Diploma: The best career option after 10th | 10वी नंतर करिअरचा सर्वोत्तम पर्याय म्हणजे डिप्लोमा कोर्सेस; कमी कालावधी व कमी खार्चामध्ये, करिअर करण्यासाठी 10 वी नंतरच्या, विविध डिप्लोमा कोर्सेस विषयी सविस्तर माहिती.
एसएससी परीक्षा इ. 10वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर नवनवीन कौशल्य आणि डिप्लोमा अभ्यासक्रमांच्या विस्तृत श्रेणी उपलब्ध आहेत. आजच्या बाजारपेठेतील जास्त मागणी असलेली कौशल्ये शिकण्यासाठी; विदयार्थ्यांना अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत. जसे की, डिप्लोमा इन ऑटोमोबाइल इंजिनीअरिंग, डिप्लोमा इन कॉम्प्युटर इंजिनीअरिंग, डिप्लोमा इन फॅशन डिझाईन, टेक्नॉलॉजी इत्यादी. त्यामुळे Diploma: The best career option after 10th करिअरचा सर्वोत्तम पर्याय आहेत.
इयत्ता 10वी पूर्ण केल्यानंतर, ज्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या भविष्यातील नोकऱ्यांची हमी देणारा कोर्स निवडायचा आहे ते 10वी नंतर डिप्लोमा कोर्स निवडतात. Diploma: The best career option after 10th आहेत कारण हे नोकरी देणारे कोर्स आहेत. ज्यात विद्यार्थी या कोर्सबद्दल थिअरीपेक्षा प्रात्यक्षिक अधिक शिकतात.
मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग, डिप्लोमा इन ॲग्रीकल्चर, डिप्लोमा इन बिझनेस ॲडमिनिस्ट्रेशन यांसारखे दहावीनंतर डिप्लोमा अंतर्गत भरपूर अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत. या कोर्समध्ये प्रवेश घेण्यासाठी, विद्यार्थ्यांना वेगवेगळ्या विद्यापीठांद्वारे घेतल्या जाणा-या प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे.
वाचा: Know About Chemical Engineering |केमिकल इंजिनिअरिंग
मुख्य प्रश्न असा पडतो की, दहावी नंतर Diploma: The best career option after 10th मध्ये भरपूर पर्याय आहेत. परंतू, विदयार्थी आपल्या आवडीनुसार कोणते डिप्लोमा कोर्स निवडू शकतात? याची माहिती त्यांना नसते.
या लेखाद्वारे एसएससी परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर आपण निवडू शकता अशा सर्वोत्तम डिप्लोमा कोर्सेसची माहिती येथे दिलेली आहे. आपण आपल्या आवडीनुसार योग्य डिप्लोमाची निवड करा व त्यात आपले भविष्य उज्वल करा.
Diploma: The best career option after 10th, दहावी नंतर डिप्लोमा कोर्सचा फायदा; विद्यार्थ्यांना विशिष्ट क्षेत्रातील विस्तृत ज्ञान आणि कौशल्य प्रदान करण्याचा आहे.
भारतात, विविध सरकारी व खाजगी महाविद्यालये दहावीचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, पदविका अभ्यासक्रमांना प्रवेश देत आहेत. हे अभ्यासक्रम खालील शाखेत दिले जातात:
- विज्ञान शाखा डिप्लोमा अभ्यासक्रम
- वाणिज्य शाखा डिप्लोमा अभ्यासक्रम
- कला शाखा डिप्लोमा अभ्यासक्रम
- पॉलिटेक्निक डिप्लोमा कोर्सेस
Table of Contents
10वी नंतरचे सर्वोत्कृष्ट डिप्लोमा कोर्स

