BA in Travel and Tourism Management | प्रवास व पर्यटन

BA in Travel and Tourism Management | प्रवास आणि पर्यटन मध्ये बीए, अनेकांचा कल असलेल्या प्रवाहामध्ये सामिल होण्याऐवजी वेगळा प्रवाह कधीकधी चांगला मार्ग दाखवतो.

बीए ट्रॅव्हल अँड टूरिझम मॅनेजमेंट (BA in Travel and Tourism Management) हा अंडर-ग्रॅज्युएट ट्रॅव्हल अँड टूरिझम कोर्स आहे. हा 3 वर्षे कालावधी असलेला पदवीपूर्व अभ्यासक्रम असून तो 6 सेमिस्टरमध्ये विभागलेला आहे. हा अभ्यासक्रम प्रवास आणि पर्यटनाविषयी सखोल ज्ञान प्रदान करतो.

या कोर्समध्ये एअरलाइन्स, हॉटेल्स, कार भाड्याने देणारी संस्था, क्रूझ लाइन्स, ट्रॅव्हल एजन्सी, टूर ऑपरेटर, गेमिंग कॅसिनो, रेस्टॉरंट्स, रेल्वे, मोटर कोच यांचा समावेश आहे.

BA in Travel and Tourism Management अभ्यासक्रम करण्यासाठी किमान पात्रता निकष असा आहे की उमेदवाराने मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची कोणत्याही शाखेतून एच.एस.सी. परीक्षा (इ. 12वी) एत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.

बॅचलर ऑफ आर्ट्स इन ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंटमध्ये अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश हे गुणवत्तेवर आधारित किंवा प्रवेशावर आधारित असतात. परंतु बहुतेक महाविद्यालये बारावीच्या गुणांवर आधारित थेट प्रवेश देतात.

या अभ्यासक्रमासाठी 3 वर्षांच्या संपूर्ण कालावधीसाठी सरासरी कोर्स फी रु. 10 हजार ते 1.5 लाखाच्या दरम्यान असते. परीक्षा फी शासकीय व खाजगी महाविदयालये यानुसार बदलते.

हा अभ्यासक्रम सुविधा देणारी देणारी अनेक शासकीय व खाजगी महाविद्यालये आहेत. जसे की, लखनौ विद्यापीठ, बीएमएल मुंजाल विद्यापीठ इत्यादी काही प्रमुख महाविद्यालये आहेत

अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, उमेदवार एकतर पदव्युत्तर अभ्यासक्रमाची निवड करतात किंवा काही विदयार्थी अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर नोकरी करु इच्छितात ते ट्रॅव्हल एजन्सी, हॉटेल्स, एअरलाइन्स इत्यादी क्षेत्रात काम करु शकतात.

BA in Travel and Tourism Management अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर उमेदवाराला मिळणारा वार्षिक सरासरी पगार रु. 4 ते 6 लाखाच्या दरम्यान असतो.

Table of Contents

अभ्यासक्रमाविषयी थोडक्यात

कोर्स: बॅचलर ऑफ आर्ट्स इन ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंट
कोर्स लेव्हल: पदवीपूर्व
कालावधी: 3 वर्षे
परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
पात्रता: या अभ्यासक्रमास पात्र होण्यासाठी, उमेदवारांनी मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची कोणत्याही शाखेत इयत्ता 12वी बोर्ड परीक्षा उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
प्रवेश प्रक्रिया: निवड प्रक्रिया गुणवत्ता किंवा प्रवेशावर आधारित
कोर्स फी: वार्षिक सरासरी फी रु. 30 हजार ते 1.2 लाखाच्या दरम्यान आहे.
नोकरीचे पद: हॉटेल सुपरवायझर, मार्केटिंग एक्झिक्युटिव्ह, केटरिंग ऑफिसर, केटरिंग सुपरवायझर, केबिन क्रू, सेल्स एक्झिक्युटिव्ह इ.
नोकरीरीचे क्षेत्र: हॉटेल्स, एअरलाइन्स, टूर आणि ट्रॅव्हल एजन्सी, ट्रॅव्हल ऑफिसेस आणि प्रशासन इ.
वेतन: सरासरी प्रारंभिक वेतन रुपये 3 ते 4 लाखाच्या दरम्यान.

