B.Tech in Information Technology | आय.टी बी.टेक

B.Tech in Information Technology | माहिती तंत्रज्ञानातील बी. टेक, पात्रता निकष, प्रवेश प्रक्रिया, प्रवेश परीक्षा, अभ्यासक्रम, विषय, करिअर पर्याय, भविष्यातील व्याप्ती व सरासरी वेतन.  

संगणक क्षेत्रात करिअर करणारांसाठी जगभर भरपूर संधी असल्यामुळे आयटी किंवा समकक्ष शाखेत बी.टेकला अतिशय महत्त्व प्राप्त झाले आहे. B.Tech in Information Technology हा 4 वर्षे कालावधी असलेलेा अंडरग्रेजुएट अभ्यासक्रम असून तो माहिती सुरक्षा, डेटाबेस आणि नेटवर्क्सची देखभाल, संगणकासाठी तांत्रिक सहाय्य आणि व्यवसाय सॉफ्टवेअर निर्मितीशी संबंधित आहे.

B.Tech in Information Technology कोर्सचे उद्दिष्ट म्हणजे माहिती तंत्रज्ञान कौशल्यासह सखोल ज्ञान देणे हे आहे. या कोर्समध्ये नवीन पदवीधरांसाठी नोकरीच्या भरपूर संधी आहेत, कारण ते ऑफिस ॲडमिनिस्ट्रेटर, आयटी विशेषज्ञ, तंत्रज्ञान अधिकारी आणि बरेच काही अशा पदव्यांसह सुरु करता येतात.

बी.टेक आयटी कोर्स विषयी थोडक्यात

• कोर्स: बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी (माहिती तंत्रज्ञानातील बी. टेक)
• कोर्स प्रकार: पदवी
• कालावधी: 4  वर्षे
• परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
• पात्रता: मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची विज्ञान शाखेत इयत्ता 12 वी बोर्ड परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
• प्रवेश प्रक्रिया: गुणवत्ता व प्रवेश परीक्षेवर आधारित.
• सरासरी शुल्क: वार्षिक सरासरी 25 हजार ते 2 लाख रुपये.
• सरासरी पगार: वार्षिक सरासरी पगार रु. 4  ते 6 लाख
• प्रमुख कौशल्ये: टीमवर्क, समस्या सोडवण्याचे कौशल्ये, संभाषण कौशल्य, सर्जनशीलता आणि नाविन्य, शिस्त आणि कठोर परिश्रम, आत्मविश्वास, महत्वाकांक्षा इ.
• रोजगार क्षेत्र: मायक्रोसॉफ्ट, इन्फोसिस, एचसीएल, विप्रो, आयबीएम, एचपी, टेक महिंद्रा, ॲमेझॉन, एक्सेंचर, कॉग्निझंट हे काही नाव आहेत.
• नोकरीचे पद:  वरिष्ठ सॉफ्टवेअर अभियंता, सहयोगी सॉफ्टवेअर अभियंता, प्रणाली अभियंता – आयटी, प्रोग्रामर विश्लेषक, जावा विकसक, वेब विकसक, सॉफ्टवेअर अभियंता, विकसक, प्रोग्रामर, चाचणी अभियंता इ.

B.Tech IT म्हणजे काय?

बी.टेक. आयटी हा चार वर्षांचा पदवीपूर्व अभ्यासक्रम आहे जो सॉफ्टवेअर, हार्डवेअर व्यवस्थापन, सॉफ्टवेअर प्रशासन, नेटवर्किंग आणि नेटवर्क सुरक्षा यांचे मिश्रण आहे. आयटी प्रणाली चालू न राहिल्यास, बहुतेक कंपन्या क्रॉल करण्यासाठी मंद होतील.

IT इन्फ्रास्ट्रक्चरच्या सर्व भौतिक घटकांसह तंत्रज्ञानाच्या सर्व महत्त्वाच्या पैलूंची विद्यार्थ्यांना ओळख करुन देते. राउटर, सर्व्हर, टेलिफोन सिस्टीम आणि लॅपटॉप सारखी वैयक्तिक उपकरणे यांसारख्या उपकरणांची स्थापना आणि देखभाल ही आयटीचा आधारस्तंभ आहे.

पात्रता निकष

बी.टेक आयटीमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी इच्छुकानी भौतिकशास्त्र,  रसायनशास्त्र आणि गणित यासारख्या विषयांसह मान्यताप्राप्त बोर्डातून इ. 12वी बोर्ड परीक्षा किंमान 50 टक्के गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.