एसएससी (इ.10वी) बोर्ड परीक्षेच्या निकालानंतर बहुतेक विद्यार्थी त्यांचे शैक्षणिक शिक्षण कला, वाणिज्य किंवा विज्ञान शाखेतून इ. 12वी पर्यंत पूर्ण करतात. तर काही विदयार्थी डिप्लोमा कोर्सकडे वळतात, ज्या अभ्यासक्रमाची सुविधा सरकारी किंवा खाजगी विद्यापीठे देतात.
खाली नमूद केलेल्या डिप्लोमा अभ्यासक्रमांची यादी विद्यार्थ्यांना आपल्या आवडिचा डिप्लोमा अभ्यासक्रम निवडण्यात उपयोगी पडेल.
10वी नंतरच्या डिप्लोमा कोर्सेसचा फायदा म्हणजे विद्यार्थ्यांना उत्पादन आणि उद्योगाशी संबंधित संपूर्ण ज्ञान आणि कौशल्ये मिळू शकतात. विद्यार्थ्यांनी त्यांचा डिप्लोमा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर ते सरकारी किंवा खाजगी नोकरी करु शकतात. भारतात, मोठ्या संख्येने विद्यार्थी डिप्लोमा अभ्यासक्रमांना प्रवेश घेतात.
10वी नंतर डिप्लोमा कोर्सेसची यादी
- एरोनॉटिकल अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- कृषी पदविका
- डिप्लोमा इन आर्किटेक्चर
- डिप्लोमा इन आर्किटेक्चर असिस्टंटशिप
- जैवतंत्रज्ञान डिप्लोमा
- व्यवसाय प्रशासनात डिप्लोमा
- सिरेमिक तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन कमर्शियल प्रॅक्टिस (इंग्रजी)
- डिप्लोमा इन EC (इलेक्ट्रॉनिक्स आणि कम्युनिकेशन)
- इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी मध्ये डिप्लोमा
- इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- फॅशन तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- हातमाग तंत्रज्ञान डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन इंस्ट्रुमेंटेशन टेक्नॉलॉजी
- इंटिरियर डेकोरेशन मध्ये डिप्लोमा
- ग्रंथालय विज्ञान डिप्लोमा
- सागरी अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- मेकॅनिकल अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन मेकॅट्रॉनिक्स
- मॉडर्न ऑफिस प्रॅक्टिसमध्ये डिप्लोमा
- सचिवीय सराव मध्ये डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन टेलिकम्युनिकेशन्स
- डिप्लोमा-इन-इंटिरिअर-डेकोरेशन
- डिप्लोमा-इन-लायब्ररी-विज्ञान
- माहिती तंत्रज्ञान डिप्लोमा (आयटी डिप्लोमा)
- औद्योगिक डिप्लोमा
- पेट्रोलियम अभियांत्रिकी
अभियांत्रिकी पदविका- Diploma: The best career option after 10th
अभियांत्रिकी पदविका हा 10 वी नंतरचा तीन वर्षांचा अभ्यासक्रम आहे. ज्या उमेदवारांनी इ. 10 वी किंवा 12 वी अभ्यासक्रम पूर्ण केला आहे, ते अभियांत्रिकी डिप्लोमा अभ्यासक्रम प्रवेशासाठी अर्ज करु शकतात. अभियांत्रिकीचा डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी बीटेकमध्ये प्रवेश घेऊ शकतात, जे पूर्ण करण्यासाठी त्यांना तीन वर्षे लागतात.
माहिती तंत्रज्ञान डिप्लोमा- Diploma: The best career option after 10th

डिप्लोमा इन इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी हा इ. 10वी बोर्ड परीक्षेनंतर 3 वर्षे कालावधीचा सहा सेमिस्टरमध्ये विभगलेला अभ्यासक्रम आहे. हा अभ्यासक्रम सरकारी व खाजगी महाविदयालयामध्ये उपलब्ध आहे.
भारतातील सरकारी आयटी महाविद्यालयांमध्ये डिप्लोमासाठी सरासरी शुल्क रु. 5 हजार ते 35 हजाराच्या दरम्यान आहे. तर खाजगी महाविद्यालयांमध्ये सरासरी शुल्क रु. 15 हजार ते 1.5 लाखाच्या दरम्यान आहे.
तांत्रिक अभ्यासक्रम डिप्लोमा (Technical Courses)
- यांत्रिक अभियांत्रिकी
- ऑटोमोबाईल अभियांत्रिकी
- स्थापत्य अभियांत्रिकी
- इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी
- इलेक्ट्रॉनिक्स आणि कम्युनिकेशन अभियांत्रिकी
- इलेक्ट्रॉनिक्स आणि दूरसंचार अभियांत्रिकी
- कृषी अभियांत्रिकी
- संगणक अभियांत्रिकी
- माहिती तंत्रज्ञान
- संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी
- उत्पादन अभियांत्रिकी
- धातुकर्म
- खाण अभियांत्रिकी
- सागरी अभियांत्रिकी
- रासायनिक अभियांत्रिकी
- आर्किटेक्चर असिस्टंटशिप
- बांधकाम तंत्रज्ञान
- रासायनिक तंत्रज्ञान
- प्लास्टिक अभियांत्रिकी
- संगणक तंत्रज्ञान
- इलेक्ट्रॉनिक्स आणि व्हिडिओ अभियांत्रिकी
- औद्योगिक इलेक्ट्रॉनिक्स
- वैद्यकीय इलेक्ट्रॉनिक्स
- इन्स्ट्रुमेंटेशन आणि नियंत्रण
- उत्पादन तंत्रज्ञान
- पॅकेजिंग तंत्रज्ञान
- फॅब्रिकेशन तंत्रज्ञान
- वनस्पती अभियांत्रिकी
- मशीन टूल्स आणि मेंटेनन्स इंजिनिअरिंग
- खाणकाम आणि खाण सर्वेक्षण
- मुद्रण तंत्रज्ञान
- वस्त्र तंत्रज्ञान
- गारमेंट तंत्रज्ञान
- लेदर तंत्रज्ञान
- अन्न तंत्रज्ञान
- रबर तंत्रज्ञान
- वाचा: Diploma in Interior Design | इंटिरियर डिझाइनमध्ये डिप्लोमा
नॉन टेक्निकल कोर्स डिप्लोमा- Diploma: The best career option after 10th
- फार्मसी
- हॉटेल व्यवस्थापन आणि खानपान तंत्रज्ञान
- वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान
- कापड निर्मिती
- आतील रचना आणि सजावट
- Nursing is the best career option after 10th/12th | नर्सिंग
- प्रवास आणि पर्यटन
- ड्रेस डिझायनिंग आणि गारमेंट मॅन्युफॅक्चरिंग
- How to be a Nursing Assistant | नर्सिंग असिस्टंट कसे व्हावे
- अन्न विज्ञान
- Drawing and Painting a best career way | ड्रॉइंग व पेंटिंग
इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंग डिप्लोमा कोर्स

इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंग हा दहावी नंतरचा 3 वर्षे कालावधीचा डिप्लोमा प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम आहे. या अभ्यासक्रमासाठी उमेदवार इ. 10 वीमध्ये गणित व विज्ञान विषयांसह किमान 50 % गुण मिळवून उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. प्रवेश प्रक्रिया गुणवत्ता यादी आणि प्रवेश परीक्षांवर आधारित असते.
हा डिप्लोमा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर उमेदवार इलेक्ट्रिकल डिझाईन अभियंता, ट्रान्सफॉर्म डिझाइन अभियंता, फील्ड ॲप्लिकेशन अभियंता, तांत्रिक प्रशिक्षक, पडताळणी अभियंता इ. पदांवर काम करु शकतात. त्यामुळे Diploma: The best career option after 10th असे म्हटले जाते.
या अभ्यासक्रमासाठी, विद्यार्थी नवीन विद्युत प्रणालीची रचना आणि विकास कसा करावा, कोणतीही समस्या सोडवायची आणि उपकरणांची चाचणी कशी करावी हे शिकू शकतात. या अभ्यासक्रमाची सुविधा देशभरातील अनेक विद्यापीठे, संस्था आणि महाविद्यालयांमध्ये आहे.
मेकॅनिकल इंजिनीअरिंगमध्ये डिप्लोमा
डिप्लोमा इन मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग हा 3 वर्षे कालावधी असलेला अभ्यासक्रम आहे. या अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवार मान्यताप्राप्त बोर्डाची इ. 10वी परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे.
या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश हे प्रवेश परीक्षेतील गुण किंवा गुणवत्ता यादीच्या आधारे दिले जातात. अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर उमेदवार मेकॅनिकल डिझायनर, व्याख्याता आणि प्राध्यापक, सहाय्यक. व्यवस्थापक, यांत्रिक अभियंता, सल्लागार यांत्रिक, साइट यांत्रिक अभियंता इ. पदांवर काम करु शकतात. त्यामुळे Diploma: The best career option after 10th असे म्हटले जाते.
इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी डिप्लोमा
इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी डिप्लोमा हा 3 वर्षे कालावधी असलेला प्रोफेशनल अभ्यासक्रम आहे. या अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने मान्यताप्राप्त बोर्डाची इ. 10वी परीक्षा गणित, विज्ञान व इंग्रजी विषयांसह किमान 50% गुण मिळवून उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. या अभ्यासक्रमासाठीची प्रवेश प्रक्रिया ही प्रवेश परीक्षेवर आधारित असते.
या कोर्समध्ये इलेक्ट्रिकल सिस्टीम, उपकरणे आणि इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्रातील सखोल ज्ञान दिले जाते. तसेच हा अभ्यासक्रम इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे, सर्किट्सचे शिक्षण आणि डिझाइनशी संबंधित आहे.
हा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर उमेदवार आयटी सल्लागार, तांत्रिक सहाय्यक, प्रसारण अभियंता, सहाय्यक अभियंता, तांत्रिक सहाय्यक, नेटवर्क अभियंता, सहाय्यक व्यवस्थापक, डिझाइन असिस्टंट, नियंत्रण आणि उपकरण अभियंता, इलेक्ट्रिकल अभियंता म्हणून काम करु शकतात.
तसेच ब्रॉडकास्ट अभियंता, मॅन्युफॅक्चरिंग सिस्टम इंजिनीअर, सिस्टम्स ॲनालिस्ट, इलेक्ट्रॉनिक्स इंजिनिअर, आयटी सल्लागार, सिस्टम डेव्हलपर, नेटवर्क इंजिनिअर. इ. पदांवर काम करु शकतात. म्हणूनच Diploma: The best career option after 10th महत्वाचे आहेत.
संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी मध्ये डिप्लोमा

