Health Benefits of Soybean | सोयाबीनचे आरोग्यदायी फायदे

Health Benefits of Soybean | सोयाबीन आणि त्याचे पदार्थ विशेषत: शाकाहारी आहार घेत असलेल्या लोकांमध्ये लोकप्रिय आहेत.

सोयाबीन हे स्वयंपाकघरातील भाजीपाला व फळभाज्या; यांच्या कुटुंबातील एक सदस्य आहे असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. भारतीय पाककृतीमध्ये सोयाबीनचे स्थान; हजारो वर्षापासून टिकूण आहे. सोयाबीन आणि त्याचे पदार्थ विशेषत: शाकाहारी आहार घेत असलेल्या लोकांमध्ये लोकप्रिय आहेत; हे त्यांच्या उच्च गुणवत्तेच्या आधारे स्पष्ट होते. सोयाबीनमध्ये प्रथिने आणि फायबर असते; सोयाबीनचे पदार्थ तयार करण्यास वेळही कमी लागतो. (Health Benefits of Soybean)

सोयाबीनचे आरोग्यदायी फायदे (Health Benefits of Soybean)

हृदय व रक्तवाहिन्यास फायदेशीर

सोयाबीनवरील संशोधनात, हृदय व रक्तवाहिन्या संबंधी; फायदे होत असल्याचे आढळलेले आहे. वारंवार केलेल्या संशोधनाच्या निष्कर्षांमध्ये; संपूर्ण अन्न सोयाबीनमध्ये हृदय व रक्तवाहिन्यासाठी फायदेशीर असल्याचे दर्शविले आहे.

रक्तातील चरबींवर सोयाबीनच्या सेवनाचा सर्वात सातत्याने होणारा परिणाम म्हणजे; एलडीएल कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण कमी होते. ट्रायग्लिसेराइड्स कमी होणे आणि एकूण कोलेस्ट्रॉल कमी करणे; किंवा एचडीएल कोलेस्ट्रॉल (चांगले कोलेस्टेरॉल) वाढवणेय यासारखे काही अभ्यास रक्तातील चरबीवरील इतर सकारात्मक परिणाम दर्शवितात.

सोयासापोनिन्स सोया फायटोन्यूट्रिएंट्स आहेत; जे त्यांच्या हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी फायद्यांच्या बाबतीत संशोधकांसाठी महत्वाचे आहेत. काही पुरावे आहेत, बहुतेक प्राण्यांच्या अभ्यासानुसार; सोयासापोनिन रक्तवाहिन्यांमधील लिपिड पेरोक्झिडेशनचे प्रमाण कमी करु शकतात, जीआय ट्रॅक्टमधून कोलेस्टेरॉलचे शोषण कमी करतात; आणि मल-पित्त ॲसिडचे उत्सर्जन वाढवू शकतात. या सर्व घटनांमुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगाचा धोका कमी होण्यास मदत होईल.

कर्करोग प्रतिबंध (Health Benefits of Soybean)

कर्करोग रोखण्याचे क्षेत्र हे; सोयाबीनवरील आरोग्याच्या संशोधनाचे सर्वात विवादित क्षेत्र आहे. बरेच अभ्यास पुरावा प्रदान करतात जे; कर्करोग प्रतिबंधक आहारात संपूर्ण सोया पदार्थांच्या भूमिकेस समर्थन देतात. जेनिस्टीन (सोयामध्ये एक आयसोफ्लॅव्हॉन फायटन्युट्रिएंट); हे कर्करोग-प्रतिबंध अभ्यासामध्ये मुख्य लक्ष असते. हे सोया आयसोफ्लाव्होन p53 नावाच्या ट्यूमर सप्रेसर प्रोटीनची क्रिया वाढवू शकते.

जेव्हा p53 अधिक सक्रिय होते, तेव्हा कर्करोगाच्या पेशींमध्ये असलेले सेल कमी करण्यास मदत होते; आणि सेल सायकल अट्रेटींग (चालू असलेल्या कर्करोगाच्या पेशी क्रिया थांबविण्यास मदत करते); देखील मदत करते. जेनिस्टेन देखील प्रथिने किनेसेसची क्रिया अशा प्रकारे प्रतिबंधित करते.

वाचा: Eating Walnuts is the best way to lose weight: अक्रोड आणि वजन

आहारामध्ये सोयाबीनची निवड करतांना संपूर्ण सोयाबीनची निवड करावी. प्रक्रिया केलेल्या सोयाबीनपेक्षा संपूर्ण सोयामध्ये कर्करोग रोखण्याची अधीक क्षमता आहे.

तज्ञांचा असा विश्वास आहे की, सोया पदार्थ आपल्याला कॅन्सर-विरोधी फायद्यांसह; महत्त्वपूर्ण आरोग्यविषयक फायदे प्रदान करु शकतात. परंतु कर्करोग प्रतिबंधक आहारात सोयाचा समावेश करु इच्छिणा-या व्यक्तींनी; सोयाचे स्वरुप, सेवन केलेले प्रमाण, त्यांचे वैयक्तिक आरोग्याचा इतिहास; आणि काही बाबतींत त्यांच्या आरोग्य सेवा देणा-या व्यक्तींच्या सल्ल्याकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे.