याव्यतिरिक्त, विद्यार्थ्यांनी प्रवेशासाठी सर्व पात्रता असल्याची खात्री करण्यासाठी JEE सारख्या प्रवेश परीक्षांमध्ये त्यांची स्वारस्य नोंदवणे आवश्यक आहे. उमेदवाराचे वय किमान 17 वर्षे असणे आवश्यक आहे.

प्रवेश प्रक्रिया (B.Tech in Information Technology)

B.Tech IT अभ्यासक्रमात प्रवेश घेण्यासाठी इच्छुकांना एका निश्चित प्रक्रियेतून जावे लागते. प्रवेश प्रक्रियेत मूल्यांकनाचे दोन प्राथमिक स्तर आहेत.

मान्यताप्राप्त बोर्डाच्या इ. 12वी मधील एकूण गुणांच्या आधारे आणि JEE सारख्या प्रवेश परीक्षांच्या आधारावर. हा कोर्स बी.टेक च्या छत्राखाली येतो आणि म्हणून, समान प्रवेश प्रक्रियेचा अवलंब केला जातो. प्रवेश प्रक्रिया महाविद्यालयानुसार भिन्न असते.

प्रवेश परीक्षा (B.Tech in Information Technology)

देशभरातील काही प्रवेश परीक्षांना विद्यार्थ्यांना बसणे आवश्यक आहे. उच्च कट-ऑफ स्कोअर तुम्हाला देशातील सर्वोत्तम महाविद्यालये मिळवून देऊ शकतात.

तसेच, या प्रवेश परीक्षांमध्ये, वेळेचे व्यवस्थापन हे चांगले गुण मिळविण्याची गुरुकिल्ली आहे. हे करण्यासाठी, या परीक्षांसाठी मॉक पेपर देणे ही गती आणि अचूकता सुधारण्याची गुरुकिल्ली आहे. सर्वात लोकप्रिय प्रवेश परीक्षा खालील प्रमाणे आहेत.

• जेईई मेन
• जेईई प्रगत
• एमएचटी सेट
• VITEEE

आवश्यक कौशल्ये

रोजगाराच्या आव्हानांनी प्रेरित आणि करिअरच्या असंख्य संधी मिळवून देणारा कोर्स निवडणे विद्यार्थ्यांसाठी अपरिहार्य आहे. अभियांत्रिकी व्यवसायात, माहिती तंत्रज्ञान हे असेच एक क्षेत्र आहे जे उज्ज्वल भविष्याचा मार्ग मोकळा करते. शिवाय, आयटी एखाद्याच्या क्षमतेचा विस्तार करण्यास मदत करते. या क्षेत्रात आवश्यक असलेल्या आवश्यक गोष्टी खालील प्रमाणे आहेत.

• सांघिक कौशल्ये: टीमवर्क हे सर्वात गंभीर पैलूंपैकी एक आहे ज्यावर कोणत्याही संस्थेमध्ये इच्छुक व्यक्तीचा न्याय केला जातो. अनेक व्यावसायिकांना त्यांच्या करिअरमध्ये त्याशिवाय संघर्ष करावा लागतो. मुलाखत घेणारे अनेकदा इच्छुकांकडून टीमवर्क कौशल्ये शोधतील. इतरांसोबत सौहार्दपूर्णपणे काम करण्यासाठी सहानुभूती आणि संभाषण कौशल्ये यांची अत्यंत शिफारस केली जाते.
• समस्या सोडवण्याचे कौशल्य: नियोक्त्याने पाहिलेले आणखी एक मौल्यवान कौशल्य म्हणजे अत्यंत त्रासदायक परिस्थितीतही समस्येचे विश्लेषण करणे आणि प्रभावी उपाय शोधण्यावर लक्ष केंद्रित करणे. काही समस्या सोडवणाऱ्या परिस्थितींशी संबंधित काही प्रश्नांना तोंड देण्यासाठी तयार रहा.
• संभाषण कौशल्य: सर्वात महत्त्वाच्या गुणधर्मांपैकी एक मजबूत संवाद कौशल्य आहे. नवीन कल्पना विकसित करण्याचा आणि IT क्षेत्रात त्यांचे कौशल्य वाढवण्याचा आवेश देखील अत्यावश्यक आहे.