पात्रता – BA in Travel and Tourism Management

या अभ्यासक्रमास पात्र होण्यासाठी पात्रता निकष खालील प्रमाणे आहे

उमेदवारांनी मान्यताप्राप्त बोर्डातून कोणत्याही शाखेतील इ. 12वी किंवा समतुल्य पदवी पूर्ण केलेली असावी.
बोर्ड परीक्षेत उमेदवारांनी एकूण किमान 50 टक्के गुण मिळवणे आवश्यक आहे.
अनुसूचित जाती, जमाती आणि शारीरिकदृष्ट्या अपंग उमेदवारांना 5 टक्के सूट दिली जाते.

प्रवेश प्रक्रिया- BA in Travel and Tourism Management

या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश हे इ. बारावीत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे दिले जातात. तथापि, प्रवेशाचे निकष महाविद्यालयानुसार भिन्न आहेत. अर्ज भरण्यापूर्वी उमेदवारांनी सर्व सूचनांचे पालन केले पाहिजे.

BA in Travel and Tourism Management अभ्यासक्रमात प्रवेश मेरिट आधारित किंवा प्रवेशावर आधारित किंवा दोन्ही आहे.
काही विद्यापीठे त्यांच्या स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा घेतात.
बारावीच्या गुणांवर आधारित कट-ऑफ जारी केला जातो. कट ऑफ रेंजमध्ये येणाऱ्या उमेदवारांना पुढील प्रक्रियेसाठी बोलावले जाते.
उमेदवारांनी अर्ज भरणे आणि आवश्यक फी भरणे आवश्यक आहे.
उमेदवारांनी सर्व कागदपत्रे मूळ तसेच स्वयं-साक्षांकित छायाप्रती सोबत बाळगणे आवश्यक आहे.

ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंटमध्ये बीए म्हणजे काय?

BA in Travel and Tourism Management अभ्यासक्रमाचे मूलभूत तपशील तुमच्या संदर्भासाठी खाली दिले आहेत,

ट्रॅव्हल अँड टूरिझम मॅनेजमेंटमधील बीए हा 6 सेमिस्टरमध्ये विभागलेला 3 वर्षांचा पदवीपूर्व अभ्यासक्रम आहे.
हा अभ्यासक्रम पर्यटन क्षेत्रात काम करु इच्छिणाऱ्या इच्छुकांसाठी तयार करण्यात आला आहे.
या अभ्यासक्रमात, उमेदवारांना पर्यटन विपणन, प्रवास मार्गदर्शन, हॉटेल व्यवस्थापन, अन्न सेवा व्यवस्थापन, आंतरसांस्कृतिक संवाद आणि बरेच काही यासारख्या विविध विषयांबद्दल शिकवले जाते.
सरकारी पर्यटन, हॉटेल, टूर ऑपरेशन्स, कस्टम सेवा, एअरलाइन्स इत्यादींमध्ये काम करू इच्छिणारे इच्छुक या अभ्यासक्रमाचा अभ्यास करु शकतात.
वाचा: Know About Resort Management | रिसॉर्ट व्यवस्थापन

या अभ्यासक्रमाची निवड का करावी?

टुरिझम मॅनेजमेंट ही तरुणांमध्ये वाढती करिअरची निवड आहे. या कोर्समध्ये पर्यटनाचा विकास, व्यवस्थापन आणि मार्केटिंग कसे करावे हे शिकवले जाते.

हे विषय क्लायंट सर्व्हिसिंगचे ज्ञान वाढवू शकतात आणि नवीन कौशल्ये विकसित करु शकतात. या कोर्सची निवड का करावी याची काही कारणे खालील प्रमाणे आहेत.

वाचा: Know details about an Economist | अर्थशास्त्रज्ञ

या अभ्यासक्रमाची निवड कोणी करावी?

BA in Travel and Tourism Management मधील बॅचलर ऑफ आर्ट्स अभ्यासक्रमाची निवड करण्यासाठी खालील घटकांचा विचार केला पाहिजे.

प्रवासात स्वारस्य असलेली कोणतिही व्यक्ती
उमेदवारांना स्थान, स्मारके, पर्यटन स्थळे इत्यादींबद्दल माहिती असावी.
आनंददायी व्यक्तिमत्व असलेले उमेदवार.
तारखा, वर्षे, स्मारके किंवा ऐतिहासिक ठिकाणांची नावे आणि त्यांचा संक्षिप्त इतिहास लक्षात ठेवण्याची क्षमता असलेले उमेदवार.
उत्कृष्ट संभाषण कौशल्ये, उत्साही, तपशीलाभिमुख कौशल्ये असलेले उमेदवार या अभ्यासक्रमासाठी अधिक योग्य आहेत.

