Diploma in Construction Technology | बांधकाम तंत्रज्ञान

Diploma in Construction Technology | डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी; पात्रता, प्रवेश, अभ्यासक्रम, महाविदयालये, आवश्यक कौशल्ये, नोकरीचे क्षेत्र, करिअर संधी इ.

डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी हा 3 वर्षे कालावधीचा अभ्यासक्रम असून तो 6 सेमिस्टरमध्ये विभागलेला आहे. हा डिप्लोमा स्तरावरील आर्किटेक्चर कोर्स आहे. Diploma in Construction Technology हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना इमारत बांधकाम उद्योगाच्या प्रशासकीय आणि मध्यम व्यवस्थापन स्तरावर प्रवेश करण्यास तयार करतो.

विद्यार्थ्यांना एकूण इमारत बांधकाम उद्योगाची मूलभूत माहिती देण्यासाठी हा अभ्यासक्रम डिझाइन केलेला आहे. Diploma in Construction Technology या अभ्यासक्रमामध्ये विदयार्थी बांधकाम प्रकल्पासाठी गुणवत्ता, आश्वासन योजना आणि साइट- सुरक्षा धोरण कसे तयार करायचे ते शिकतात.

उमेदवार बांधकाम साइट व्यवस्थापनाची तत्त्वे आणि प्रक्रिया, व्यावसायिक इमारतीच्या सेट-आउटसाठी सर्वेक्षण आवश्यकता समजून घेतात. अभ्यासक्रम हा करिअर ओरिएंटिंग स्वरुपाचा आहे जो पूर्ण झाल्यानंतर उमेदवारांना विविध क्षेत्रात अनेक संधी उपलब्ध करुन देतो.

वाचा: Diploma in Architectural Assistantship | आर्किटेक्ट कोर्स

Diploma in Construction Technology ही सिव्हिल इंजिनिअरिंगची एक शाखा आहे. यामध्ये विदयार्थी सार्वजनिक किंवा खाजगी इमारती, व्यावसायिक इमारती, रस्ते आणि रेल्वे या दोन्ही तांत्रिक आणि गैर-तांत्रिक बाबी शिकतात.

बांधकाम उद्योग हा आधुनिक अर्थव्यवस्थेतील वेगाने वाढणाऱ्या क्षेत्रांपैकी एक आहे. जर उमेदवार तपशीलाभिमुख असतील, बांधकाम प्रकल्पादरम्यान उद्भवणा-या विविध समस्यांना सामोरे जाण्यात स्वारस्य असेल, बिल्डिंग कोड, फायर रेग्युलेशन इत्यादींशी स्वतःला परिचित करुन घेण्यास तयार असतील, तर Diploma in Construction Technology निश्चितपणे करिअरच्या खूप चांगल्या संधी देऊ शकते.

डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी विषयी थोडक्यात

• कोर्स: डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी
• कोर्स प्रकार: डिप्लोमा
• कालावधी: 3 वर्षे
• परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
• पात्रता: मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची इ. 10वी परीक्षा उत्तीर्ण.
• प्रवेश प्रक्रिया: गुणवत्तेवर आधारित  व प्रवेश परीक्षेवर आधारित.
• सरासरी शुल्क: संपूर्ण कालावधीसाठी शुल्क 2 ते 6 लाख रुपये.
• सरासरी पगार: वार्षिक सरासरी पगार रु. 2 ते 8 लाख
• प्रमुख कौशल्ये: वेळ व्यवस्थापन कौशल्ये, तांत्रिक कौशल्ये, संगणकीय ज्ञान, नेतृत्व गुण, संघटन कौशल्ये इ.
• नोकरीचे पद: सहाय्यक निवासी अभियंता, केमिस्ट नेटवर्क तंत्रज्ञ, सहाय्यक व्यवस्थापक, सहायक प्राध्यापक, सहाय्य. कार्यालय व्यवस्थापक, नागरी समन्वयक, कनिष्ठ प्रशिक्षणार्थी अभियंता इ.
•  रोजगार क्षेत्र:  महाविद्यालये आणि विद्यापीठे, रस्ते बांधणी कंपन्या, बांधकाम कंपन्या, रेल्वे, विमानतळ, शहरी गृहनिर्माण मंडळे इ.