अभ्यासक्रम (B.Tech in Information Technology)

4 वर्षांच्या कालावधीसह, माहिती तंत्रज्ञानातील B.Tech मध्ये वर्षातून प्रत्येकी दोन सेमिस्टर असतात. प्रयोगशाळेतील काम, सिद्धांत आणि प्रकल्प असाइनमेंटच्या गुणवत्तेवर आधारित विद्यार्थ्याची कामगिरी मोजली जाते.

मुख्य अभ्यासक्रमाला आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, अँड्रॉइड ऍप्लिकेशन डेव्हलपमेंट, वेब टेक्नॉलॉजीज, क्लाउड-कॉम्प्युटिंग इत्यादी विषयांचा समावेश असलेल्या दुस-या अभ्यासक्रमाद्वारे पूरक आहे. ज्याचा उद्देश कौशल्ये वाढवणे आणि विद्यार्थ्यांना नवीन तंत्रज्ञानाची ओळख करून देणे आहे.

वर्ष पहिले

सेमिस्टर: 1

• माहिती तंत्रज्ञानाची परिमाणे
• अभियांत्रिकी गणित I
• इलेक्ट्रॉनिक्सची मूलभूत माहिती
• अभियांत्रिकी भौतिकशास्त्र
• संभाषण कौशल्य

सेमिस्टर: 2

• सामान्य अभियांत्रिकी (कार्यशाळा आणि अभियांत्रिकी ग्राफिक्स)
• अभियांत्रिकी गणित II
• संगणक भाषा
• संगणक संस्था
• MS-Windows चे ऍप्लिकेशन

वर्षे दुसरे

सेमिस्टर: 3

• व्हिज्युअल बेसिक
• इलेक्ट्रिकल मापन आणि मोजमाप साधने
• सी द्वारे डेटा स्ट्रक्चर्स
• डिजिटल इलेक्ट्रॉनिक्स
• ऑपरेटिंग सिस्टम्स

सेमिस्टर: 4

• संगणक संप्रेषण नेटवर्क
• संगणकाभिमुख संख्यात्मक पद्धती
• वेब तंत्रज्ञानाचा परिचय
• ऑब्जेक्ट ओरिएंटेड प्रोग्रामिंग (C++)
• आयटी व्यवसाय अनुप्रयोग

वर्षे तिसरे

सेमिस्टर: 5

• डेटाबेसच्या संकल्पना
• माहिती प्रणाली व्यवस्थापन
• व्यवस्थापनाची तत्त्वे
• जावा प्रोग्रामिंग
• मायक्रोप्रोसेसरचा परिचय

सेमिस्टर: 6

• सॉफ्टवेअर प्रकल्प व्यवस्थापन
• मायक्रोप्रोसेसरचे अनुप्रयोग
• ई-कॉमर्स
• RDBMS
• प्रकल्प I

वर्षे चौथे

सेमिस्टर: 7

• संगणक ग्राफिक्स आणि सिम्युलेशन
• प्रोग्रामिंग साधने आणि तंत्रे
• कंपाइलर डिझाइन
• व्हिज्युअल C++
• कृत्रिम बुद्धिमत्ता

सेमिस्टर: 8

• डेटा मायनिंग आणि डेटा वेअरहाउसिंग
• वितरित डेटाबेस
• नेटवर्क सुरक्षा आणि क्रिप्टोग्राफी
• प्रकल्प II

B.Tech IT साठी विषय

माहिती तंत्रज्ञान ही एक वैविध्यपूर्ण शाखा असल्याने, नुकतेच पदवीधर झालेल्या व्यक्तीला देण्यासारखे बरेच काही आहे. आयटी अभ्यासक्रमांचे उद्दिष्ट विद्यार्थ्यांना सैद्धांतिक ज्ञान आणि आयटी व्यवसायांच्या गरजा पूर्ण करणाऱ्या कौशल्य-संचांसह सुसज्ज करणे आहे. सॉफ्टवेअर डिझाईन असो, प्रॉडक्शन असो किंवा संशोधन असो, सर्व काही बीटेक आयटी कोर्समध्ये समाविष्ट असते.

बी.टेक. आयटी मध्ये डेटाबेस व्यवस्थापन प्रणाली, जावा प्रोग्रामिंग, माहिती सुरक्षा, अल्गोरिदम विश्लेषण, संगणक नेटवर्किंग, ई-कॉमर्स, क्लाउड संगणन, सॉफ्टवेअर अभियांत्रिकी आणि इतर अनेक ऑपरेटिंग सिस्टम-संबंधित बाबींचा समावेश आहे. B.Tech IT अभ्यासक्रमात शिकवले जाणारे काही विषय खालील प्रमाणे आहेत.