नवीन कौशल्यांना प्रोत्साहन मिळते: प्रवास आणि पर्यटन व्यवस्थापनातील BA उमेदवारांना प्रवास आणि पर्यटनाच्या प्रक्रियेबद्दल मार्गदर्शन करते. उमेदवार नवीन कौशल्ये जसे की संवाद कौशल्ये, सामाजिक कौशल्ये, ग्राहक सेवा, आदरातिथ्य इत्यादी शिकू शकतात. ही कौशल्ये उमेदवाराला व्यवसायात उत्कृष्ट होण्यास मदत होते.
फ्रीलांसर म्हणून काम करता येते: हा कोर्स पूर्ण केल्यानंतर किंवा हा कोर्स करत असतानाही उमेदवार फ्रीलान्सर म्हणून काम करु शकतात. त्यांना पर्यटन स्थळे, वास्तू इत्यादींबद्दल माहिती असल्यास ते स्वतःची ट्रॅव्हल एजन्सी उघडू शकतात किंवा प्रवास मार्गदर्शक बनू शकतात.
भविष्यातील संभावना: अभ्यासक्रम यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर, उमेदवारांना खाजगी तसेच सरकारी क्षेत्रात भरपूर संधी मिळू शकतात. उमेदवार ट्रॅव्हल एजंट, ट्रॅव्हल पर्यवेक्षक, सेल्स एक्झिक्युटिव्ह, मार्केट एक्झिक्युटिव्ह इ. म्हणून काम करु शकतात. उमेदवार गोईबीबो, मेकमायट्रिप, ट्रिवागो इत्यादी कंपन्यांमध्ये काम करु शकतात. काही सरकारी संस्था म्हणजे उत्तर प्रदेश पर्यटन, उत्तराखंड पर्यटन इ.
चांगले पगार पॅकेज: हा कोर्स केल्यानंतर, उमेदवारांना वार्षिक सरासरी रु. 3 ते 5 लाखाच्या दरम्यान वेतन मिळू शकते. तथापि, असे अनेक घटक आहेत ज्यावर उमेदवाराचा पगार अवलंबून असतो जसे की कौशल्य, शैक्षणिक, अनुभव इ.
वाचा: Economics is the best career option | बीए अर्थशास्त्र

प्रवास आणि पर्यटन पदवीधराचे कार्य

प्रवास आणि पर्यटन व्यवस्थापकांच्या काही नोकऱ्यांमध्ये खालील घटक समाविष्ट आहेत.

विमान कंपन्या, ट्रॅव्हल एजन्सी, हॉटेल्स, रिसॉर्ट्स, कार भाड्याने देणे इत्यादींशी सौहार्दपूर्ण संबंध राखणे.
त्यांना त्यांच्या ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण कराव्या लागतात आणि त्यानुसार त्यांच्या टूरसाठी हॉटेल, तिकिटे, कार आणि संबंधित गोष्टी बुक करावे लागतात.
व्हिसा, पासपोर्ट, प्रवास योजना, वैद्यकीय आणि कायदेशीर फॉर्म यांसारख्या प्रवासादरम्यान त्यांना सर्व कागदपत्रांची तपासणी आणि जबाबदारी घ्यावी लागेल.
त्यांना त्यांच्या ग्राहकांना त्यांच्या प्रवासादरम्यान सर्वोत्तम किंमती मिळतील याची खात्री करावी लागेल.
सहलीदरम्यान उद्भवणाऱ्या कोणत्याही समस्यांची त्यांना काळजी घ्यावी लागेल आणि त्यावर त्वरित कारवाई करावी लागेल.
त्यांना प्रत्येक सहलीसाठी अर्थसंकल्पीय अहवालांचे विश्लेषण आणि तयारी देखील करावी लागते.
वाचा: BA Geography is the best career option | बीए भूगोल