हा अभ्यासक्रम 3 वर्षे कालावधीचा असून, पात्रता निकष म्हणजे उमेदवार मान्यताप्राप्त बोर्डाची इ. 10वी परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
या अभ्यासक्रमामध्ये विदयार्थी बरेच नवीन आयटी तंत्र शिकू शकतात जे रिअल-टाइममध्ये जटिल समस्या सोडवण्यासाठी उपयुक्त आहेत. जसे की, HTML, हार्डवेअर, नेटवर्किंग, C किंवा C++, .net, तसेच Java सारख्या संगणकीय भाषेत प्रोग्रामिंग शिकवण्याची संधी आहे.
या डिप्लोमा कोर्स नंतर उमेदवार स्वतःची वेबसाइट किंवा ॲप्स विकसित करु शकतात. आजकाल, आयटी ज्ञानाशिवाय, आपण उद्योगात कोणतीही गोष्ट करु शकत नाही. म्हणूनच Diploma: The best career option after 10th महत्वाचे आहेत.
स्थापत्य अभियांत्रिकीमध्ये डिप्लोमा
हा अभ्यासक्रम 3 वर्षे कालावधीचा असून, पात्रता निकष म्हणजे उमेदवार मान्यताप्राप्त बोर्डाची इ. 10वी परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
या अभ्यासक्रमात डिझाईन, प्लॅनिंग, बांधकाम आणि देखभाल यासारखे मूलभूत ज्ञान देण्यात येते. हा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्ययानंतर उमेदवार असिस्टंट मॅनेजर, असिस्टंट फील्ड इन्स्पेक्टर, कन्स्ट्रक्शन साइट असिस्टंट सुपरवायझर, असिस्ट. संकाय सदस्य, कार्यकारी अभियंता होऊ शकतात.
तसेच, प्रकल्प अभियंता समन्वयक, गुणवत्ता नियंत्रण अभियंता, संशोधक, मुख्य अभियंता, विभाग प्रमुख, प्रकल्प व्यवस्थापक, वरिष्ठ अभियंता, पर्यवेक्षी अभियंता, प्राध्यापक आणि शिक्षक, स्वतंत्र सल्लागार, सार्वजनिक बांधकाम संचालक इ. पदांवर काम करु शकतात. त्यामुळे Diploma: The best career option after 10th करिअरचा सर्वोत्तम पर्याय आहेत.
- स्थापत्य अभियांत्रिकीमध्ये डिप्लोमाअभ्यासक्रम कालावधी व शुल्क खालीलप्रमाणे आहे.
- इलेक्ट्रिकल इंजिनिअरिंगमध्ये डिप्लोमा, कालावधी 3 वर्षे व सरासरी शुल्क रुपये 10 हजार ते 3 लाख.
- मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग डिप्लोमा, कालावधी 3 वर्षे व सरासरी शुल्क रुपये 10 हजार ते 3.5 लाख.
- इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी मध्ये डिप्लोमा, कालावधी 3 वर्षे व सरासरी शुल्क रुपये 10 हजार ते 3.5 लाख
- संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी डिप्लोमा, कालावधी 3 वर्षे व सरासरी शुल्क रुपये 10 हजार ते 4.5 लाख
- सिव्हिल इंजिनीअरिंग डिप्लोमा, कालावधी 3 वर्षे व सरासरी शुल्क रुपये 10 हजार ते 4 लाख
दहावी नंतर मुलींसाठी डिप्लोमा कोर्सेस

कोणत्याही अभ्यासक्रमाची निवड ही विद्यार्थ्यांची कौशल्ये आणि आवड यावर आधारित असावी. 10वी उत्तीर्ण उमदवार या क्षेत्रात करिअर सुरु करण्यास उत्सुक असतील तर; त्यांनी खाली नमूद केलेल्या अभ्यासक्रमाची निवड केली पाहिजे.
- कमर्शियल आर्ट्स डिप्लोमा
- डिप्लोमा इन ज्योतिष
- पत्रकारिता डिप्लोमा
- योग शिक्षणाचे प्रमाणपत्र
- ललित कला डिप्लोमा
कला डिप्लोमा अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
इ. 10 वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर ज्या विदयार्थ्यांना कला क्षेत्राची आवड असेल ते कला व ललित कला क्षेत्रात विविध अभ्यासक्रम निवडू शकतात. ही शाखा विशेषत: ललित कला अभ्यासक्रमांना समर्पित आहे. ज्या विदयार्थ्यांना ललित कलांमध्ये रस आहे ते फाइन आर्ट्समधील 1 वर्ष कालावधीचा डिप्लोमा कोर्स करु शकतात.
कला डिप्लोमा नंतर पदविका अभ्यासक्रम