• अभियांत्रिकी गणित
• इलेक्ट्रॉनिक्सची मूलभूत माहिती
• संगणक भाषा
• वेब तंत्रज्ञानाचा परिचय
• कार्यप्रणाली
• डेटाबेसच्या संकल्पना
• सॉफ्टवेअर प्रकल्प व्यवस्थापन
• मायक्रोप्रोसेसरचा परिचय
• संगणक ग्राफिक्स आणि सिम्युलेशन
• डेटा मायनिंग आणि डेटा वेअरहाउसिंग

बीटेक. आयटी करिअर पर्याय

बी.टेक. आयटी कोर्सनंतर खालील प्रमाणे उच्च करिअर स्कोप आहे.

• चाचणी उत्पादने: IT व्यावसायिकांचे मुख्य काम सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर उत्पादनांची चाचणी करणे आहे. संस्थेची संगणकीय प्रणाली अद्ययावत आणि कोणत्याही अडचणीशिवाय राहते याचीही ते खात्री करतात.
• सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट: त्यांना सॉफ्टवेअर डेव्हलपर म्हणून देखील नियुक्त केले जाते आणि ते सर्व सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट टप्पे पार पाडण्यासाठी जबाबदार असतात. ते तयार करत असलेल्या सॉफ्टवेअरच्या बॅकएंड समर्थनासाठी देखील ते जबाबदार आहेत
• वेब डेव्हलपमेंट: B.Tech IT ग्रॅज्युएटला वेब डेव्हलपर म्हणून नियुक्त केले जाऊ शकते जो वेबसाइट विकसित करण्यासाठी, ऑप्टिमाइझ करण्यासाठी आणि कोणतेही बग नाहीत याची खात्री करण्यासाठी जबाबदार असेल. ते सतत नवीन वैशिष्ट्ये जोडण्यासाठी आणि वेबसाइट दोषमुक्त करण्यासाठी देखील जबाबदार आहेत.
• संप्रेषण कल्पना: उत्कृष्ट संभाषण कौशल्ये गंभीर असतात या वस्तुस्थितीकडे कधी कधी दुर्लक्ष केले जाते. आयटी अभियंत्यांनी त्यांच्या कार्यक्षेत्राशी अपरिचित असलेल्या कामगारांशी संवाद साधला पाहिजे. तरीही, त्यांचे काम सुरळीत चालले पाहिजे.
• माहिती तंत्रज्ञान हा विद्यार्थी आणि त्यांच्या पालकांसाठी एक मानक पर्याय बनला आहे, कारण ते परदेशात संधींचे दरवाजे उघडते.
• आयटी चे यश सामान्य नागरिकांचे जीवन चांगले करण्याच्या क्षमतेमुळे आले आहे. डिजिटल तंत्रज्ञान, स्मार्ट जीवन जगण्याचा एक उपशब्द, मानवतेचे जीवन अधिक सोपे, स्वच्छ आणि सोपे बनविण्यामागे मार्गदर्शक शक्ती आहे.
• आजच्या जगात नशिबाची चाके फिरवण्याची क्षमता ज्ञान असलेल्या माणसाकडे असते. शिवाय, आयटी एखाद्या व्यक्तीची क्षमता तपासते आणि त्यांना नवीन कल्पना विकसित करण्यासाठी प्रेरित करते ज्यामुळे मानवी जीवनाची रचना बदलू शकते.
• बहुराष्ट्रीय कंपन्या, लार्ज-कॅप, मिड-कॅप आणि स्मॉल-कॅप एंटरप्राइजेसना माहिती तंत्रज्ञानाचा फायदा होतो, जे डेटा प्रोसेसिंग, इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंट, कस्टमर रिलेशनशिप मॅनेजमेंट आणि माहिती प्रणाली यासारख्या अनेक क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेले असतात.

भविष्यातील संधी (B.Tech in Information Technology)

आयआयटी, आयआयएससी, एनआयटी आणि इतर नामांकित महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी इच्छुकांसाठी गेट हा एक चांगला पर्याय आहे. लेक्चरशिप आणि पीएचडीसाठी पात्र होण्यासाठी यूजीसी नेट आणि डीबीटी बेट या दोन परीक्षा आहेत.