अभ्यासक्रम- BA in Travel and Tourism Management

सेमिस्टर: I

परदेशी भाषा
भारतीय भूगोल
धार्मिक पर्यटन I
पर्यावरण अभ्यास I
फील्ड वर्क प्रोजेक्ट I
भारताचे सांस्कृतिक पर्यटन
गंभीर तर्क, लेखन आणि सादरीकरण
संगणक ॲप्लिकेशन
भारताच्या पर्यटनाचे मूळ
नैसर्गिक पर्यटन उत्पादने
संप्रेषण कौशल्ये
पर्यटनाच्या मूलभूत गोष्टी
पर्यटनाचा इतिहास

सेमिस्टर: II

परदेशी भाषा
पर्यटनाचा जागतिक भूगोल
पर्यटन संस्था
पर्यावरण अभ्यास
फील्ड वर्क प्रोजेक्ट I
भारताची ऐतिहासिक पर्यटन उत्पादने
पर्यटन तत्त्वे आचरण आणि नीतिशास्त्र
ट्रॅव्हल एजन्सी टूर ऑपरेटर
आंतरराष्ट्रीय पर्यटन
अकाउंटिंगची मूलभूत तत्त्वे I

III: सेमिस्टर

पर्यटन आतिथ्य व्यवस्थापन
प्रवास आणि पर्यटन मध्ये ऑटोमोटिव्ह
भारतातील पर्यटन ट्रेंड
प्रवास दस्तऐवजीकरण
लेखाविषयक मूलभूत गोष्टी II
वाहतूक व्यवस्थापन
टूर पॅकेजिंग व्यवस्थापन

IV: सेमिस्टर

व्यवस्थापनाची तत्त्वे
औद्योगिक प्रशिक्षण प्रकल्प
पर्यटन नियोजन
एअरलाइन ऑपरेशन्स मॅनेजमेंट इकॉनॉमिक्स ऑफ टुरिझम
कार्गो व्यवस्थापन
व्यवस्थापन माहिती प्रणाली

सेमिस्टर: V

जागतिक पर्यटन
भारताचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहास
हॉटेल व्यवस्थापन आणि खानपान
मानवी हक्क आणि पर्यटन
पर्यटनाची मूलतत्त्वे
मूल्य शिक्षण

सेमिस्टर: VI

कार्मिक व्यवस्थापन
फ्रंट ऑफिस मॅनेजमेंट
इको टुरिझम
एअर तिकीट आणि भाडे बांधकाम
प्रकल्प

महाराष्ट्रातील महाविदयालये

IIFLY एव्हिएशन ट्रेनिंग सेंटर, मुंबई
ऍपटेक एव्हिएशन अँड हॉस्पिटॅलिटी अॅकॅडमी, मुंबई
एमिटी युनिव्हर्सिटी, मुंबई
एमिटी युनिव्हर्सिटी, मुंबई
ऐरावत एव्हिएशन अॅकॅडमी, मुंबई
कै.एस.डी.पाटील ऊर्फ बाबुराव दादा कला वाणिज्य व कै.भाऊसाहेब एम.डी.शिसोदे विज्ञान महाविद्यालय, धुळे
जगन्नाथ राठी व्यावसायिक मार्गदर्शन व प्रशिक्षण संस्था, पुणे
जेट एअरवेज ट्रेनिंग अॅकॅडमी, मुंबई
ट्रॅविंद इन्स्टिट्यूट ऑफ ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंट, पुणे
थॉमस कुक सेंटर ऑफ लर्निंग, मुंबई
बाकलीवाल फाउंडेशन कॉलेज ऑफ आर्ट्स कॉमर्स अँड सायन्स, ठाणे
रश्मी ट्रान्सवर्ल्ड अकादमी, मुंबई
स्कूल ऑफ एक्सलन्स, मुंबई
वाचा: BA English: The Most Popular Language | बीए इंग्रजी

नोकरीचे पद- BA in Travel and Tourism Management

ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंटमध्ये बीए नंतर नोकरीच्या शक्यता खालील प्रमाणे आहेत.