अभ्यासक्रमाची उद्दिष्टे

1. मातीचे गुणधर्म समजून घेणे, भार वितरणाच्या संकल्पना जाणून घेणे आणि विविध प्रकारचे पाया बांधकाम तंत्र शिकणे.
2. आवश्यकता, कार्ये, इमारतीचे घटक आणि सामग्रीची उपयुक्तता, बांधकाम IS कोडनुसार तंत्र आत्मसात करणे.
3. बांधकाम उद्घाटन, देखभाल आणि दुरुस्तीच्या कामांच्या आयामी पैलूंचे प्रदर्शन इमारत घटक आणि भूकंप प्रवण भागात स्थित इमारतींमध्ये अवलंबल्या जाणार्‍या प्रतिबंधात्मक उपायांचा अभ्यास करणे.

पात्रता- Diploma in Construction Technology

Diploma in Construction Technology अभ्यासक्रमासाठी इच्छुक विद्यार्थ्यांनी इ. 10वी किंवा समतुल्य परीक्षा विज्ञान आणि गणित विषयांसह किमान 55% गुण मिळवून उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.

अभ्यासक्रम- Diploma in Construction Technology

डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी हा बिल्डिंग इंडस्ट्रीमध्ये व्यावहारिकदृष्ट्या ओरिएंटेड डिप्लोमा अभ्यासक्रम आहे. अभ्यासक्रमाला उद्योगाच्या सहकार्याने व्यावहारिक अभिमुखतेची मजबूत परंपरा आहे. विद्यार्थ्यांचे प्रकल्प कार्य त्यांच्या अभ्यासात मोठी भूमिका बजावते आणि बहुतेक शिक्षकांना बांधकाम आणि डिझाइनमधील व्यावहारिक अनुभवाची पार्श्वभूमी असते.

बांधकाम तंत्रज्ञ आर्किटेक्चर आणि अभियांत्रिकी संस्थांमध्ये, इमारत उद्योगात निरीक्षक किंवा पर्यवेक्षक म्हणून आणि बांधकाम साइट्सवर व्यवस्थापक म्हणून काम करतात. अभ्यासाचे मुख्य विषय म्हणजे इमारत बांधकाम, संगणक सहाय्यित डिझाइन, सामग्रीची ताकद, संरचनात्मक रचना, साहित्य विज्ञान, व्यवस्थापन आणि प्रशासन या बरोबरच खालील महत्वाचे विषय आहेत.

• स्टॅटिक्स आणि मेकॅनिक्स
• संगणक-सहाय्यित रेखाचित्र आणि स्केचिंग
• आर्थिक लेखा
• सामग्री आणि स्ट्रक्चरल डिझाइनची ताकद
• इमारत बांधकाम आणि संगणक-सहाय्यित डिझाइन
• व्यवस्थापन, शिक्षणशास्त्र आणि सुरक्षितता
• इमारत भौतिकशास्त्र आणि इमारत तंत्रज्ञान
• काँक्रीटचे साहित्य विज्ञान
• इमारती लाकूड आणि धातूंचे भौतिक विज्ञान
• जिओटेक्निकल इंजिनिअरिंग आणि सर्वेक्षण
• बांधकाम आणि प्रकल्प व्यवस्थापन
• स्थापना प्रणाली
• व्यावसायिक कायदा
• अंतिम प्रकल्प

कौशल्ये- Diploma in Construction Technology

• उमेदवाराकडे बांधकाम उद्योगात येणा-या समस्या सोडवण्याची कौशल्ये असली पाहिजेत; पाण्याचे पाईप फुटण्यासारख्या अनपेक्षित गोष्टींपासून ते विलंब कमी करण्यापर्यंत.
• उमदवारांकडे वेळ व्यवस्थापन कौशल्ये देखील असावेत जसे की जटिल बांधकाम प्रकल्पांमध्ये ते बजेटमध्ये आणि वेळेवर वितरित करायचे असल्यास प्रभावी संघटना आणि वेळ व्यवस्थापन आवश्यक आहे.
• यशस्वी होण्यासाठी उमेदवारांकडे बांधकाम उद्योगाचे ज्ञान, तांत्रिक कौशल्ये आणि संगणक प्रवीणता यासह विविध प्रकारचे कौशल्य असणे अपेक्षित आहे.

