापरण्यास शिकतील.

अन्न उत्पादनात डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर प्रारंभिक वेतन वार्षिक सरासरी 3 लाखापर्यंत आहे. उमेदवार रेस्टॉरंट्स, हॉटेल्स आणि क्रूझ लाइन्स, एअरलाइन्स, संस्था आणि केटरिंग आस्थापने, उद्योजक इत्यादींमध्ये शेफ म्हणून काम करतात.

डिप्लोमा इन फूड प्रोडक्शन कोर्स विषयी थोडक्यात

• कोर्स: डिप्लोमा इन फूड प्रोडक्शन
• कोर्स प्रकार: डिप्लोमा
• कालावधी:  एक ते दीड वर्षे
• परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
• पात्रता: इयत्ता 12वी किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण  
• प्रवेश प्रक्रिया: प्रवेश परीक्षेवर आधारित
• सरासरी शुल्क: एकूण सरासरी कोर्स फी सुमारे 50 हजार ते 7 लाख रुपये.
• सरासरी पगार:  2 ते 6 लाख वार्षिक सरासरी पगार
• प्रमुख रिक्रुटर्स: ओबेरॉय, हयात रीजन्सी, ट्रायडेंट, ले मेरिडियन, ताज, वेलकम ग्रुप ऑफ हॉटेल्स, रॅडिसन, सीसीडी, एसेक्स फार्म, द प्लाझा सॉलिटेअर, द अमाया, 3 ग्लोब सर्व्हिसेस प्रायव्हेट लिमिटेड
• रोजगार क्षेत्र:  हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि क्रूझ लाइन्स, एअरलाइन्स, संस्था आणि केटरिंग आस्थापना, उद्योजक इत्यादींमध्ये शेफची नोकरी.

फूड प्रोडक्शन म्हणजे  काय?

अन्न उत्पादन म्हणजे अन्न तयार करणे; या प्रक्रियेद्वारे कच्च्या घटकांचे रुपांतर तयार खाद्यपदार्थांमध्ये केले जाते. हॉस्पिटॅलिटी उद्योगात अन्न उत्पादन हा एक अतिशय महत्त्वाचा विभाग आहे.

अन्न उत्पादनाच्या विविध संकल्पना आहेत; जसे की अन्न तयार करण्याचे तंत्र, स्वयंपाकाच्या पद्धती, स्वयंपाकघर व्यवस्थापन, अन्न खर्च नियंत्रण इत्यादी शिकता येते. हॉस्पिटॅलिटी उद्योगात शेफ हा सर्वात महत्त्वाचा माणूस असतो. मेनू ठरवणे, जेवणाचा दर्जा राखणे, स्वयंपाकघराची देखरेख करणे यासारखी इतर काही कर्तव्ये पार पाडण्याबरोबरच सर्व खास रेस्टॉरंट्ससाठी जेवण तयार करण्याची जबाबदारी त्याच्याकडे असते.

पात्रता निकष– Food Product the best diploma after 12th

• फूड प्रोडक्शनमधील डिप्लोमामध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराने इ. 12वी बोउर् परीक्षा किमान 50% एकूण गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
• काही महाविद्यालये प्रवेश परीक्षेद्वारे प्रवेश  देतात, त्यासाठी प्रवेश परीक्षा देणे आवश्यक आहे.
• तर काही महाविद्यालये गुणवत्तेच्या आधारावर प्रवेश देतात, त्यासाठी 12वी परीक्षेत चांगले गुण असणे आवश्यक आहे.

Admission Process- प्रवेश प्रक्रिया

• ज्या उमेदवारांना प्रवेश परीक्षेद्वारे प्रवेश घ्यायचा आहे त्यांनी ‘नॅशनल कौन्सिल ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी’ (NCHMCT JEE) परीक्षेस उपस्थित राहणे आवश्यक आहे.
• अर्ज नॅशनल कौन्सिल ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजीच्या वेबसाइटवर आणि नॅशनल टेस्टिंग एजन्सी पोर्टलवर देखील उपलब्ध असेल.
• निकाल आल्यानंतर, ठराविक कॉलेजच्या समुपदेशनाला वेळेवर उपस्थित राहा आणि सर्व कागदपत्रे आणि शुल्क जमा करा.
• अनेक महाविद्यालये आहेत जी गुणवत्तेच्या आधारावर प्रवेश देतात, त्यासाठी 12वी परीक्षेत चांगले गुण असणे आवश्यक आहे.

