Good Habits for Students | विद्यार्थ्यांसाठी चांगल्या सवयी

Good Habits for Students | चांगल्या सवयी यशाची गुरुकिल्ली आहेत, तर वाईट सवयी म्हणजे अपयशाचे उघडलेले दरवाजे. विद्यार्थ्यांसाठी चांगल्या सवयी कोणत्या आहेत ते जाणून घ्या.

सवयी विदयार्थ्यांची वैयक्तिक वर्तणूक वैशिष्ट्ये बनवतात, जी अखेरीस शैक्षणिक आणि वैयक्तिक जीवनातील त्यांचे यश ठरवते. काही विद्यार्थी अभ्यासात चांगली कामगिरी करतात तर काहींना मेहनत करुनही चांगले गुण मिळवणे कठीण जाते? याचे उत्तर Good Habits for Students दोन विद्यार्थ्यांच्या सवयीतील फरकामध्ये आहे.

प्रत्येकामध्ये चांगली कामगिरी करण्याची क्षमता असते, परंतु विद्यार्थ्याकडे असलेली सवयच सर्व फरक करते. तुम्ही कितीही कठोर अभ्यास केला तरी हे सर्व तुमच्या सवयीनुसार येते जे शेवटी तुमचे परीक्षेतील यश ठरवते.

चांगल्या सवयी असलेले विद्यार्थी सर्वाधिक यश मिळवतात. या सवयी त्यांना त्यांचे ध्येय गाठण्यासाठी आवश्यक असलेली रचना देतात. विदयार्थ्यांना जीवनात आणि शैक्षणिक क्षेत्रात यशस्वी होण्यासाठी खालील सवयी तयार करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.

जसजसे विदयार्थी या सवयी विकसित करतील, तसतसे ते अधिक आनंदी, निरोगी आणि अधिक यशस्वी विद्यार्थी होतील. चांगल्या सवयींचा फायदा विद्यार्थ्यांना केवळ शाळेतच नव्हे तर त्यांच्या जीवनातील जवळ जवळ सर्व क्षेत्रांमध्ये होतो.  

खालील यादीमध्ये विदयार्थ्यांचे शारीरिक आरोग्य, प्रेरणा, स्व-शिस्त आणि बरेच काही सुधारण्यासाठी सवयी समाविष्ट आहेत.

विद्यार्थ्यांसाठी सर्वोत्तम सवयी खालील प्रमाणे आहेत.

1) वैयक्तिक डायरीचा नियमित वापर करा

तुम्हाला ट्रॅकवर राहण्यास मदत करण्यासाठी लिखित सूचीशिवाय, महत्वाची कामे दुर्लक्षित करणे आणि पुढे ढकलणे सोपे आहे. दिवसभरातील तुमची वर्गातील अभ्यासविषयक सर्व महत्वाची कामे डायरित लिहून, तुम्ही दिवसभरातील अत्यावश्यक कामांवर लक्ष केंद्रित करु शकता.

जर तुम्हाला स्मार्ट अभ्यास करायचा असेल आणि अधिक उत्पादनक्षम व्हायचे असेल, तर आजपासून ही सवय लावायला सुरुवात करा.

2) अभ्यासाचे वेळापत्रक तयार करा

वेळापत्रक म्हणजे विशिष्ट कार्य ज्या वेळेत केले जाणार आहे त्या वेळेची योजना. हे नेहमी आशावादी असते, वेळापत्रकानुसार काम करत राहिल्यास यश निश्चित मिळते. अभ्यासाचे वेळापत्रक हे नियमितपणे शेड्यूलवर राहण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे.

तसेच भविष्यासाठी नियोजन देखील करते. अभ्यासाशी संबंधित सर्व विषयांचा नियमितपणे व नियोजनबद्ध अभ्यास करण्यासाठी माहेवार वेळापत्रक तयार करणे व त्याची अमलबजावणी करणे, ही विद्यार्थ्यांसाठी सर्वात महत्वाची सवय आहे. ही सवय विदयार्थ्यांना अभ्यासामध्ये शीर्षस्थानी ठेवण्यास मदत करते.