अभ्यासक्रमाचे महत्व- Diploma in Construction Technology

बांधकाम तंत्रज्ञान ही स्थापत्य अभियांत्रिकीची विशेष शाखा आहे. ही एक व्यावसायिक अभियांत्रिकी शाखा आहे जी पुल, रस्ते, कालवे, धरणे आणि इमारती यासारख्या कामांसह भौतिक आणि नैसर्गिकरित्या तयार केलेल्या वातावरणाची रचना, बांधकाम आणि देखभाल यांच्याशी संबंधित आहे.

बांधकाम अभियांत्रिकी विदयार्थ्यांना सर्व स्तरांवरील ज्ञान प्रदान करते. सार्वजनिक क्षेत्रात नगरपालिका ते राज्य आणि केंद्र सरकार स्तरापर्यंत आणि खाजगी क्षेत्रात वैयक्तिक घरमालकांपासून ते आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांपर्यंत या क्षेत्राला महत्व आहे.

डिप्लोमा इन कन्स्ट्रक्शन टेक्नॉलॉजी कोर्स  का करावा?

नागरी पायाभूत सुविधांमध्ये इमारती आणि मालमत्तांचे बांधकाम, बांधकाम आणि देखभाल यामधील लोक, उपकरणे, साहित्य, तांत्रिक प्रक्रिया आणि निधी व्यवस्थापित करण्यासाठी, भविष्यातील भूमिकांसाठी पदवीधरांना तयार करण्यासाठी हा अभ्यासक्रम फायदेशीर आहे.

ते कन्स्ट्रक्शन मॅनेजर, प्रोजेक्ट इंजिनीअर, व्यवस्थापक, सिव्हिल इंजिनीअर आणि अॅसेट मॅनेजमेंट इंजिनीअर म्हणून करिअर करु शकतात ज्यात कन्सल्टिंग इंजिनीअरिंग, बांधकाम, संशोधन संस्था, खाजगी क्षेत्र, स्थानिक आणि इतर सरकारी अधिकारी यांचा समावेश आहे.

महाराष्ट्रातील महाविदयालये

• इंडियन बिझनेस स्कूल ऑफ अॅडव्हान्स्ड मॅनेजमेंट स्टडीज, मुंबई
• पिनॅकल स्कूल ऑफ बिझनेस मॅनेजमेंट, मंबई
• राष्ट्रीय बांधकाम व्यवस्थापन आणि संशोधन संस्थाए पुणे
• इंडियन स्कूल ऑफ बिझनेस मॅनेजमेंट अँड अॅडमिनिस्ट्रेशन युनिव्हर्सिटी मुंबई (ISBM)

भारतातील प्रमुख महाविदयालये

भारतातील सर्वोत्तम संस्था जिथे Diploma in Construction Technology अभ्यासक्रमाची सुविधा  दिली जाते असे महाविदयालये खालीलप्रमाणे आहेत.

• पुसा पॉलिटेक्निक, दिल्ली
• आचार्य पॉलिटेक्निक, बंगलोर
• अभियांत्रिकी आणि ग्रामीण तंत्रज्ञान संस्था, अलाहाबाद
• वेल्स विद्यापीठ, चेन्नई
• IIT, चेन्नई, रुरकी
• वास्तुकला आणि नियोजन विभाग, रुरकी विद्यापीठ
• बिर्ला विश्वकर्मा महाविद्यालय, आनंद
• राष्ट्रीय बांधकाम व्यवस्थापन आणि संशोधन संस्था, गोवा
• स्कूल ऑफ प्लॅनिंग अँड आर्किटेक्चर, नवी दिल्ली
• राष्ट्रीय बांधकाम अकादमी, हैदराबाद
• अपीजे इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नोएडा
• वाचा: Diploma in Architecture Engineering | आर्किटेक डिप्लोमा

अभ्यासक्रमाचा अभ्यास करण्यासाठी जगातील सर्वोत्तम ठिकाणे

जगातील सर्वोच्च ठिकाणे जिथे विदयार्थी इमारत आणि बांधकाम तंत्रज्ञानाचा अभ्यास करु शकतात:

