List of the Paramedical Courses | सर्व क्षेत्रातील पॅरामेडिकल कोर्सेसची यादी; पॅरामेडिकल कोर्सेस स्तर, अभ्यासक्रम, पात्रता, प्रवेश परीक्षा व नोकरीच्या संधी.
पॅरामेडिकलला वैद्यकीय शास्त्राचा कणा म्हणून संबोधले जाते कारण डॉक्टरांचा समावेश होण्यापूर्वीच तात्काळ वैद्यकीय मदत देण्यावर हे क्षेत्र लक्ष केंद्रित करते. प्राणघातक रोग टाळण्यासाठी कोणत्याही स्थितीचे अचूक निदान आवश्यक असल्याने, वैद्यकीय शास्त्राचे क्षेत्र पॅरामेडिकल विज्ञान क्षेत्राच्या मदती शिवाय प्रभावीपणे कार्य करु शकणार नाही. अशा महत्वाच्या क्षेत्राची List of the Paramedical Courses विषयी माहिती जाणून घ्या.
आरोग्य क्षेत्र हा एक महत्त्वाचा उद्योग आहे जो देशाच्या अर्थव्यवस्थेला आकार देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो. डॉक्टरांव्यतिरिक्त, कोणत्याही वैद्यकीय क्षेत्रामध्ये महत्वाची भूमिका पार पाडणा-या पॅरामेडिक्सची मागणीही दिवसेंदिवस वाढत आहे. त्यामुळे जर आपला या क्षेत्रात येण्याचा विचार असेल तर आपण List of the Paramedical Courses मधील संपूर्ण माहिती वाचा.
वाचा: The Best Paramedical Courses After 12th | पॅरामेडिकल कोर्सेस
“संलग्न आरोग्य दल” म्हणून संदर्भित, पॅरामेडिक्स डॉक्टरांना मदत देतात, आपत्कालीन परिस्थिती हाताळतात आणि इतर तांत्रिक भूमिका पार पाडतात. त्यामुळे, जर तुम्ही एमबीबीएस वगळता बारावीनंतर जीवशास्त्रातील अभ्यासक्रम शोधत असाल, तर पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांच्या यादीतील हा लेख तुमच्यासाठी एक दिशादर्शक ठरु शकतो!
Table of Contents
पॅरामेडिकल कोर्सेस स्तर, कालावधी व सरासरी शुल्क

- डिप्लोमा कोर्स: कालावधी 1 वर्षे, सरासरी शुल्क- 75 हजार
- बॅचलर पदवी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी शुल्क- 12 ते 15 लाख
- पदव्युत्तर पदवी: कालावधी 2 वर्षे, सरासरी शुल्क- 15 ते 18 लाख
- पीएचडी: कालावधी 3 ते 4 वर्षे, सरासरी शुल्क- 50 ते 60 लाख
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांबद्दल- List of the Paramedical Courses
पॅरामेडिक्स, ज्यामध्ये नर्स, औषधशास्त्रज्ञ, थेरपिस्ट आणि फिजिशियन यांसारख्या व्यावसायिकांचा समावेश आहे, ही संबंधित आरोग्य शक्ती आहेत जी डॉक्टरांना रक्ताचे नमुने घेण्यापासून ते प्रयोगशाळेच्या चाचण्यांपर्यंत मदत करतात.
विपुल अभ्यासक्रम आणि नोकरीच्या संधींसह, तुम्ही ऑफर केलेल्या कोणत्याही क्षेत्रात तज्ञ बनणे निवडू शकता. भारतातील पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांनंतर सरासरी पगार एंट्री-लेव्हल टेक्निशियन प्रोफाइलसाठी 18 ते 20 हजार प्रति महिना आहे आणि अनुभवानुसार नंतर त्यात वाढ होत ताे दरमहा 50 हजारा पर्यंत जातो. (List of the Paramedical Courses)
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांना अनेकदा नीट परीक्षेची आवश्यकता नसते. तथापि, काही विद्यापीठे विशिष्ट प्रवेश परीक्षांसाठी विचारु शकतात. पॅरामेडिकल कोर्सेसची यादी, जी डिप्लोमा, बॅचलर आणि मास्टर्स लेव्हल अभ्यासक्रमांमध्ये विभागली गेली आहे.
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचे प्रकार- List of the Paramedical Courses
विविध स्तरांवर विविध प्रकारचे पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम खालील प्रमाणे उपलब्ध आहेत. (List of the Paramedical Courses)
- डिप्लोमा पॅरामेडिकल कोर्स: कालावधी 1 ते 2 वर्षे
- बॅचलर पॅरामेडिकल कोर्स: कालावधी 3 ते 4 वर्षे
- पदव्युत्तर अभ्यासक्रम: कालावधी 2 वर्षे
सर्व क्षेत्रातील पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांची यादी