- डिप्लोमा इन ग्राफिक डिझायनिंग.
- डिप्लोमा इन सोशल मीडिया मॅनेजमेंट.
- हॉटेल मॅनेजमेंटमध्ये डिप्लोमा.
- केस आणि सौंदर्याचा अल्पकालीन अभ्यासक्रम.
- डिप्लोमा इन कमर्शियल आर्ट.
ललित कला प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम
डिप्लोमा इन फाइन आर्ट्स हा एक प्रमाणपत्र-स्तरीय अभ्यासक्रम आहे; जो 1 वर्षात पूर्ण केला जातो. या कोर्ससाठी पात्रता म्हणजे उमेदवाराने इ. 10वी बोर्ड परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. या कोर्सची सरासरी फी रु. 10 हजार ते 1 लाखाच्या दरम्यान आहे. डिप्लोमा कोर्स नंतर, ग्राफिक डिझायनर, कला शिक्षक, फ्लॅश ॲनिमेटर, कला संपर्क अधिकारी इ. पदांवर काम करण्याची संधी मिळू शकते.
फंक्शनल इंग्लिशमधील प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी सहा महिन्यांचा असून, त्यासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने इ. 10वी बोर्ड परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे.
हा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर विद्यार्थी सार्वजनिक वक्ते, टूर गाईड, ट्यूटर बनू शकतात. संवाद आणि परस्परसंवाद क्षेत्रातही काम करु शकतात. शिक्षण, पर्यटन, दूतावास, विद्यापीठे इत्यादी प्रमुख रोजगार क्षेत्र आहेत.
हिंदी प्रमाणपत्र कोर्स- Diploma: The best career option after 10th
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 1 वर्षाचा असून, प्रवेशासाठी, विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेला उपस्थित राहावे लागेल, किंवा प्रवेश पात्रतेच्या निकषांनुसार दिले जातात. कोर्ससाठी अंदाजे फी रुपये 10 हजार ते 2 लाख रुपयांच्या दरम्यान आहे.
वैद्यकीय क्षेत्रात पदविका अभ्यासक्रम

इयत्ता 10वी नंतर दंतचिकित्सा क्षेत्रात दोन पदविका अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत. हे दोन्ही अभ्यासक्रम वैविध्यपूर्ण आणि नोकरीशी संबंधित आहेत. डेंटल हायजिनिस्ट आणि डेंटल मेकॅनिक्स.
डेंटल हायजिनिस्ट मध्ये डिप्लोमा हा 3 वर्षे कालावधीचा कोर्स असून त्यासाठी उमेदवाराने इ. 10वी किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. या कोर्ससाठी सरासरी एकूण फी रुपये 10 हजार ते 1 लाख आहे.
या कोर्सनंतर अनेक चांगल्या नोक-या म्हणजे व्यावसायिक दंत प्रयोगशाळा, दंत कार्यालये, क्लिनिक, महाविद्यालये आणि विद्यापीठे, वैद्यकीय लेखन, खाजगी दवाखाने इ.
डेंटल मेकॅनिक्समध्ये डिप्लोमा हा 3 वर्षे कालावधी कोर्स असून त्यासाठी उमेदवाराने इ. 10वी किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. या कोर्ससाठी प्रवेश NEET मध्ये मिळालेल्या रँकवर आधारित आहे. या अभ्यासक्रमाची एकूण फी तीन वर्षांसाठी 1 ते 12 लाख आहे.
व्यावसायिक अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
दहावीनंतरचे विद्यार्थी व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये सहभागी होऊ शकतात. व्यावसायिक अभ्यासक्रमात हॉटेल मॅनेजमेंट, ॲक्टिंग फॉर फिल्म, कॉम्प्युटर सायन्स, फॅशन डिझायनिंग, इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंग, टुरिझम इव्हेंट मॅनेजमेंट, इंटरनॅशनल ट्रेड मॅनेजमेंट म्हणून काम करु शकतात.
तसेच लाइफस्टाइल प्रॉडक्ट्स, इंग्लिश कम्युनिकेशन आणि प्रेझेंटेशन स्किल्स, ब्युटी केअर, केटरिंग मॅनेजमेंट, कॉम्प्युटराइज्ड असे वेगवेगळे कोर्स उपलब्ध आहेत. लेखा आणि आर्थिक निर्णय, कॉस्मेटोलॉजी, अन्न संरक्षण व उत्पादन इ.
ज्या विद्यार्थ्यांना ॲनिमेशन आणि सर्जनशीलता तसेच ग्राफिक लाइन्सची आवड आहे. त्यांच्यासाठी विविध खाजगी संस्था खुल्या आहेत. अनेक संस्था, महाविद्यालये आणि शाळांमध्ये उमेदवारांसाठी; व्यावसायिक अभ्यासक्रमांची व्यवस्था केली जाते.
ज्या अर्जदारांनी इयत्ता 10वी नंतर डिप्लोमा कोर्स पूर्ण केला आहे, त्यांना भविष्यात नोकरीच्या अनेक संधी उपलब्ध असतील. व्यावसायिक अभ्यासक्रम सामान्य ज्ञान तसेच व्यावसायिक कौशल्ये प्रदान करतात. भारतातील खालील महाविद्यालये व्यावसायिक अभ्यासक्र सुविधा देत आहेत.
- जगननाथ विद्यापीठ, हरियाणा
- सिटी ग्रुप ऑफ कॉलेजेस, लखनौ
- मंगलमय इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट अँड टेक्नॉलॉजी, यूपी
- ICFAI विद्यापीठ, डेहराडून
- डॉ. बी.आर. आंबेडकर सरकार. पॉलिटेक्निक
- चेंबर ऑफ कॉमर्स मनाली रामकृष्ण पॉलिटेक्निक कॉलेज
- आर.सी. इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नवी दिल्ली
- राजीव गांधी आयुर्वेद महाविद्यालय, आंध्र प्रदेश
- AECS पवन औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था,
- कोलार जगद्गुरू श्री रेणुकाचार्य विद्या पीटा, कर्नाटक
- आगरपारा कॉलेज, ओरिसा
- अब्दुल कलाम इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजिकल सायन्सेस
- ॲरोनॉटिक्स आणि संगणक विज्ञान अकादमी
- वाचा: Know all about Hotel Management | हॉटेल मॅनेजमेंट
विज्ञान पदविका अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th