3) सर्वात कठीण अभ्यासाचे नियोजन करा

तुमचे मन प्रसन्न आणि शरीर ताजे असताना सर्वात कठीण व आव्हानात्मक अभ्यासाचे नियोजन करा. कारण यामुळे हे सुनिश्चित होते की, कठीण कार्य सर्वात कार्यक्षमतेने पूर्ण करण्यासाठी आपल्याकडे ऊर्जा असावी लागते. आणि या उर्जेसाठी पहाटेची किंवा सकाळची वेळ चांगली असते. हे तुमचा उर्वरित दिवस देखील अधिक उत्पादक बनवेल!

4) रोजनिशी लिहा (Good Habits for Students)

दिवसभरातील तुमच्या दृष्टीणे घडलेल्या कोणत्याही चांगल्या किंवा वाईट गोष्टीची नोंद करा. यामध्ये तुम्ही तुमच्या मित्रांचे आभार मानले असतील तरी त्याचीही नोंद करा.

कृतज्ञता ही विद्यार्थ्यांना दररोज सराव करण्याची चांगली सवय आहे. आपण ज्यासाठी आभारी आहात ते लिहिण्यासाठी फक्त दोन मिनिटे लागतात. परंतु ही उपयुक्त सवय तुम्हाला दीर्घकालीन यश आणि आनंद शोधण्यात मदत करेल.

5) तणाव कमी करा (Good Habits for Students)

तणाव शैक्षणिक कामगिरीवर नकारात्मक परिणाम करु शकतो, परंतु यावर त्वरित उपाय आहे. दीर्घ श्वासोच्छवासामुळे तणाव कमी होतो आणि इच्छाशक्ती देखील वाढते हे वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झाले आहे.

म्हणून फक्त दोन मिनिटे दिर्घ यवास घ्या आणि सोडा, तुम्ही हे खोल श्वासोच्छवासाचे व्यायाम कोणत्याही परीक्षेपूर्वी करा जेणेकरुन तणाव कमी होईल. शक्य असेल तर नियमित व दररोज मेडिटेशन विदयार्थ्यांची एकाग्रता वाढविण्यास  मदत करते.

6) तुमचे आवडते प्रेरणादायी कोट वाचा

अभ्यासाच्या प्रेरणेच्या द्रुत वाढीसाठी, तुमचे आवडते प्रेरणादायी कोट वाचा.तुम्हाला आनंदी व्हायचे असेल तर, तुमच्या विचारांना आज्ञा देणारे, तुमची ऊर्जा मुक्त करणारे आणि तुमच्या आशांना प्रेरणा देणारे ध्येय ठेवा.

ध्येय निश्चित केल्याने तुमचे विचार केंद्रित राहू शकतात, तुमची उर्जा निर्देशित होते आणि निराशेच्या क्षणी आणि त्यापलीकडे जाण्यासाठी आवश्यक असलेल्या आशेला प्रेरणा मिळते.

7) गरजुंना मदत करा (Good Habits for Students)

तुम्ही दिवसातून किमान एकदा तरी एखादया गरजू व्यक्तीस मदत करा. जेंव्हा तुम्ही मदत करण्याची सवय लावाल तेव्हा तुम्हाला स्वतःबद्दल, तसेच सर्वसाधारणपणे जीवनाबद्दल चांगले वाटेल.

ही चांगली सवय विद्यार्थ्यांना जोपासण्यासाठी जास्त वेळ लागत नाही. एखाद्याची खऱ्या अर्थाने प्रशंसा करणे किंवा बसमध्ये वयस्कर व्यक्ती, गरोदर स्त्रिया किंवा आजारी व्यक्तीला  बसण्यास जागा देणे यासारखे सोपे काहीतरी असू शकते.

8) नियमित सूर्यप्रकाश घ्या (Good Habits for Students)

सराव करण्यासाठी आपल्या निरोगी सवयींच्या यादीमध्ये बाहेर जाणे समाविष्ट करण्याचे सुनिश्चित करा. दररोज थोडासा सूर्य प्रकाश घेण्याचे अनेक फायदे आहेत.