येथे काही सर्वात लोकप्रिय पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम तसेच 10वी, 12वी आणि पदवीनंतरचे अभ्यासक्रम आहेत.
- बीएस्सी इन नर्सिंग
- नर्सिंग केअर असिस्टंट मध्ये डिप्लोमा
- कम्युनिटी हेल्थ नर्सिंगमध्ये एमएस्सी
- प्रसूतिशास्त्र आणि स्त्रीरोग नर्सिंग मध्ये एमएस्सी
- मानसोपचार नर्सिंग मध्ये एमएस्सी
- आरोग्य नर्सिंग मध्ये एमएस्सी
- बालरोग नर्सिंग मध्ये एमएस्सी
- पॅथॉलॉजीमध्ये एमडी
- ऍनेस्थेसियामध्ये एमडी
- रेडिओनिदानात एमडी
- Popular Medical Diploma After 10th | वैद्यकीय डिप्लोमा
10वी नंतरचे प्रमुख पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम
पॅरामेडिक्स क्षेत्रात करिअर करण्याचे ध्येय असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी 10वी नंतर विविध प्रमाणपत्र आणि डिप्लोमा पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम आहेत. दहावी नंतरचे सर्वात लोकप्रिय पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम खालील प्रमाणे आहेत.
प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम- List of the Paramedical Courses
- एचआयव्ही आणि कौटुंबिक शिक्षणातील प्रमाणपत्र
- ईसीजी आणि सीटी स्कॅन तंत्रज्ञ मधील प्रमाणपत्र
- ऑपरेशन थिएटर असिस्टंट मध्ये प्रमाणपत्र
- ग्रामीण आरोग्य सेवा मध्ये प्रमाणपत्र
- घर-आधारित आरोग्य सेवा मध्ये प्रमाणपत्र
- दंत सहाय्यक मध्ये प्रमाणपत्र
- नर्सिंग केअर असिस्टंट मध्ये प्रमाणपत्र
- पोषण आणि बाल संगोपन प्रमाणपत्र
- लॅब सहाय्यक/तंत्रज्ञ मध्ये प्रमाणपत्र
- संशोधन पद्धतीचे प्रमाणपत्र
डिप्लोमा पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम- List of the Paramedical Courses

- वोटी तंत्रज्ञ डिप्लोमा
- ऑपरेशन थिएटर तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- ऑप्टोमेट्री मध्ये डिप्लोमा
- ग्रामीण आरोग्य सेवा मध्ये डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन कम्युनिटी हेल्थ केअर
- ऑर्थोपेडिक्स डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन क्लिनिकल रिसर्च
- डिप्लोमा इन मेडिकल इमेजिंग टेक्नॉलॉजी
- त्वचाविज्ञान मध्ये डिप्लोमा
- त्वचाविज्ञान, वेनेरिओलॉजी आणि कुष्ठरोग मध्ये डिप्लोमा
- नेत्रविज्ञान डिप्लोमा
- बाल आरोग्य डिप्लोमा
- वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- वैद्यकीय रेकॉर्ड तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- श्रवण भाषा आणि भाषण डिप्लोमा
- स्त्रीरोग आणि प्रसूतीशास्त्र मध्ये डिप्लोमा
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम, कालावधी व शुल्क
- आयुर्वेदिक नर्सिंग डिप्लोमा: कालावधी 1 वर्ष, सरासरीशुल्क 50 हजार ते 1 लाख.
- डिप्लोमा इन मेडिकल रेकॉर्ड टेक्नॉलॉजी: कालावधी 2 वर्षे, सरासरीशुल्क 2 लाख.
- नर्सिंग केअर असिस्टंट मध्ये डिप्लोमा: कालावधी 1 ते 2 वर्षे, सरासरीशुल्क 1.5 ते 2 लाख.
- क्ष-किरण तंत्रज्ञानाचा डिप्लोमा: कालावधी 2 वर्षे, सरासरीशुल्क 2 ते 3 लाख.
- एमआरआय तंत्रज्ञ (प्रमाणपत्र): कालावधी 3 महिने, सरासरीशुल्क 60 हजार.
- आरोग्य सेवा प्रमाणपत्र: कालावधी 6 महिने ते 2 वर्षे, सरासरीशुल्क 20 ते 30 हजार.
- डिप्लोमा इन डायलिसिस तंत्र: कालावधी 2 वर्षे, सरासरीशुल्क 50 ते 60 हजार.
- ग्रामीण आरोग्य सेवा मध्ये डिप्लोमा: कालावधी 1 वर्ष, सरासरीशुल्क 2 लाख.
- गृह आरोग्य सहाय्यक: कालावधी 4 महिने, सरासरीशुल्क 2 ते 5 हजार.
12वी सायन्स नंतर पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम

बारावीनंतर वैद्यकीय आणि गैर-वैद्यकीय अभ्यासक्रमांची विस्तृत श्रेणी उपलब्ध आहे. इयत्ता 12 वी नंतरचे सर्वोच्च पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम, पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम कालावधी व सरासरी फी खालील प्रमाणे आहे.
- बीएस्सी (ऑनर्स) पॅरामेडिक सायन्स: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 15 ते 20 लाख.
- बीएस्सी रेडिओलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 10 लाख
- ऑडिओलॉजी आणि स्पीच थेरपीमध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 4 ते 5 लाख.
- बीएस्सी ऑप्थॅल्मिक टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 6 लाख.
- बीएस्सी ऑपरेशन थिएटर टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 ते 5 वर्षे, सरासरी फी 4 लाख.
- बॅचलर ऑफ फिजिओथेरपी: कालावधी 4 ते 5 वर्षे, सरासरी फी 4 लाख.
- बीएस्सी रेस्पिरेटरी थेरपी तंत्रज्ञान: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 4 लाख.
- बीएस्सी इन डायलिसिस थेरपी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजीमध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- बीएस्सी नर्सिंग: कालावधी 4 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- बॅचलर ऑफ नॅचरोपॅथी अँड योगिक सायन्सेस: कालावधी 5 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- कार्डियाक- हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी तंत्रज्ञानामध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 ते 4 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 10 लाख
वाचा: The Most Popular Courses In India | भारतातील लोकप्रिय कोर्सेस
- बीएस्सी इन फिजिशियन असिस्टंट: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 4 लाख
- बीएस्सी इन मेडिकल इमेजिंग टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 5 लाख
- ऍनेस्थेसियामध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 5 लाख
- बीएस्सी इन मेडिकल रेकॉर्ड टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- बीएस्सी इन न्यूक्लियर मेडिसिन टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख
- न्यूरोफिजियोलॉजी टेक्नॉलॉजीमध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 4 लाख.
- बीएस्सी इन डायलिसिस टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 5 लाख
वाचा: Fire and Safety Engineering | अग्निशमन सुरक्षा
- बीएस्सी इन ऑक्युपेशनल थेरपी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 4 लाख
- रेडिओलॉजीमध्ये बीएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 4 लाख
- बीएस्सी ऑप्टोमेट्री: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 5 लाख
- बॅचलर ऑफ पॅरामडिसिन: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 18 लाख
- बॅचलर ऑफ पॅरामेडिकल टेक्नॉलॉजी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1 ते 2 लाख.
- डिप्लोमा इन फिजिओथेरपी: कालावधी 2 वर्षे, सरासरी फी 2 ते 3 लाख.
- बॅचलर ऑफ हेल्थ इन पॅरामेडिसिन: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 18 लाख.
- जनरल नर्सिंग आणि मिडवाइफरी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी फी 1.5 ते 2 लाख.
पदवीनंतरचे पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम
- बालरोग नर्सिंग मध्ये एमएस किंवा एमएस्सी
- कम्युनिटी हेल्थ नर्सिंग मध्ये एमएस किंवा एमएस्सी
- चाइल्ड हेल्थ नर्सिंगमध्ये एमएस किंवा एमएस्सी
- पीजी डिप्लोमा इन कार्डियाक पल्मोनरी परफ्यूजन
- एनेस्थेसियोलॉजीमध्ये पीजी डिप्लोमा
- पीजी डिप्लोमा इन चाइल्ड हेल्थ
- ऍनेस्थेसियामध्ये एमडी
- पीजी डिप्लोमा इन मेडिकल रेडिओ-निदान
- पॅथॉलॉजीमध्ये एमडी
- पॅरामेडिक सायन्सचे मास्टर
- पॅरामेडिकल सायन्समध्ये पीएचडी
- फिजिओथेरपीमध्ये मास्टर
- पॅरामेडिकल सायन्समध्ये पीएचडी (इंटिग्रेटेड).
- प्रसूतिशास्त्र आणि स्त्रीरोग नर्सिंगमध्ये MS/MSc
- मानसोपचार नर्सिंग मध्ये MS/MSc
- मास्टर ऑफ पॅरामेडिक प्रॅक्टिशनर
- मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजीमध्ये MS/MSc
- रेडिओनिदान मध्ये एमडी
- वाचा: Ultrasonography the best option for a career | सोनोग्राफी
पदव्युत्तर स्तरावरील पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम

(एमबीबीएस, बीएस्सी, बीडीएस, बीएचएमएस नंतर)
वैद्यकीय विज्ञान किंवा फिजिओथेरपी, होमिओपॅथी, नर्सिंग इत्यादी सारख्या संबंधित स्पेशलायझेशनमध्ये बॅचलर कोर्स पूर्ण केल्यानंतर, तुम्ही कोणत्याही विशिष्ट स्पेशलायझेशनमध्ये प्राविण्य प्राप्त करण्यासाठी मास्टर्स लेव्हल पॅरामेडिकल कोर्स करु शकता.
मास्टर्स लेव्हल पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम
एमबीबीएस, बीएस्सी, बीडीएस, बीएचएमएस, बीपीटी इ. नंतरचे सर्वोत्तम पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम, त्यांचा कालावधी व सरासरी शुल्क खालील प्रमाणे आहे.
- मास्टर इन फिजिओथेरपी: कालावधी 2 वर्षे, सरासरी शुल्क 2 लाख ते 7 लाख
- ऍनेस्थेसियामध्ये एमडी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी शुल्क 5 लाख ते 25 लाख
- मास्टर इन फिजिओथेरपी किंवा स्पोर्ट्स फिजिओथेरपी: कालावधी 2 वर्षे, सरासरी शुल्क 2 लाख
- सामुदायिक आरोग्य नर्सिंगमध्ये एमएस्सी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी शुल्क 4.3 लाख
- पॅथॉलॉजीमध्ये एमडी: कालावधी 3 वर्षे, सरासरी शुल्क 5 लाख ते 25 लाख
- पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन चाइल्ड हेल्थ: कालावधी 2 वर्षे, सरासरी शुल्क 2 लाख ते 6 लाख.
पॅरामेडिकल कोर्सेस प्रवेश प्रक्रिया
- तुम्ही निवडलेल्या विद्यापीठाच्या किंवा महाविद्यालयाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या आणि अभ्यासक्रमाच्या प्रवेश आवश्यकतांनुसार माहिती भरा.
- पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशाचे अर्ज प्रामुख्याने दरवर्षी जुलै किंवा ऑगस्टमध्ये भरावे लागतात. उमेदवार फी पेमेंटसह ऑनलाइन अर्ज भरु शकतात आणि नंतर आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करण्याच्या दिशेने पुढे जाऊ शकतात.
- पॅरामेडिकल कोर्सेस प्रवेशासाठी नीट, यूजी, पीजी एमएचटी-सेट परीक्षा आणि व्यावसायिक इंग्रजी चाचणी इत्यादींसाठी अर्ज करण्यासाठी काही परीक्षांमध्ये पात्र होणे देखील आवश्यक असू शकते.
- अनेक विद्यापीठे गुणवत्ता यादीवर आधारित उमेदवारांची निवड देखील करतात.
प्रवेश परीक्षा- List of the Paramedical Courses
भारतातील अनेक महाविद्यालयांमध्ये पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांसाठी त्यांच्या स्वत:च्या वैद्यकीय प्रवेश परीक्षा आहेत आणि या परीक्षांचा पुढील भागात उल्लेख केला आहे.
नीट (NEET)