10वी पूर्ण केल्यानंतर विज्ञानाशी संबंधित विषयात आपले करिअर करण्याची इच्छा असलेले विद्यार्थी डिप्लोमा अभ्यासक्रमाची निवड करु शकतात. विज्ञान शाखेत दहावीनंतर पदविका अभ्यासक्रम निवडणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी अनेक पर्याय आहेत. ते डिप्लोमा अभ्यासक्रमांसाठी जाऊ शकतात जसे की:
- यांत्रिक अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- सिव्हिल इंजिनीअरिंग डिप्लोमा
- रासायनिक अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी डिप्लोमा
- ऑटोमोबाईल अभियांत्रिकी मध्ये डिप्लोमा इ.
डिझेल मेकॅनिक्समधील प्रमाणपत्र म्हणजे डिझेल इंजिनच्या मेकॅनिक्समधील स्पेशलायझेशनसह ऑटोमोबाइल इंजिनीअरिंगचा डिप्लोमा कोर्स. भारतात अनेक संस्था आणि महाविद्यालये हा अभ्यासक्रम देत आहेत. या अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांना इ. 10वी मध्ये किमान 50% गुण आवश्यक आहेत.
अन्न उत्पादनातील हस्तकला अभ्यासक्रम
हा अभ्यासक्रम 1.5 वर्षे कालावधीचा असून इ. 10 वी किंवा इ. 12वी उत्तीर्ण उमेदवार या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेऊ शकतात. प्रवेशासाठी, विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेला उपस्थित राहावे लागेल, प्रवेश पात्रतेच्या निकषांनुसार दिले जातात. कोर्स फी अंदाजे 5 हजार ते 5 लाखाच्या दरम्यान आहे.
हा प्रमाणपत्र स्तरावरील कृषी विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाशी संबंधीत अभ्यासक्रम आहे. फूड प्रोसेसिंग ही अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये ते कच्च्या घटकांचे अन्नात किंवा अन्नाचे इतर स्वरुपात रुपांतर करतात. फूड प्रोडक्शन हा इयत्ता 10वी नंतरचा डिप्लोमा कोर्स आहे.
संगणक अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
या डिप्लोमा कोर्सचा कालावधी सुमारे 6 महिने ते 1 वर्षाचा असून उमेदवार इ. 10वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. काही प्रकरणांमध्ये, कोर्सनुसार कालावधी कमी किंवा जास्त होऊ शकतो. डिप्लोमा इन आयटी अभ्यासक्रम संगणकाशी संबंधित आहे. विशिष्ट अभ्यासक्रमाची फी रचना त्यानुसार नमूद केली आहे.
IT मध्ये डिप्लोमा- Diploma: The best career option after 10th
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 1 वर्षाचा असून 10वी नंतरचे आयटी डिप्लोमा अभ्यासक्रम प्रवेश प्रक्रियेसाठी उमेदवाराकडे उच्च शिक्षण प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे. या कोर्सची सरासरी फी रुपये 10 हजार ते 50 हजार आहे.
या कोर्सनंतरचे प्रमुख जॉब प्रोफाइल म्हणजे, सॉफ्टवेअर डेव्हलपर, ग्राफिक डिझायनर, तांत्रिक सल्लागार, तंत्रज्ञान अभियंता, IT विशेषज्ञ, विकसक, PHP विकसक, IT प्रोग्रामर, इ. माहिती तंत्रज्ञानाची व्याप्ती माहितीवर चालणाऱ्या सर्व कंपन्या, व्यवसाय आणि किरकोळ विक्रेत्यांइतकीच विस्तृत आहे. दहावीनंतरच्या अभ्यासक्रमांसाठी कोणत्याही विद्यापीठ किंवा महाविद्यालयाकडून प्रवेश परीक्षा घेतली जात नाही.
वाणिज्य अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th