उदाहरणार्थ, सुर्यप्रकाशामुळे मेंदूचे कार्य सुधारते, झोपेची गुणवत्ता वाढते आणि विशिष्ट कर्करोगाचा धोका कमी होतो. त्यामुळे तुमचा संपूर्ण दिवस आतमध्ये घालवू नका!

9) भीतीला सामोरे जा (Good Habits for Students)

धैर्य वाढवण्याचा आणि आत्मविश्वास वाढवण्याचा हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. भीतीला सामोरे जाणे भितीदायक आहे, म्हणून  तुम्ही कमी भीतीदायक गोष्टींपासून सुरुवात करा.

तुमच्या मनामध्ये असलेल्या भीतीदायक गोष्टींची यादी करा आणि त्यातील एका भीतीवर मात करण्यासाठी तुम्ही आज करु शकता अशा छोट्याशा कृतीचा निर्णय घ्या.

10) समविचारी मित्रांसोबत वेळ घालवा

एक विद्यार्थी म्हणून तुम्ही तुमच्या दिवसभरात अनेक लोकांच्या संपर्कात असता. ज्यांच्याकडून तुम्हाला शिकायचे आहे अशा समविचारी व्यक्तींसोबत वेळ घालवा.

हे लोक तुमचा विचार करण्याची पद्धत बदलतील, तुम्हाला तुमचे जीवन कसे सुधारायचे याबद्दल सल्ला देतात.

11) नियमित सकस आहार घ्या

न्याहारी खाणे ही विद्यार्थ्यांसाठी एक आरोग्यदायी सवय आहे ज्याकडे विदयार्थ्यांनी दुर्लक्ष करु नये. नाश्ता वगळण्याचे कारण शोधणे सोपे आहे, परंतु ही चूक आहे.

न्याहारी हे दिवसाचे सर्वात महत्वाचे जेवण आहे आणि तुम्ही ते नियमित वेळेवर घ्यावे, हे तुम्हाला दिवसभरासाठी आवश्यक ऊर्जा देईल. आहारातील नियमितपणा अनेक आजार दूर ठेवतो.

12) भरपूर पाणी प्या (Good Habits for Students)

पाणी पिण्याचे आरोग्यदायी फायदे प्रचंड आहेत. प्रत्येकाला माहित आहे की आपण दिवसातून किंमान आठ ग्लास पाणी पिले पाहिजे,  परंतु प्रत्यक्षात असे काही विदयार्थी करत नाहीत.

भरपूर पाणी पिल्याने शरीराला डिहायड्रेशनचा त्रास होत नाही. भरपूर पाणी पिण्याची सवय लावा त्यामुळे तुमचे शरीर  तुमचे आभार मानेल.

13) नियमित व्यायाम करा

तुमच्याकडे एक किंवा दोन तास व्यायामशाळेत जाण्यासाठी वेळ नसेल, परंतु दैनंदिन व्यायामाचा एक छोटासा भाग विद्यार्थ्यांसाठी एक आवश्यक आरोग्यदायी सवय आहे.

प्रत्येक विदयार्थ्याने दिवसातील किमान 15 ते 20 मिनिटे व्यायामासाठी वेळ दिला पाहिजे. मग ते सकाळचे चालणे असेल किंवा जीम असे काहीही असू शकते.

एकदा तुम्हाला ही सवय लागली की, तुमच्या लक्षात येईल की, व्यायामामुळे तुम्ही अधिक उत्साही व्हाल आणि तुमचे आजारी पडण्याचे प्रमाणही कमी होईल.

14) वेळेवर झोपा व सकाळी लवकर उठा

तुमचे अभ्यासाचे वेळापत्रक तयार करताना झोपेलाही प्राधान्य दया. शरीर निरोगी राहण्यासाठी झोप अत्यंत महत्वाची आहे, कारण निरोगी शरीरामध्ये निरोगी मन असते.  