वैद्यकीय अभ्यासक्रमांसाठी एक प्रमुख प्रवेश परीक्षा म्हणून, NEET ही भारतीय तसेच आंतरराष्ट्रीय वैद्यकीय विदयालयांद्वारे सहज स्वीकारली जाते. तथापि, नीट परीक्षे शिवाय काही वैद्यकीय अभ्यासक्रम आहेत ज्यांचा तुम्ही सहज पाठपुरावा करु शकता.
एम्स (AIIMS)
तुम्ही ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस येथे पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांसाठी अर्ज करण्याचे उद्दिष्ट ठेवत असाल, तर फेब्रुवारीमध्ये नोंदणी विंडो उघडल्यानंतर मे महिन्यात घेण्यात येणाऱ्या AIIMS परीक्षेसाठी पात्र होणे महत्वाचे आहे.
एमएचटी-सेट (MHT-CET)
महाराष्ट्रातील संस्थांमधून बीएस्सी नर्सिंग, बॅचलर ऑफ ऑक्युपेशनल थेरपी इत्यादी पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचा अभ्यास करणार्यांसाठी, पात्रतेसाठी MHT-CET ही एक महत्त्वाची प्रवेश परीक्षा आहे.
व्यावसायिक इंग्रजी चाचणी
ज्यांना इंग्रजी भाषिक राष्ट्रांमध्ये आरोग्य सेवा क्षेत्रात आपले करिअर सुरु करायचे आहे, त्यांच्यासाठी वोईटी (OET) परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे. ही इंग्रजी भाषेतील मूल्यमापन चाचणी आहे जी उमेदवारांच्या श्रवण, वाचन, लेखन आणि बोलण्याच्या कौशल्यांचे मूल्यांकन करते.
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम पात्रता निकष
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांच्या सूचीमधून अभ्यासक्रमाचा पाठपुरावा करण्यासाठी पात्रता आवश्यकता तुम्ही निवडलेला अभ्यासक्रम आणि विद्यापीठानुसार भिन्न असतील. तथापि, काही सामान्य आवश्यकता खाली दिले आहेत.
- तुम्ही उच्च माध्यमिक शिक्षण उत्तीर्ण केले पाहिजे, उदा. पदवी अभ्यासक्रम करण्यासाठी विद्यापीठाने निर्दिष्ट केलेल्या किमान गुणांसह कोणत्याही मान्यताप्राप्त बोर्डातून इयत्ता 12वी उत्तीर्ण केलेली असावी.
- पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रमासाठी, तुम्ही विज्ञान विषयांसह कोणत्याही शाखेतील पदवी पूर्ण केलेली असावी.
- पीएचडी स्तरावरील अभ्यासक्रमांसाठी, पदव्युत्तर पदवी ही पूर्वअट आहे. काम आणि संशोधनाचा अनुभव देखील विचारला जाऊ शकतो.
तुम्ही परदेशात पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचा अभ्यास करण्याचा विचार करत असाल, तर तुम्हाला IELTS, TOEFL, PTE, किंवा केंब्रिज बोर्ड यांसारख्या कोणत्याही परीक्षांचे इंग्रजी प्रवीणता स्कोअर सबमिट करणे आवश्यक आहे. शिवाय, अर्जाच्या वेळी स्टेटमेंट ऑफ पर्पज (SOP), तसेच शिफारस पत्र (LORs) आवश्यक आहेत.
प्रमुख पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम- List of the Paramedical Courses