या शाखेतील अभ्यासक्रमाचा कावधी 3 वर्षाचा असून उमेदवार इ. 10वी किंवा इ. 12वी बोर्ड परीक्षेमध्ये किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. वाचा: List of the most popular courses after 10th: 10 वी नंतर पुढे काय?
या अभ्यासक्रमासाठी कोर्स फी अंदाजे रु 8 हजार ते 30 हजाराच्या दरम्यान आहे. या पदवीधरांसाठी प्रमुख जॉब प्रोफाइल आणि पदनाम म्हणजे लेखा लिपिक, लेखा सहयोगी, लेखापाल, खाते प्राप्त करण्यायोग्य लिपिक, बुककीपर, मुख्य लेखाधिकारी, क्वांट विशेषज्ञ, गुंतवणूक बँकर, वित्त अधिकारी, आर्थिक विश्लेषक, मालमत्ता व्यवस्थापक इ.
जनसंवाद अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
असे अनेक मास कम्युनिकेशन कोर्स आहेत ज्यांचे स्पेशलायझेशन आणि वास्तविक जीवनावर आधारित प्रयोग पद्धती आहेत, ज्यामुळे हे अभ्यासक्रम एकमेकांपासून वेगळे आहेत. परंतु, मास कम्युनिकेशन या व्यवसायात एक कोर्स उपलब्ध आहे आणि बहुतेक विद्यार्थ्यांना हा कोर्स करुन त्यात आपले करिअर बनवायला आवडते. इयत्ता 10 वी नंतर हे जनसंवाद अभ्यासक्रम करण्यासाठी पात्र असलेले विद्यार्थी संलग्न महाविद्यालये आणि विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेऊ शकतात.
वाचा: Career Counselling After 10th | करिअर समुपदेशन
ॲनिमेशनमधील प्रमाणपत्र
हा ॲनिमेशनमधील अल्पकालीन स्पेशलायझेशन कोर्स आहे. उमेदवार नामांकित शाळेतून इ. 10वी आणि 12 इयत्ता उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. विद्यार्थ्यांना थ्रीडी ॲनिमेशन, ॲडव्हान्स्ड थ्रीडी ॲनिमेशन, 2डी ग्राफिक्स इत्यादी विविध व्यावहारिक विषय शिकवले जातात. वाचा: Career Opportunities in the Arts Stream: 10 वी नंतर करिअर संधी
या कोर्सची सरासरी फी रुपये 20 हजार आहे. या कोर्समध्ये ॲनिमेशन आणि ग्राफिक्स या क्षेत्रांमध्ये विविध नोकऱ्यांच्या संधी उपलब्ध आहेत, जे वाढत आहेत. दहावीनंतरचे अभ्यासक्रम, विद्यार्थ्यांना 3डी ॲनिमेटर, 2डी ॲनिमेटर, कॅरेक्टर डिझायनर, लेआउट आर्टिस्ट, 2डी इलस्ट्रेटर, लाइटिंग आर्टिस्ट, रिगिंग आर्टिस्ट, टेक्सचरिंग आर्टिस्ट यासारख्या नोकरी मिळण्याची संधी आहे. वाचा: The Best ITI Trades After 8th and 10th | सर्वोत्तम आयटीआय कोर्स
पॉलिटेक्निक अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
अलीकडच्या काळात पॉलिटेक्निक अभ्यासक्रमांची लोकप्रियता वाढली आहे. पॉलिटेक्निकच्या अभ्यासानंतर रोजगाराच्या संधी भारतात वाढल्या आहेत. पॉलिटेक्निक डिप्लोमासाठी उमेदवाराने इ.10 वी मान्यताप्राप्त बोर्डातून उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी, फॅशन डिझाईन, कला आणि हस्तकला यासह अनेक पॉलिटेक्निक अभ्यासक्रम सध्या सरकारी महाविद्यालयांमध्ये दिले जातात. वाचा: Importance of the Career Guidance after 10th | करिअर मार्गदर्शन
सर्व पॉलिटेक्निक अभ्यासक्रमांसाठी इ. 10 वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. पॉलिटेक्निक शिक्षणाचा एक आवश्यक भाग म्हणजे प्रशिक्षण आणि शिक्षण. डिप्लोमाधारक विदयार्थी अभियांत्रिकीच्या दुसऱ्या वर्षात, थेट प्रवेशासाठी अर्ज करु शकतात.
वाचा: Know the courses after 10th | 10वी नंतरचे अभ्यासक्रम
6 महिन्यांचे डिप्लोमा कोर्स- Diploma: The best career option after 10th