प्रवेश परीक्षा- Food Product the best diploma after 12th

• या अभ्यासक्रमासाठी सर्वोच्च सरकारी महाविद्यालयात प्रवेश मिळविण्यासाठी, ‘नॅशनल कौन्सिल ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी’ (NCHMCT JEE) परीक्षा द्यावी लागेल. त्यानंतर उमेदवाराच्या संबंधित प्रवेश परीक्षेच्या पात्रतेनंतर आयोजित केलेल्या समुपदेशनाच्या फेरीतून जावे लागेल.
• फूड प्रोडक्शनमधील डिप्लोमामध्ये प्रवेश घेण्यासाठी राज्य पातळीवर प्रवेश परीक्षा घेतल्या जातात.

प्रवेश परीक्षेसाठी अर्ज  प्रक्रिया

1. एनसीएचएमसीटी जी परीक्षेसाठी ऑनलाइन नोंदणी फॉर्म भरा.
2. एनसीएचएमसीटी जी अर्ज फॉर्ममध्ये तपशील भरा
3. छायाचित्र आणि स्वाक्षरी अपलोड करा
4. एनसीएचएमसीटी जी अर्ज फी भरा
5. पुष्टीकरण पृष्ठ डाउनलोड करा
6. एनसीएचएमसीटी जी परीक्षेसाठी अर्जाचा फॉर्म प्रिंट करा

अभ्यासक्रम आणि कालावधी

भारतातील विविध महाविद्यालयांद्वारे आयोजित केलेल्या विविध अभ्यासक्रमांद्वारे; अन्न प्रक्रिया शिकता येते. फूड प्रोसेसिंगमध्ये तज्ञ होण्यासाठी विदयार्थी डिप्लोमा, प्रमाणपत्र, पदवी आणि डॉक्टरेट कोर्स निवडू शकता. महाविद्यालये किंवा विद्यापीठांवर अवलंबून या क्षेत्रात दिले जाणारे खालील अभ्यासक्रम वेगवेगळ्या कालावधीचे आहेत.

प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम

फूड प्रोसेसिंग आणि प्रिझर्वेशनमधील प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम

डिप्लोमा अभ्यासक्रम

• डिप्लोमा इन फूड प्रोसेसिंग
• डिप्लोमा इन फूड प्रिझर्वेशन
• अन्न प्रक्रिया आणि तंत्रज्ञान डिप्लोमा

बॅचलर कोर्सेस (3 ते 4 वर्षे)

• होम सायन्स
• फूड टेक्नॉलॉजी
• फूड सायन्समध्ये B.Sc
• अन्न प्रक्रिया आणि तंत्रज्ञानामध्ये बी.टेक

पदव्युत्तर पदवी (2 वर्षे)

• होम सायन्समध्ये एमएस्सी
• फूड टेक्नॉलॉजी
• बायो टेक्नॉलॉजी
• गृहविज्ञान
• फूड अँड न्यूट्रिशन
• जैवतंत्रज्ञान मध्ये एम.टेक

डॉक्टरेट अभ्यासक्रम

• फूड टेक्नॉलॉजी
• बायोटेक्नॉलॉजी
• फूड प्रिझर्वेशन मध्ये पीएच.डी
• वाचा: Diploma in Seed Technology | बीज तंत्रज्ञान डिप्लोमा

प्रमुख महाविद्यालयाचे- Food Product the best diploma after 12th

1. आयएचएम बंगलोर
2. आयएचएम भुवनेश्वर
3. आशियाई हॉस्पिटॅलिटी आणि पर्यटन संस्था
4. आयएचएम गोवा
5. फूड क्राफ्ट इन्स्टिट्यूट, विशाखापट्टणम
6. इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग टेक्नॉलॉजी, कोवलम, त्रिवेंद्रम
7. इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट, केटरिंग अँड न्यूट्रिशन, लखनौ
8. डॉ. आंबेडकर इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट केटरिंग अँड न्यूट्रिशन, चंदीगड
9. इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट अँड केटरिंग, उदयपूर
10. एसआरएम इन्स्टिट्यूट ऑफ हॉटेल मॅनेजमेंट, चेन्नई