• जॉर्जिया इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, यूएसए
• युनिव्हर्सिटी ऑफ वॉशिंग्टन, यूएसए
• राष्ट्रीय तैवान विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विद्यापीठ
• रॉयल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, स्वीडन
• पर्ड्यू विद्यापीठ, यूएसए
• वाचा: Importance of the Career Guidance after 10th | करिअर मार्गदर्शन

नोकरीच्या संधी- Diploma in Construction Technology

सार्वजनिक बांधकाम विभाग, रेल्वे, खाजगी बांधकाम कंपन्या, पाणी-पुरवठा कंपन्या, पेट्रो-केमिकल कंपन्या, महामार्ग प्राधिकरणांमध्ये नोकरीच्या संधी आहेत. स्थापत्य अभियंता इमारतीच्या डिझाइन आणि बांधकामात खाजगी सल्लागार म्हणून देखील काम करु शकतात. वाचा: Diploma: The best career option after 10th | 10वी नंतरचे डिप्लोमा

रोजगार क्षेत्र- Diploma in Construction Technology

• महाविद्यालये आणि विद्यापीठे
• रस्ते बांधणी कंपन्या
• बांधकाम कंपन्या
• रेल्वे
• विमानतळ
• शहरी गृहनिर्माण मंडळे
• वाचा: Diploma in Information Technology after 10th | आयटी डिप्लोमा

नोकरीचे पद- Diploma in Construction Technology

• सहाय्यक निवासी अभियंता
• केमिस्ट नेटवर्क तंत्रज्ञ
• सहाय्यक व्यवस्थापक
• सहायक प्राध्यापक
• सहाय्य. कार्यालय व्यवस्थापक
• नागरी समन्वयक
• कनिष्ठ प्रशिक्षणार्थी अभियंता
• वाचा: Diploma in Aerospace Engineering after 10th | एरोस्पेस डिप्लोमा

करिअर संधी – Diploma in Construction Technology

इमारत आणि बांधकाम हे झपाट्याने वाढणारे क्षेत्र आहे आणि या क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात रोजगाराची संधी आहे. उमेदवाराने या क्षेत्रात स्पेशलायझेशन करायचे ठरवल्यास, त्यांच्यासाठी काही करिअर पर्याय खालीलप्रमाणे आहेत.

• उमेदवार कोणत्याही बांधकाम प्रकल्पांमध्ये बांधकाम नियोजन अभियंता आणि साइट अभियंता म्हणून काम करु शकतात. अशा प्रकल्पांमध्ये निवासी इमारती, सहकारी संस्था, प्रचंड गृहनिर्माण प्रकल्प, व्यावसायिक इमारती, रुग्णालये, रस्ते आणि रेल्वे यांचा समावेश असतो. वाचा: Diploma in Agriculture after 10th |कृषी पदविका
• विदयार्थी बांधकामाच्या विशिष्ट क्षेत्रात विशेषज्ञ होण्याचे ठरवू शकता. उदाहरणार्थ, उमेदवार बोगदा अभियंता किंवा रेल्वे अभियंता म्हणून काम करण्याचा निर्णय घेऊ शकता. वाचा: Diploma in Tool and Die Making | टूल अँड डाय मेकिंग
• यासाठी बांधकामाच्या सर्व आवश्यकतांची तपशीलवार कल्पना आवश्यक असल्याने, विदयार्थी पुरवठा साखळी व्यवस्थापक किंवा प्रकल्प पर्यवेक्षक म्हणून नोकरी देखील मिळवू शकतात.
• शेवटी, कोणत्याही मोठ्या बांधकाम प्रकल्पात मुख्य अभियंता म्हणून काम करण्यासाठी उमेदवार आर्किटेक्टसोबत काम करु शकतात. वाचा: Architecture Courses After 10th | आर्किटेक्चर कोर्सेस

Related Posts

• How To Choose The Right Stream After 10th | योग्य शाखा निवड
• List of the most popular courses after 10th: 10 वी नंतर पुढे काय?
• Diploma in Interior Design | इंटिरियर डिझाइनमध्ये डिप्लोमा
• Career Opportunities in the Arts Stream: 10 वी नंतर करिअर संधी

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.