हॉटेल व्यवस्थापक: हॉटेल व्यवस्थापक मुळात बजेट, आर्थिक रेकॉर्ड व्यवस्थापित करतात, व्यवसायाचा प्रचार करतात आणि धोरणे तयार करतात. ग्राहकांच्या शंका हाताळतात आणि प्रत्येक नियम पाळला जातो याची खात्री करतात.
मार्केटिंग एक्झिक्युटिव्ह: मार्केटिंग एक्झिक्युटिव्ह मुळात त्यांच्या वस्तू आणि सेवांचा प्रचार करण्यासाठी विपणन मोहीम करतात. ते जाहिरात करण्यासाठी विविध पद्धतींद्वारे प्रचार करण्यासाठी धोरणे विकसित करतात
हॉटेल पर्यवेक्षक: हॉटेल पर्यवेक्षक हॉटेलच्या दैनंदिन ॲक्टिव्हिटी, कर्मचारी, प्रशिक्षण आणि पाहुण्यांचे आदरातिथ्ये याकडे लक्ष देतात. कोणत्याही समस्येच्या बाबतीत ते हॉटेलच्या सेवांशी संबंधित अतिथींच्या समस्यांचे निराकरण करतात.
सेल्स एक्झिक्युटिव्ह: पर्यटनातील सेल्स एक्झिक्युटिव्हची मुख्य भूमिका नवीन संभाव्य ग्राहकांना ओळखणे आणि त्यांना पॅकेज विकणे आणि ते त्यांच्या स्वतःच्या आवडीनुसार सानुकूलित करणे आहे. हे मुळात लक्ष्यावर आधारित काम आहे
केटरिंग पर्यवेक्षक: ते सुनिश्चित करतात की सर्व दैनंदिन कामकाज सुरळीतपणे चालते. ते कर्मचारी भरती करतात आणि त्यांना प्रशिक्षित करतात, मेनू तयार करतात, यादी ठेवतात, ऑर्डर पुरवठा.

तसेच कोर्सनंतर उमेदवार खालील पदांवर काम करु शकतात.

असिस्टंट सेल्स मॅनेजर
आउटबाउंड टूर एक्झिक्युटिव्ह
ग्राहक संबंध व्यवस्थापक
टेली मार्केटिंग एक्झिक्युटिव्ह
प्रवास आणि पर्यटन व्यवस्थापक
प्रवास सल्लागार
बाजार व्यवस्थापक
विक्री प्रतिनिधी
सीनियर ऑपरेशन्स एक्झिक्युटिव्ह
वाचा: BA Animation is the best career option | बीए ॲनिमेशन

रोजगार क्षेत्र- BA in Travel and Tourism Management

कंपन्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी अनेक उच्च कंपन्या आणि बहुराष्ट्रीय कंपन्या नवीन पदवीधर तसेच अनुभवी उमेदवारांना नियुक्त करतात.

एअरलाईन्स
पर्यटन कंपन्या
प्रवास विमा कंपन्या
महाविद्यालये आणि विद्यापीठे
रेल्वे
हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंट्स
वाचा: Bachelor of Arts in Hotel Management | हॉटेल मॅनेजमेंटमध्ये बीए

सारांष- BA in Travel and Tourism Management

पर्यटन व्यवस्थापन ही पर्यटन उद्योगात गुंतलेल्या व्यवसाय आणि संस्थांच्या कार्यावर देखरेख आणि समन्वय साधण्याची प्रक्रिया आहे. यामध्ये हॉटेल आणि रेस्टॉरंट व्यवस्थापनापासून ते टूर ऑपरेटर आणि वाहतूक कंपन्यांपर्यंत सर्व गोष्टींचा समावेश असू शकतो.

पर्यटन व्यवस्थापनाचे ध्येय हे सुनिश्चित करणे आहे की पर्यटन अनुभवाचे सर्व पैलू सहजतेने आणि कार्यक्षमतेने चालतील, तसेच उच्च स्तरावरील ग्राहकांचे समाधान देखील प्रदान करेल. यशस्वी होण्यासाठी, पर्यटन व्यवस्थापकांना संपूर्ण पर्यटन क्षेत्राची चांगली माहिती असणे आवश्यक आहे.

हॉटेलच्या कर्मचा-यापासून ते सरकारी अधिका-यापर्यंत अनेक लोकांसोबत प्रभावीपणे काम करण्यास त्यांना सक्षम असणे देखील आवश्यक आहे. योग्य नियोजन आणि अंमलबजावणीसह, पर्यटन व्यवस्थापन प्रवाशाचा अनुभव अधिक आनंददायी आणि त्रासमुक्त बनविण्यात मदत करु शकते.

अशाप्रकारे तुम्ही रोमांचक आणि फायद्याचे करिअर शोधत असाल, तर तुम्ही आदरातिथ्य आणि पर्यटन व्यवस्थापनाचा अभ्यास करण्याचा विचार करा.

Related Posts

Post Categories

Education