काही विदयार्थी आपल्या कौटुंबिक किंवा आर्थिक करणांमुळे अल्प-मुदतीच्या डिप्लोमा कोर्सची निवड करतात. काही डिप्लोमा कोर्सचा कालावधी कमी असल्यामुळे विद्यार्थी परवडणाऱ्या फीसह सहा महिन्यांच्या डिप्लोमा कोर्सला प्राधान्य देतात. वाचा: BTech in Fire and Safety Engineering | फायर अँड सेफ्टी
काही डिप्लोमा अभ्यासक्रम- Diploma: The best career option after 10th
- संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्क देखभाल
- इलेक्ट्रिशियन
- इलेक्ट्रॉनिक मेकॅनिक
- मेकॅनिक
- वैद्यकीय इलेक्ट्रॉनिक्स
- सर्वेक्षक
- रेडिओलॉजी तंत्रज्ञ
- मेकॅनिक- ऑटो इलेक्ट्रिकल्स आणि इलेक्ट्रॉनिक्स
- मेकॅनिक- रेफ्रिजरेशन आणि एअर कंडिशनर
- सिव्हिल
- वाचा: How To Choose The Right Stream After 10th | योग्य शाखा निवड
डिप्लोमा इन अप्लाइड आर्ट्स
या अभ्यासक्रमाचा कालावधी 6 महिने 3 वर्षे आहे. या अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने इ. 10वी बोर्ड परीक्षा किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. डिप्लोमा इन अप्लाइड आर्ट हा डिप्लोमा स्तरावरील ललित कला अभ्यासक्रम आहे. हा कोर्स फंक्शन आणि दैनंदिन वापराच्या वस्तूंसाठी डिझाइन आणि सौंदर्यशास्त्राच्या वापराशी संबंधित आहे.
अभ्यासक्रमादरम्यान, विद्यार्थ्याला औद्योगिक डिझाइन, ग्राफिक डिझाइन, फॅशन डिझाइन, इंटीरियर डिझाइन, जाहिरात, सजावटी कला, कार्यात्मक कला, आर्किटेक्चर आणि फोटोग्राफी या क्षेत्रांमध्ये प्रशिक्षण दिले जाते.
हे प्रिंट मीडिया, जाहिरात आणि इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांना पूर्ण एक्सपोजर देते. त्यामुळे नोकरीच्या संधी निर्माण होतात, म्हणून Diploma: The best career option after 10th करिअरचा सर्वोत्तम पर्याय आहेत.
Related Posts
- Diploma in Engineering after 10th: दहावीनंतर अभियांत्रिकी पदविका
- Diploma in Petroleum Engineering after 10th: पेट्रोलियम डिप्लोमा
- Diploma in Mechanical Engineering After 10 | मेकॅनिकल डिप्लोमा
- Business and Management Studies | व्यवसाय व्यवस्थापन
Post Categories
आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.

Ganpati-2 Know all about Siddhivinayak Siddhatek | सिद्धिविनायक

Ganpati-1 Know all about Moreshwar Morgaon | मोरेश्वर, मोरगाव

What are daily good habits? | रोजच्या चांगल्या सवयी काय आहेत?

Share the lessons you have learned in life | आयुष्यात शिकलेले धडे

Know the effects of multitasking on health | मल्टीटास्किंगचे परिणाम

Value of additional courses to get a job | नोकरीसाठी अतिरिक्त कोर्स

How to Memorize Study? | अभ्यास लक्षात कसा ठेवावा?

Best Qualities of a Great Lawyer | चांगल्या वकिलाचे गुण

Sources of water pollution and its control | जल प्रदूषण

Pingback: List of the most popular courses after 10th | 10 वी नंतर पुढे काय? | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Architecture Engineering | आर्किटेक डिप्लोमा | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Architectural Assistantship | आर्किटेक्ट कोर्स | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Orthopaedics 2022 | ऑर्थोपेडिक्स | मराठी बाणा
Pingback: Agriculture the best courses after 10th | कृषी कोर्सेस | मराठी बाणा
Pingback: Career Opportunities in the Science Stream |विज्ञान करिअर संधी | मराठी बाणा
Pingback: Computer Job Opportunities | संगणक करिअर क्षेत्र | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Aerospace Engineering after 10th | एरोस्पेस डिप्लोमा | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Fashion Designing | फॅशन डिझायनिंग डिप्लोमा | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Construction Technology | बांधकाम तंत्रज्ञान | मराठी बाणा
Pingback: Diploma in Petroleum Engineering after 10th | पेट्रोलियम डिप्लोमा | मराठी बाणा