पुस्तके आणि अभ्यास साहित्य

• एच. पांडा यांचे अन्न प्रक्रिया उद्योग कचरा व्यवस्थापनावरील संपूर्ण पुस्तक
• एनआयआयआर बोर्डाद्वारे कृषी प्रक्रिया आणि कृषी कचरा उत्पादनांचे आधुनिक तंत्रज्ञान
• NPCS बोर्डाद्वारे अन्न संरक्षणावरील आधुनिक तंत्रज्ञान (दुसरी आवृत्ती).
• NIIR बोर्डाकडून फूड पॅकेजिंग टेक्नॉलॉजी हँडबुक (दुसरी सुधारित आवृत्ती).
• बी.शिवशंकर यांचे अन्न प्रक्रिया आणि जतन
• कार्ल जे. शाश्के द्वारे अन्न प्रक्रिया
• Rchard W Hartel द्वारे अन्न प्रक्रियेची तत्त्वे
• बी.शिवशंकर यांनी अन्न प्रक्रिया आणि जतन
• वाचा: Diploma in Food Processing | अन्न प्रक्रिया डिप्लोमा

करिअर आणि नोकरी

फूड प्रोसेसिंगमध्ये करिअर करणारांचे भविष्य उज्ज्वल आहे. अन्न प्रक्रिया उद्योगात नवीन आणि अनुभवी व्यावसायिकांसाठी; नोकरीच्या भरपूर संधी आहेत. भारतात, अन्न प्रक्रिया अजूनही बहरण्याच्या अवस्थेत आहे, जे रोजगाराच्या भरपूर पर्यायांचे आश्वासन देते. हा एक आकर्षक आणि किफायतशीर उद्योग आहे; जो विविध क्षेत्रातील तज्ञांना स्वतःसाठी फलदायी नोकर्‍या शोधण्याची खात्री देतो. वाचा: Diploma in Architecture Engineering | आर्किटेक डिप्लोमा

करिअर स्कोप- Food Product the best diploma after 12th

अन्न प्रक्रिया उद्योगात करिअर निवडण्यापूर्वी, उमेदवारांना त्यांची ताकद, कमकुवतपणा, संधी आणि धोका यांचे विश्लेषण करावे लागेल. या आव्हानात्मक क्षेत्रात काम करण्याची उमेदवारांची तयारी आहे की नाही याचा न्याय करणे आवश्यक आहे.

अन्न प्रक्रिया उद्योगात, विविध प्रकारच्या व्यावसायिकांसाठी नोकरीच्या संधींची विस्तृत श्रेणी आहे: व्यवस्थापक, अन्न तंत्रज्ञानशास्त्रज्ञ आणि अभियांत्रिकी पदवीधर. वाचा: Fire and Safety Engineering | अग्निशमन सुरक्षा

उमेदवार अन्न प्रक्रिया कंपन्या, अन्न संशोधन प्रयोगशाळा, रुग्णालये, केटरिंग आस्थापने, किरकोळ विक्रेते, अन्न घाऊक विक्रेते आणि रेस्टॉरंट्समध्ये काम करु शकतात. वाचा: Bachelor of Fine Arts after 12th | बॅचलर ऑफ फाइन आर्ट्स

दुग्धजन्य पदार्थ, धान्य, फळे आणि भाज्या, मत्स्यपालन, मिठाई, शीतपेये, पॅकेज केलेले पदार्थ, लागवड उत्पादने, आरोग्यविषयक पदार्थ आणि पूरक आहार यासारख्या अन्न प्रक्रियेच्या क्षेत्रात; विविध नोकऱ्या शोधल्या जाऊ शकतात.

कामाचे स्वरुप- Food Product the best diploma after 12th

• बॅक्टेरियोलॉजिस्ट
• विषशास्त्रज्ञ
• फूड टेक्नॉलॉजिस्ट
• अन्न बॅच निर्माते
• फूड कुकिंग मशीन ऑपरेटर आणि निविदा
• बेकिंग आणि ड्रायिंग मशीन ऑपरेटर आणि निविदा
• बेकर्स
• वाचा: A Career in the Food Technology after 12 | अन्न तंत्रज्ञान डिप्लोमा

प्रमुख रिक्रुटर्स- Food Product the best diploma after 12th

अन्न प्रक्रिया उद्योग अन्न उद्योगाच्या विविध क्षेत्रातील व्यावसायिकांची नियुक्ती करतो; जसे की विश्लेषणात्मक रसायनशास्त्रज्ञ, संशोधन शास्त्रज्ञ, बायोकेमिस्ट, अभियंते (यांत्रिक, इलेक्ट्रिकल, कृषी, रासायनिक, नागरी आणि औद्योगिक), गृह अर्थशास्त्रज्ञ आणि व्यवस्थापक आणि लेखापाल.