इच्छुक व्यक्ती परदेशी विद्यापीठांमधून पदव्युत्तर शिक्षण घेऊ शकतात आणि नंतर जीआरईची  तयारी करू शकतात. बी.टेक आयटी पदवीधर खालील अभ्यासक्रम पुढील शिक्षणासाठी निवडू शकतात.

• एमसीए
• एमएस
• एमबीए

भविष्यातील व्याप्ती (B.Tech in Information Technology)

आयटी उद्योगातील वाढीचा दर अधिक वेगाने दुप्पट होत असल्याने, बी.टेक विद्यार्थ्यांना आयटी क्षेत्रात भरपूर संधी आहेत. इंडिया ब्रँड इक्विटी फाऊंडेशन (IBEF), वाणिज्य विभाग, वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाच्या मते, भारतातील आयटी क्षेत्राचे योगदानात प्रचंड वाढ झाली आहे.

बी.टेक विद्यार्थ्यांसाठी क्षेत्रनिहाय करिअर संभाव्य संधी खालील प्रमाणे आहेत.

• सिस्टम सॉफ्टवेअर डेव्हलपर
• प्रणाली अभियंता
• आयटी विश्लेषक
• ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर डेव्हलपर
• सॉफ्टवेअर टेस्टर
• नेटवर्क प्रशासक
• डेटा सुरक्षा प्रशासक
• प्रक्रिया व्यवस्थापक
• संगणक समर्थन विशेषज्ञ
• ई-कॉमर्स
• ई-कॉमर्स साइट डेव्हलपर
• साइट प्रशासक
• उच्च शिक्षण
•  विद्यापीठाचे प्राध्यापक
• शिक्षक

नोकरीचे पद (B.Tech in Information Technology)

सरकारी आणि खाजगी क्षेत्रात पदवीनंतर या क्षेत्रात करिअरच्या भरपूर संधी आहेत. तसेच, अर्जदार परदेशात नोकरीसाठी अर्ज करु शकतात. रोबोटिक्स उद्योग, आयटी उद्योग, संरक्षण उद्योग, हेल्थकेअर उद्योग इ. सर्व माहिती तंत्रज्ञान पदवीधरांना नियुक्त करतात. बी.टेक. आयटी पदवीधर खालील पदांवर काम करु शकतात.

• आयटी तंत्रज्ञ
• गुणवत्ता हमी परीक्षक
• डेटाबेस प्रशासक
• नेटवर्क अभियंता
• डिझायनर
• वेब डेव्हलपर
• संगणक अभियंता
• सपोर्ट स्पेशालिस्ट

सरासरी वेतन (B.Tech in Information Technology)

या क्षेत्रातील सरासरी पगार पदवीधारकाच्या अनुभवावर, समस्या सोडवण्याची कौशल्ये, पात्रता आणि कामगिरीवर अवलंबून असतो. परंतु नवीन व्यक्तीसाठी वार्षिक सरासरी पगार सुमारे 3 ते 5 लाख आहे. पगार हे सरकारी किंवा खाजगी नोकरी आणि नोकरीचे ठिकाण यावर अवलंबून असतात.

सारांष (B.Tech in Information Technology)

माहिती तंत्रज्ञानात यशस्वीपणे बी.टेक पूर्ण केलेल्या व्यक्तीसाठी नोकरीच्या भरपूर संधी उपलब्ध आहेत. बी.टेक. ही उद्योग-मान्यताप्राप्त पदवी आहे आणि आयटी विभाग असलेले कोणतेही क्षेत्र पदवीनंतर नेटवर्क प्रशासक, डेटा सुरक्षा प्रशासक, आणि संगणक सहाय्य विशेषज्ञ इत्यादी विविध प्रोफाइलवर नियुक्त करु शकते.

एखाद्याला सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट इंडस्ट्रीमध्ये सिस्टम किंवा ॲप्लिकेशन डेव्हलपर म्हणून देखील काम करता येते. बी.टेक. पदवीसह मार्केटेबल कौशल्यांचा योग्य संच तुम्हाला कोणत्याही मोठ्या आयटी कंपन्यांमध्ये आकर्षक नोकरी मिळवून देऊ शकतो.

वाचा: Know About BE And BTech Courses | अभियांत्रिकी पदवी

Related Posts

• BTech in Computer Science | बीटेक इन कॉम्प्युटर सायन्स
• BE in Computer Science after 12th | बीई कॉम्प्युटर
• Know About Chemical Engineering |केमिकल इंजिनिअरिंग
• BTech in Fire and Safety Engineering | फायर अँड सेफ्टी

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.