तुम्ही जर झोपण्याची आणि सकाळी उठण्याची वेळ निश्चित केली तर ते आरोग्यासाठी अधिक फायदेशीर ठरेल. सुरुवातीला हे कठीण वाटते परंतू, एकदा सवय लागली की दिवसभराच्या कामाचा थकवा जाणवत नाही.

वाचा: What habits improve quality of life? | कोणत्या सवयी जीवन सुधारतात?

15) रोज रात्री किमान आठ तासांची झोप घ्या

पुरेशी झोप घेणे ही एक निरोगी सवय आहे जी अनेक विद्यार्थ्यांना त्यांच्या जीवनात समाविष्ट करण्यासाठी संघर्ष करावा लागतो. लोकांना चांगल्या प्रकारे कार्य करण्यासाठी दररोज रात्री किमान आठ तासांची झोप आवश्यक असते.

त्यामुळे तुम्ही या ध्येयासाठी काम करत आहात याची खात्री करण्यासाठी तुमचे वेळापत्रक सेट करा. रात्री आठ तासांची झोप घेतल्याने तुम्हाला संपूर्ण दिवस आनंदी वाटेल. आळस कमी होईल व अभ्यासाकडे लक्ष लागेल.

वाचा: Importance of Hobbies in Students Life | छंदांचे महत्त्व

16) शंका स्पष्टपणे विचारा

वर्गात अगदी उत्तम विद्यार्थ्यांनाही सुरुवातीला सर्व काही समजत नाही. तुमचे शिक्षक वर्गात एखादया विशिष्ट संकल्पनेबद्दल बोलले आणि ते तुम्हाला समजले नसेल, तर त्याच दिवशी तुमच्या शंकांचे निरसण करा. ही चांगली सवय अभ्यासातील तुमचा आत्मविश्वास वाढवते.

वाचा: How to Teach Kids to Read | मुलांना वाचन कसे शिकवायचे

17) कोणत्याही परीक्षांपूर्वी सराव करा

तुम्हाला लक्ष केंद्रित करण्यास सक्षम करण्यासाठी अभ्यास योजनेशिवाय, तुमच्याकडे आगामी चाचणी किंवा परीक्षेची उत्तम तयारी करण्यासाठी आवश्यक असलेली रचना असली पाहिजे.

तुमची योजना स्पष्ट आणि विशिष्ट असली पाहिजे आणि ते काटेकोरपणे पाळले पाहिजे.

वाचा: How to help kids to understand what they read | वाचन आकलन 

18) भेटीची वेळ पाळा (Good Habits for Students)

भेटीसाठी उशीरा पोहोचणे कधीही चांगली कल्पना नाही. विद्यार्थ्यांसाठी प्रत्येक भेटीसाठी पाच मिनिटे लवकर पोहोचणे ही एक चांगली सवय आहे, कारण यामुळे तुमचा तणाव कमी होईल आणि तुम्हाला भेटीची किती काळजी आहे हे समोरच्या व्यक्तीला दिसून येईल.

वाचा: How to identify preference of a child | मुलांचा कल शोधा

19) गृहपाठ वेळेत पूर्ण करा

ज्याप्रमाणे झोपेचा नित्यक्रम स्थापित करणे महत्वाचे आहे,  त्याप्रमाणे गृहपाठाला विलंब होणार नाही याची खात्री करण्यासाठी गृहपाठाची दिनचर्या देखील स्थापित केली पाहिजे.

विदयार्थ्यांनी गृहपाठाशी संबंधीत असलेले कोणतेही कार्य वेळेत पूर्ण केले पाहिजे. त्यामुळे अभ्यासाविषयी असलेली भिती कमी होते, आत्मविश्वास वाढतो व अभ्यासाची आवड निर्माण होते. या सवयीमुळे अभ्यास व परीक्षा तणावमुक्त होते.