• डाबर इंडिया
• ITC लिमिटेड
• अॅग्रो टेक फूड्स
• पार्ले प्रॉडक्ट्स प्रा. लि.
• कॅडबरी इंडिया लि.
• नेस्ले इंडिया प्रा. लि.
• पेप्सिको इंडिया होल्डिंग्ज
• ब्रिटानिया इंडस्ट्रीज लि.
• हिंदुस्तान युनिलिव्हर लिमिटेड
• गोदरेज इंडस्ट्रीज लिमिटेड
• वाचा: BBA: The Best Career option after 12th | व्यवसाय प्रशासन पदवी

सरासरी वेतन- Food Product the best diploma after 12th

उमेदवाराचा पगार त्यांची शैक्षणिक पात्रता, कामाचा अनुभव, कौशल्ये आणि अन्न प्रक्रिया उद्योगातील योगदान यावर अवलंबून असेल. फ्रेशर म्हणून, एखादी व्यक्ती वार्षिक सरासरी रु. 2 ते3 लाख असेल. ज्या उमेदवारांना या क्षेत्रातील अनुभव आहे, त्यांना वार्षिक सरासरी वेतन सुमारे रु. 4 लाख ते रु. 6 लाख असेल. वाचा: Diploma: The best career option after 10th | 10वी नंतरचे डिप्लोमा

भविष्यातील संधी- Food Product the best diploma after 12th

डिप्लोमा इन फूड प्रोडक्शन कोर्स पूर्ण केल्यानंतर; हॉस्पिटॅलिटी इंडस्ट्रीमध्ये नोकरीच्या अनेक संधी आहेत. हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि क्रूझ लाइन्स, एअरलाइन्स, मोटेल्स, फ्लोटेल, संस्था आणि खानपान संस्था, उद्योजक इत्यादींमध्ये फ्रंटलाइन कूक. विद्यार्थी योग्य कौशल्य प्राप्त केल्यानंतर परदेशी इंटर्नशिप आणि प्लेसमेंटसाठी देखील जाऊ शकतात. वाचा: Dairy Technology: the best career option  | डेअरी तंत्रज्ञान

करिअरची व्याप्ती- Food Product the best diploma after 12th

अन्न प्रक्रिया उद्योग सर्व उद्योगांमध्ये सर्वाधिक रोजगार देतात. त्यामुळे जवळपास लाखो लोकांना अप्रत्यक्षपणे रोजगार दिला आहे. भारतातील अन्न प्रक्रिया उद्योग प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष रोजगाराच्या अनेक संधी उपलब्ध करुन देतो कारण तो कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे शेतीला उत्पादनाशी जोडतो. वाचा: Diploma in Information Technology after 10th | आयटी डिप्लोमा

आगामी काळात आरोग्यदायी, आधुनिक खाद्यपदार्थांना चांगली मागणी असेल. भारत हा चीनच्या खालोखाल दुसरा सर्वात मोठा अन्न उत्पादक देश आहे. आगामी काही वर्षांत भारतातील एकूण अन्न उत्पादन दुप्पट होण्याची शक्यता आहे आणि अन्न प्रक्रिया तंत्रज्ञांच्या पदवीधरांना संधी आहे. वाचा: Business and Management Studies | व्यवसाय व्यवस्थापन

कॅनिंग, डेअरी आणि फूड प्रोसेसिंग, पॅकेजिंग, फ्रोझन फूड रेफ्रिजरेशन आणि थर्मो-प्रोसेसिंग ही रोजगाराची सर्वात सामान्य क्षेत्रे आहेत. अन्न प्रक्रिया उद्योगातील काही उप-क्षेत्रे म्हणजे फळे आणि भाजीपाला प्रक्रिया, मत्स्यपालन, दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ, मांस आणि कुक्कुटपालन, अल्कोहोलिक पेये, शीतपेये आणि धान्य प्रक्रिया. वाचा: Centre for Development of Advanced Computing | सी-डॅक

तुम्ही कन्फेक्शनरी, चॉकलेट्स आणि कोको उत्पादने, सोया-आधारित उत्पादने, मिनरल वॉटर, उच्च प्रथिनेयुक्त पदार्थ, मऊ पेये, अल्कोहोलिक आणि नॉन-अल्कोहोलयुक्त फळ पेये इत्यादीसारख्या ग्राहक उत्पादनांच्या गटांमध्ये देखील काम करु शकता.

Related Posts

• Know About Painting and Drawing Courses | ड्रॉईंग व पेंटिंग कोर्स
• Bakery and Confectionery Diploma after 12 | बेकरीमध्ये डिप्लोमा
• The Most Demanding Courses | सर्वात जास्त मागणी असलेले कोर्स
• Educational Loan Schemes of SBI in India | शैक्षणिक कर्ज योजना

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.