वाचा: Amazing Benefits of Dates for Health | खजूराचे अद्भुत आरोग्य लाभ

सोया खाण्याने स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका कमी होतो; अभ्यासातून असे दिसून येते की सोया पदार्थांसह समृद्ध आहार घेतल्यास; स्त्रियांमध्ये स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका कमी होतो. ज्या स्त्रिया सोया खातात किंवा आयुष्यात नंतर सोया खायला लागतात; अशा स्त्रियांसाठी हा संरक्षणात्मक प्रभावी उपाय आहे. सोयामध्ये प्रथिने, आइसोफ्लेव्होन आणि फायबर असतात, हे सर्च आरोग्यास फायदे प्रदान करतात.

एकदा असा विचार केला जात होता की, सोया पदार्थांमुळे स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो; तथापि, सोया पदार्थांचे मध्यम प्रमाणात सेवन केल्याने स्तनाचा कर्करोग किंवा; इतर प्रकारच्या कर्करोगाचा धोका वाढत नाही. टोफू, सोया दूध आणि एडामेमे यासारखे संपूर्ण सोया पदार्थ दिवसातून एकदा मध्यम प्रमाणात घ्यावेत.

वाचा: How to get rid of house lizards? | घरातून पाली घालविण्याचे उपाय

या सर्व माहितीच्या आधारे आपल्याला आमच्या शिफारसी खालीलप्रमाणे आहेतः

प्रथम, जर आपल्याकडे स्तनाचा कर्करोग सारख्या संप्रेरकाशी संबंधित कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास असेल तर; आम्ही शिफारस करतो की आपण मोठ्या प्रमाणात सोयाचे सेवन करण्यापूर्वी; आपल्या आरोग्य सेवा प्रदात्याशी सल्लामसलत करा. पूरक आहार घेण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांशी किंवा आहारतज्ञांशी बोला.

हाडांचे आरोग्य  सुधारते (Health Benefits of Soybean)

सोया आणि हाडांच्या आरोग्यावरील मानवी अभ्यासामध्ये मोठ्या प्रमाणात समिश्र पुरावे मिळाल्यामुळे; सोयापासून हाडांच्या आरोग्यासाठी असलेले क्षेत्र कर्करोगविरोधी क्षेत्रासारखेच वादग्रस्त राहिले आहे. सोयाचे सेवन केल्यावर हाडांच्या आरोगयामध्ये सुधारणा होते; असे अनेक अभ्यासामध्ये हाडांच्या फायद्यांना आधार मिळाला आहे.

एकूणच, सोया पदार्थ आपल्याला हाडांशी संबंधित फायद्यांसह; महत्त्वपूर्ण आरोग्यविषयक फायदे प्रदान करु शकतात. हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे की, सोयाबीनमध्ये अस्थींच्या आरोग्यासंदर्भात भरपूर प्रमाणात आवश्यक व्हिटॅमिन; के जीवनसत्त्व पुरवतात. अभ्यासानुसार, वनस्पती प्रोटीन प्राण्यांच्या प्रथिनांपेक्षा हाडांच्या समर्थनामध्ये अधिक पुढे आहेत.

सोया पदार्थ हाडांना आधार देण्यास अधिक उपयुक्त ठरतात, (उदाहरणार्थ, हाडातून खनिजे कमी होण्यामध्ये); वैयक्तिक चयापचय आणि आतडे सूक्ष्मजीव डेडझेनचे समांतर रुपांतर करण्यास समर्थन देतात. असेही पुरावे आहेत की ही संपूर्ण प्रक्रिया अनुवांशिक नियमनाच्या काही स्तराखाली असू शकते.

लठ्ठपणा कमी करते (Health Benefits of Soybean)

सोयाबीनमध्ये प्रथिनांचे प्रमाण जास्त आहे; प्रथिने भूक कमी करण्यास मदत करतात. प्राणी आणि मानवांमधील अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की; सोया प्रोटीनच्या सेवनाने प्लाझ्मा कोलेस्ट्रॉल आणि ट्रायग्लिसेराइड्स कमी करण्याव्यतिरिक्त; शरीराचे वजन आणि चरबीचे प्रमाण कमी केले जाते.