ऑपरेशन थिएटर टेक्नॉलॉजी मध्ये बी.एस्सी.
नावाप्रमाणेच, हा कोर्स ऑपरेशन थिएटर टेक्नॉलॉजीमध्ये स्पेशलायझेशन पाहतो. जर तुम्ही या कोर्समध्ये पदवी मिळविण्याची योजना आखत असाल तर ते तुम्हाला हॉस्पिटलमधील ऑपरेशन थिएटर कसे कार्य करते ते ऑपरेशन मशिनरीपासून ते डॉक्टरांना शस्त्रक्रिया करण्यात मदत करण्यापर्यंत सखोल माहिती समजून घेण्यास मदत करेल.
बी.एस्सी. रेडिओलॉजी
हा अभ्यासक्रम रुग्णालयातील यंत्रसामग्री कशी काम करते, त्यांच्या तांत्रिक बाबी काय आहेत. अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यावर, उमेदवार M.R.I आणि C.T स्कॅन या सारख्या ऑपरेटींग मशीनमध्ये पारंगत होऊन सिटी स्कॅन आणि अहवाल सर्वसमावेशकपणे तपासण्यास सक्षम व्हाल.
ऑडिओलॉजी आणि स्पीच थेरपी मध्ये बी.एस्सी.
हा अभ्यासक्रम संप्रेषण विकारांच्या बाबतीत सविस्तर माहिती देणारा आहे. ऑडिओलॉजिस्ट श्रवण विकार तपासतात आणि ते ओळखतात.
स्पीच थेरपिस्ट आणि स्पीच-लँग्वेज पॅथॉलॉजिस्ट संप्रेषण समस्यांचे स्त्रोत निर्धारित करण्यासाठी; आणि पुनर्वसन कार्यक्रमांचे समन्वय करण्यासाठी एकत्र काम करतात. या अभ्यासक्रमाचे पदवीधर रुग्णालये, पुनर्वसन केंद्रे, स्वयंसेवी संस्था इत्यादींमध्ये काम करु शकतात.
ग्रामीण आरोग्य सेवा मध्ये डिप्लोमा
हा अभ्यासक्रम ग्रामीण भागातील स्वच्छता, प्रथमोपचार आणि इतर वैद्यकीय सुविधा पाहतो. या कोर्सचा उद्देश विद्यार्थ्यांना मूलभूत आरोग्य सुविधांबद्दल शिक्षित करणे आणि खराब विकसित भागात आपत्कालीन परिस्थिती हाताळणे हे आहे.
डिप्लोमा इन कम्युनिटी हेल्थ केअर
हा अभ्यासक्रम विशिष्ट समुदायांना किंवा लोकसंख्येला आरोग्यसेवा आणि इतर वैद्यकीय सुविधा पुरवण्याशी संबंधित आहे. हा कोर्स काहीसा ग्रामीण आरोग्य सेवेतील डिप्लोमासारखा आहे.
हा कोर्स तुम्हाला मोठ्या प्रमाणावर वैद्यकीय आणीबाणीचा सामना करण्यासाठी आणि त्यासाठी मदत पुरवण्यासाठी तयार करतो.
अभ्यासक्रम सुविधा देणारी भारतातील प्रमुख महाविदयालये
- युनिव्हर्सिटी कॉलेज ऑफ मेडिकल सायन्सेस, दिल्ली विद्यापीठ
- छत्रपती शिवाजी महाराज विद्यापीठ (CSMU), नवी मुंबई
- ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस (AIIMS)
- आर्म्ड फोर्सेस मेडिकल कॉलेज, पुणे
- स्वामी विवेकानंद इन्स्टिट्यूट ऑफ इंजिनीअरिंग अँड टेक्नॉलॉजी (SVIET), चंदीगड
- कस्तुरबा वैद्यकीय महाविद्यालय मणिपाल विद्यापीठ, मणिपाल
- ख्रिश्चन मेडिकल कॉलेज, लुधियाना
करिअर म्हणून पॅरामेडिकलची निवड का करावी
तुम्हाला लोकांच्या दु:खी अस्वस्थतेत मदत करण्याची आवड असल्यास, तुम्हाला काम करण्यासाठी सर्वात मोठ्या क्षेत्रांपैकी पॅरामेडिकल हे एक क्षेत्र आहे.
पॅरामेडिकल उद्योग हेल्थकेअर उद्योगासोबत हातमिळवणी करुन काम करतो. अनेक भारतीय कंपन्या या क्षेत्रात आघाडीवर आहेत आणि अनेक कुशल आणि पात्र व्यावसायिक या उद्योगात काम करत आहेत.
पॅरामेडिक्सचे मूल्य महामारीच्या काळात प्रचंड वाढले कारण चक्रव्यूहातून बाहेर पडण्यासाठी औषध हा सर्वात महत्वाचा घटक आहे. हे क्षेत्र उच्च गतीचे आणि आव्हानात्मक आहे परंतु ते इतर उद्योगाइतकेच फायदेशीर आहे.
वाचा: Know About BE And BTech Courses | अभियांत्रिकी पदवी
परदेशात पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम सुविधा देणारी विद्यापीठे
पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांची ऑफर देणारी अनेक वैद्यकीय महाविद्यालये आणि विद्यापीठे आहेत. परंतु या क्षेत्रासाठी प्रसिद्ध असलेले महाविद्यालय निवडणे महत्त्वाचे आहे. परदेशात पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचा पाठपुरावा करताना; शैक्षणिक संस्थांच्या यादीतील काही प्रमुख नावे खालील प्रमाणे आहेत.
वाचा: Diploma in Dental Hygienist After 12th | डेंटल हायजिनिस्ट
विद्यापीठ पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम

- ऑकलंड युनिव्हर्सिटी ऑफ टेक्नॉलॉजी: पॅरामेडिक सायन्समध्ये डिप्लोमा
- TAFE क्वीन्सलँड: डिप्लोमा ऑफ ऍनेस्थेटिक टेक्नॉलॉजी
- साउथॅम्प्टन विद्यापीठ: बीएस्सी कार्डियाक फिजियोलॉजी
- पेनसिल्व्हेनिया विद्यापीठ: बीएस्सी नर्सिंग
- मोनाश विद्यापीठ: बॅचलर ऑफ ऑक्युपेशनल थेरपी
- फ्लिंडर्स युनिव्हर्सिटी: बॅचलर ऑफ पॅरामेडिक्स सायन्स
- हर्टफोर्डशायर विद्यापीठ: बीएस्सी (ऑनर्स) पॅरामेडिक सायन्स
- युनिव्हर्सिटी कॉलेज डब्लिन: एमएस्सी इमर्जन्सी मेडिकल सायन्स
- कार्डिफ विद्यापीठ: एमएस्सी रेडियोग्राफी
- एडिथ कोवन विद्यापीठ: पदवी प्रमाणपत्र – क्रिटिकल केअर पॅरामडिसिन
- लीसेस्टर विद्यापीठ: एमएस्सी किंवा पीजी प्रमाणपत्र कर्करोग आण्विक पॅथॉलॉजी आणि थेरप्यूटिक्स
- डेलावेर विद्यापीठ: क्लिनिकल व्यायाम फिजियोलॉजी मध्ये एमएस
- नॉटिंगहॅम विद्यापीठ: पोषण विज्ञान मध्ये PGD
- वाचा: Career Counselling After 10th | करिअर समुपदेशन
विचारात घेण्यासारखी इतर विद्यापीठे
- इंडियाना विद्यापीठ, यूएसए
- युनिव्हर्सिटी ऑफ ईस्ट अँग्लिया, यूके
- ला ट्रोब विद्यापीठ, ऑस्ट्रेलिया
- युनिव्हर्सिटी कॉलेज डब्लिन, आयर्लंड
- ग्रिफिथ विद्यापीठ, ऑस्ट्रेलिया
- वेस्टर्न ऑस्ट्रेलिया विद्यापीठ
- बर्मिंगहॅम सिटी युनिव्हर्सिटी, यूके
- शेफील्ड हॅलम विद्यापीठ, यूके
- सेंट जॉर्ज युनिव्हर्सिटी ऑफ लंडन, यूके
- वाचा: How to become an ultrasound technician | सोनोग्राफी
जॉब प्रोफाइल- List of the Paramedical Courses
पॅरामेडिकल सेक्टरमध्ये हे अल्प-मुदतीचे अभ्यासक्रम पूर्ण करणाऱ्यांसाठी विविध आकर्षक जॉब प्रोफाइल खालील प्रमाणे आहेत.
- वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ
- फिजिओथेरपिस्ट
- व्यावसायिक थेरपिस्ट
- पुनर्वसन कामगार
- ऑडिओलॉजिस्ट आणि स्पीच थेरपिस्ट
- रेडियोग्राफर
- रोपवाटीका
- वाचा: Nursing is the best career option after 10th/12th | नर्सिंग
- How to be a Nursing Assistant | नर्सिंग असिस्टंट कसे व्हावे
उच्च पगारासह सर्वोत्तम पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम
पेस्केलनुसार, भारतातील पॅरामेडिकचा सरासरी पगार 3 लाख आहे ताे नोकरी प्रोफाइल आणि संस्थेनुसार बदलू शकतो. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांच्या क्षेत्रात उच्च पगाराच्या अनेक नोकऱ्या खालील प्रमाणे आहेत. वाचा: PG-Diploma in Community Health Care | कम्युनिटी हेल्थ केअर
आंतरराष्ट्रीय मानकांमध्ये नोकरीचा पगार
- रेडिओलॉजिस्ट: वार्षिक सरासरी 70 ते 80 लाख
- व्यावसायिक थेरपिस्ट: वार्षिक सरासरी 50 ते 60 लाख
- फिजिओथेरपिस्ट: वार्षिक सरासरी 40 ते 50 लाख
- नर्स: वार्षिक सरासरी 50 ते 55 लाख
- वाचा: Diploma in Web Designing After 12th | वेब डिझायनिंग डिप्लोमा
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न- List of the Paramedical Courses

1. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम प्रवेशासाठी नीट परीक्षा आवश्यक आहे का?
नाही, पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांसाठी NEET आवश्यक नाही. तथापि, काही महाविद्यालयांमध्ये विद्यार्थ्यांसाठी विद्यापीठ प्रवेश परीक्षा असू शकतात. वाचा: Diploma in Information Technology | माहिती तंत्रज्ञान डिप्लोमा
2. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांसाठी काही प्रवेश परीक्षा आहे का?
काही पॅरामेडिकल अभ्यासक्रमांचे प्रवेश हे प्रवेश परीक्षांवर आधारित असतात. यामध्ये JIPMER, NEET-UG, MHT CET इ. वाचा: Business and Management Studies | व्यवसाय व्यवस्थापन
3. NEET शिवाय बारावी नंतरचे वैद्यकीय अभ्यासक्रम कोणते आहेत?
- जैवतंत्रज्ञ
- बायोमेडिकल अभियंता
- सूक्ष्म जीवशास्त्रज्ञ
- बीएस्सी ऍनेस्थेसिया
- मानसशास्त्रज्ञ
- सायटोजेनेटिकिस्ट
- फिजिओथेरपी
- औषधी रसायनशास्त्र
- वाचा: Diploma in Health Administration | हेल्थ ॲडमिनिस्ट्रेशन डिप्लोमा
4. पॅरामेडिकल अभ्यासक्रम किती वर्षांचा असतो?
प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम 1 ते 2 वर्षांच्या कालावधीसाठी चालतात तर पदवी अभ्यासक्रम 1 ते 4 वर्षांसाठी असतात. वाचा: The Most Popular Diploma Courses | लोकप्रिय डिप्लोमा
5. पॅरामेडिकल हे चांगले करिअर आहे का?
पॅरामेडिकल पदवीधरांसाठी नोकरीच्या भरपूर संधी आहेत आणि या क्षेत्रात प्रशिक्षित लोकांची वाढती मागणी आहे. म्हणून, वरील पॅरामेडिकल कोर्सेसच्या यादीमध्ये नमूद केलेल्या अभ्यासक्रमामधून एक अभ्यासक्रम निवडून, हे क्षेत्र ऑफर करत असलेल्या अफाट करिअर संधींचा लाभ घेऊ शकता! वाचा: Know About Synthetic Biology | सिंथेटिक बायोलॉजी
Related Posts
- BBA: The Best Career option after 12th | व्यवसाय प्रशासन पदवी
- Bachelor of Veterinary Science after 12th | व्हेटरनरी सायन्स
- Diploma in Dental Technology | दंत तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- Bachelor of Science in Audiology | ऑडिओलॉजीमध्ये बीएस्सी
Post Categories
आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.

Best healthy foods to eat in winter | हिवाळ्यातील आरोग्यदायी पदार्थ

Know about the winter skincare tips | स्किनकेअर टिप्स

Most effective ways to reduce obesity | लठ्ठपणा कमी करण्याचे मार्ग

Know the Types of Real Estate | RE गुंतवणुकीचे प्रकार

Direct Equity Investment Plans | थेट इक्विटी गुंतवणूक

Know The Best PO Saving Schemes | PO बचत योजना-2

How drinking water helps to lose weight? | पिण्याचे पाणी व वजन

Importance of the skin health | त्वचा आरोग्याचे महत्त्व

Know All About Low Blood Pressure | कमी रक्तदाब