• वाचा: Photography Courses After 10th | फोटोग्राफी कोर्स
• Diploma in Elementary Education | एलिमेंटरी एज्युकेशन

20) अभ्यास साहित्य अदययावत ठेवा

आपले ध्येय साध्य करण्यासाठी नियोजन आणि कृती आवश्यक असते. तुम्ही कोणतेही काम सुरु करण्यापूर्वी, तुमच्याकडे आवश्यक असलेल्या सर्व गोष्टी आहेत याची खात्री करा. जसे की, नोट्स, स्टेशनरी, पाठ्यपुस्तक, कॅल्क्युलेटर असल्याची खात्री करा.

हे केवळ तुम्हाला शाळेशी संबंधित कामांसाठी व्यवस्थित ठेवणार नाही, तर तुम्हाला अनावश्यक विचलित आणि व्यत्यय टाळण्यास देखील मदत करेल.

वाचा: Importance of Study Groups | अभ्यास गटांचे महत्व

21) एका वेळी एका कार्यावर लक्ष केंद्रित करा

संशोधन असे सुचवते की मल्टीटास्किंगचा उत्पादकतेवर नकारात्मक परिणाम होतो. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही मल्टीटास्किंग करुन अधिक उत्पादक आहात, तर तुम्ही फक्त स्वतःची फसवणूक करत आहात.

म्हणून काम करण्यासाठी एक कार्य निवडा आणि ते पूर्ण होईपर्यंत ते करत रहा. हीच अभ्यासाची सवय तुम्हाला अधिक चांगला विद्यार्थी बनवेल! वाचा: Tips for Good Parenting | चांगल्या पालकत्वासाठी टिप्स

22) अभ्यासाचे लहान भाग करा

एखादे मोठे कार्य, जसे की 10-पानांचा अहवाल, भीतीदायक असू शकतो. परंतु जर तुम्ही ते कार्य एका पृष्ठाच्या 10 लेखन सत्रांमध्ये विभाजित केले तर तुम्हाला अहवाल पूर्ण करणे खूप सोपे जाईल. हा दृष्टीकोन अवलंब करा आणि तुम्ही तुमच्या विलंबाच्या सवयीवर हळूहळू मात कराल.

वाचा: Communication Games for Kids | मुलांसाठी संप्रेषण खेळ

23) अभ्यासा दरम्यान नियमित ब्रेक घ्या

संशोधनात असे दिसून आले आहे की नियमित ब्रेक घेतल्याने लक्ष आणि उत्पादकता सुधारते. एका तासाला एक ब्रेक घेतल्याने तुम्ही ताजेतवाने राहाल, ज्यामुळे तुम्ही तुमच्या सर्वोच्च एकाग्रतेवर जास्त काळ काम करु शकता.

वाचा: The Best Activities for Kids | मुलांसाठी सर्वोत्तम उपक्रम 

24) नोट्स आणि असाइनमेंट्स अदययावत ठेवा

शाळेत यशस्वी होण्यासाठी नेहमी जागृत असणे आवश्यक आहे, म्हणून आपल्या शाळेच्या कामात अव्वल राहण्यासाठी चांगल्या सवयी लावा.

तुमच्या नोट्स आणि असाइनमेंट व्यवस्थित करण्यासाठी दररोज फक्त 5 ते 10 मिनिटे वेळ दया. जेव्हा तुमच्या पुढील परीक्षेची तयारी करण्याची वेळ येते, तेव्हा अभ्यासाठी आवश्यक असलेली संसाधने परीपूर्ण असतील.

वाचा: All Round Development of Kids | मुलांचा सर्वांगीण विकास

25) आवश्यक असल्यास मदत स्विकारा

याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही नेहमी उत्तरांसाठी इतरांवर अवलंबून राहावे, परंतु तुम्ही अभ्यासात अडकलेले असताना मदत स्विकारणे गैर नाही.शिवाय, संशोधनातून असे दिसून आले आहे की सल्ला विचारल्याने चूका कमी होतात व इतरांवर चांगली छाप पडते.