वाचा: Choose the Right and Buy Perfect-Laptop Guide | लॅपटॉप गाईड

प्रोटीन सोयाबीनचा एक महत्वाचा घटक आहे; आणि आहारातील सोयाबीन विपुल प्रमाणात प्रोटीन प्रदान करतो. आहारातील प्रथिनांपैकी, सोया प्रोटीनला एक संपूर्ण प्रोटीन मानले जाते; ज्यामध्ये सर्व आवश्यक अमीनो ॲसिडस् आणि इतर अनेक जैविक मूल्ये आहेत. सोया प्रोटीन हे वनस्पतीवर आधारित प्रथिनांपेक्षा वेगळे आहे; कारण ते आइसोफ्लाव्हन्सशी संबंधित आहे, विविध प्रकारचे जैविक गुणधर्म असलेल्यामुळे मानवी आरोग्यास फायदा होऊ शकतो.

मधुमेह  प्रकार 2 ला प्रतिबंध करते

सोयाबीनचा आरोग्यासठी होणारा आणखी एक महत्वाचा फायदा म्हणजे; टाइप 2 मधुमेह प्रतिबंध. अनेक प्राण्यांच्या अभ्यासामध्ये, इन्सुलिन रिसेप्टर्सचे संश्लेषण वाढवून; सोया पदार्थ इन्सुलिन प्रतिरोध कमी करत असल्याचे दर्शविले गेले आहे. तथापि, इन्सुलिन रिसेप्टर्सची ही वाढीव निर्मिती केवळ; इतर आहाराच्या परिस्थितीतच दिसून येते; एकूण सोयाचे उच्च प्रमाण (दररोज अंदाजे 200 ग्रॅम) देखील टाइप 2 मधुमेहाच्या कमी जोखमीशी संबंधित आहे; परंतु आतापर्यंत केवळ आशियाई लोकांमध्ये. सोयाचा मानवी वापर आणि इंसुलिन चयापचय; आणि रक्तातील साखरेच्या पातळीशी संबंधित तीव्र आरोग्याच्या समस्येस प्रतिबंध करण्याच्या अधिक संशोधनाची अपेक्षा करतो.

व्हिटॅमिन के  चा चोगला स्त्रोत

सोयाबीन व्हिटॅमिन के चा चांगला स्रोत म्हणून ओळखले जातात; आंबवलेल्या सोया पदार्थांपासून व्हिटॅमिन के मोठया प्रमाणात मिळू शकते. आतापर्यंत सोयाबीनच्या किण्वनात वापरला जाणारा; सर्वात प्रसिद्ध सूक्ष्मजीव म्हणजे कोजी मोल्ड. कोजी मोल्ड अनेक सोया पेस्टच्या अनन्य गुणांची; तसेच सोया मिसो आणि सोया सॉसची गुरुकिल्ली आहे.

बेसिलस बॅक्टेरियासह किण्वित केलेल्या सोया पदार्थांच्या वाढीच्या अनुषंगाने आहेत; बॅसिलस-किण्वित सोया पदार्थांची एक आकर्षक बाब म्हणजे; हे अन्न खाल्ल्यानंतर या बॅक्टेरियाची आपल्या खालच्या आतड्यात जिवंत राहण्याची संभाव्य क्षमता.

सार्वजनिक आरोग्याच्या शिफारसी

अमेरिकन डायबिटीज असोसिएशन, अमेरिकन हार्ट असोसिएशन आणि अमेरिकन कॅन्सर सोसायटी; यासह अनेक सार्वजनिक आरोग्य संस्था रोगाचा प्रतिबंध करण्यासाठी आणि आरोग्यास अनुकूलित करण्यासाठी मुख्य आहार गट म्हणून सोयाबीनची शिफारस करतात

अभ्यासांमधून हेही दिसून आले आहे की; निरोगी, पूर्ण-मुदतीची मुले यांना सोयाबीन खाणे हानीकारक नाही. तथापि, अतिशय लहान बाळांना हानिकारक असू शकते; यासाठी आपण आपल्या मातृ आणि बाल आरोग्य परिचारिका किंवा डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

समारोप : Conclusion (Health Benefits of Soybean)

सोयाबीन त्यांच्या प्रोटीन आणि फायबरच्या विलक्षण मिश्रणासाठी प्रसिध्द आहेत; त्याचबरोबर सोयाबीन मोलिब्डेनम आणि तांबे यांचा उत्कृष्ट स्रोत आहे. ते मॅंगनीज, फॉस्फरस आणि प्रथिने; तसेच लोह, ओमेगा -3 फॅटी ॲसिडस्, आहारातील फायबर, व्हिटॅमिन बी 2, मॅग्नेशियम, व्हिटॅमिन के; आणि पोटॅशियमचा चांगला स्रोत आहेत. सोयामध्ये अद्वितीय प्रथिने, पेप्टाइड्स आणि फायटोन्यूट्रिएंट्स मोठया प्रमाणात आहेत.

(टीप: आपणास सोया ॲलर्जी असल्यास, आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या; फूड लेबल नेहमीच वाचा आणि ज्यामध्ये सोया घटक असतील ते पदार्थ टाळा.)

वाचा: The Amazing Benefits of Coconut Water: नारळ पाण्याचे फायदे

What is the domestic violence prevention act?: कौटुंबिक हिंसाचार

शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.