वाचा: The Importance of Reading in life | वाचनाचे जीवनातील महत्व

26) अभ्यासक्रमाच्या बाहेर काहीतरी शिका

शाळेत अभ्यासक्रम शिकविला जातो, परंतू जीवन जगण्यासाठी अभ्यासक्रमाच्या बाहेर शिकण्यासारख्या असंख्य गोष्टी असतात. दररोज, शाळेच्या अभ्यासक्रमा व्यतिरिक्त काहीतरी शिकण्याचा प्रयत्न करा.

मी तुम्हाला एखादे पुस्तक वाचण्यासाठी, ऑनलाइन कोर्स घेण्यास किंवा नवीन कौशल्य शिकण्यासाठी प्रोत्साहित करतो. इंटरनेटवर बरीच संसाधने उपलब्ध आहेत, त्यामुळे माहिती खरोखर फक्त एका क्लिकच्या अंतरावर आहे.

वाचा: Success is Around Yourself | यश तुमच्या सभोवतालीच आहे

27) अभ्यासाचा नियमित आढावा घ्या

प्रत्येक आठवडयाच्या शेवटी, मागे वळून पाहण्यासाठी वेळ काढा आणि आठवडयात काय केले, यावर विचार करा. तुम्ही तुमच्या ध्येयांकडे नियोजनाप्रमाणे जात आहात का?

वेळापत्रकाप्रमाणे अभ्यास पूर्ण केला आहे की नाही. याचा आढावा घ्या व राहिलेलया अभ्यासाची पुढील नियोजनात नोंद करा. अभ्यासाचा नियमित आढावा घेण्याची ही साधी सवय तुम्हाला दिवसेंदिवस चांगले होण्यास मदत करेल.

वाचा: The Most Inspirational Personalities | सर्वात प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व

28) चांगला छंद जोपासा (Good Habits for Students0

अभ्यासाचा ताण कमी करण्यासाठी, तुमचे मन आनंदी व उत्साही ठेवण्यासाठी थोडा वेळ तुमच्या आवडत्या छंदासाठी ठेवा. मनाला आनंदी करण्यासाठी संगीत ऐकण्याचा आनंद घ्या.

तुम्हाला जे आवडते ते, आरामशीर काहीतरी करण्यासाठी दिवसातून काही वेळ द्या. हे तुम्हाला शांत, आरामशीर आणि सकारात्मक व्यक्ती बनण्यास मदत करेल.

वाचा: Mobile Phone and Children: पालकांनो! आपल्या मुलांकडे लक्ष द्या!

सारांष (Good Habits for Students)

विद्यार्थ्यांसाठी दररोज सराव करण्याच्या चांगल्या सवयींच्या या यादीचे तुम्ही पुनरावलोकन करता तेव्हा लक्षात येते की विदयार्थी हे नेहमी बदल करण्याच्या स्थितीत असतात.

नवीन सवय लागण्यास सुमारे 21 दिवस किंवा त्याहून अधिक वेळ लागतो, त्यामुळे हा बदल केवळ एका रात्रीत होण्यासारखा नाही. परंतू, प्रयत्न केल्यास बदल निश्चितच घडतात.

हे सर्व करत असताना तुम्ही अभ्यासाच्या कोणत्याही वाईट सवयी लावणार नाहीत याची खात्री करा, ज्यामुळे तुमची प्रगती थांबेल.

जसजसे तुम्ही चांगल्या सवयी विकसित कराल तसतसे तुम्हाला सकारात्मक बदलांचा अनुभव येईल. तुम्ही निरोगी, अधिक उत्पादक आणि अधिक यशस्वी विद्यार्थी व्हाल, त्यासाठी आजच नव्हे तर आताच सुरुवात करा! आपल्या या कार्यास “मराठी बाणा” कडून हार्दिक शुभेच्छा…! ध्न्यवाद…!

Related Posts

• How to Learn English Reading | इंग्रजी वाचन कसे शिकावे
• Benefits of Study Groups | अभ्यास गटांचे फायदे
• How to Study Alone at Home | घरी अभ्यास कसा करावा
• Qualities of a Good Student | चांगल्या विद्यार्थ्याचे गुण
• Online Teaching and Learning | ऑनलाइन शिक्षण

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.