BTech in Fire and Safety Engineering | फायर अँड सेफ्टी

BTech in Fire and Safety Engineering | फायर अँड सेफ्टी इंजिनिअरिंगमध्ये बीटेक; पात्रता, प्रवेश परीक्षा, प्रवेश प्रक्रिया, अभ्यासक्रम, महाविदयालये, नोकरीचे पद व भविष्यातील संधी.

बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी (बीटेक) इन फायर अँड सेफ्टी इंजिनिअरिंग हा 4 वर्षे कालावधी असलेला बॅचलर पदवी अभ्यासक्रम आहे; जो अग्निशामक आणि सुरक्षेवर आधारित अभियांत्रिकी अभ्यासक्रमाशी संबंधित आहे. BTech in Fire and Safety Engineering हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना आगीपासून सुरक्षिततेचे वातावरण निर्माण करण्याचे कौशल्य प्रदान करतो.

BTech in Fire and Safety Engineering अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची विज्ञान शाखेतील इयत्ता 12वी परीक्षा भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित यासारख्या विषयांसह उत्तीर्ण केलेली असावी. तसेच इयत्ता 12वी स्तरावर किमान 50% एकूण गुण मिळविलेले असावेत.

देशातील जवळपास सर्व प्रमुख अभियांत्रिकी संस्था जेईई मेन आणि जेईई अॅडव्हान्स्ड सारख्या प्रवेश परीक्षांच्या आधारे विद्यार्थ्यांना BTech in Fire and Safety Engineering मध्ये प्रवेश देतात. प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर मुलाखतीची फेरीही घेतली जाते.

वाचा: List of the Paramedical Courses | पॅरामेडिकल कोर्सेस यादी

BTech in Fire and Safety Engineering पदवीधारक सार्वजनिक आणि खाजगी संस्थांमध्ये सेफ्टी ऑफिसर, असिस्टंट फायर ऑफिसर, सेफ्टी वॉर्डन, फायर अलार्म टेक्निशियन, एचएसई असिस्टंट, फायर सर्व्हेयर, सेफ्टी पर्यवेक्षक, एचएसई ऑफिसर, रिस्क मॅनेजमेंट कन्सल्टंट यांसारख्या पदांवर काम करण्यास सक्षम असतील, सेफ्टी ऑडिटर, फायर ऑफिसर, सेफ्टी चेकर इ.

त्यांना सहसा सरकारी बांधकाम कंपन्या, अग्निसुरक्षा प्रशिक्षण संस्था, वन विभाग, संरक्षण दल, रेल्वे, भारतीय विमानतळ प्राधिकरण, खाणी, पेट्रोकेमिकल कॉम्प्लेक्स, फायर ब्रिगेड इत्यादी क्षेत्रात रोजगार मिळतो.

BTech in Fire and Safety Engineering च्या नवीन पदवीधरांसाठी अपेक्षित असलेले सरासरी प्लेसमेंट पॅकेज अंदाजे 3 ते 15 लाखाच्या दरम्यान असते. BTech in Fire and Safety Engineering कोर्स पूर्ण केल्यानंतर, विदयार्थी एमटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनीअरिंग, एमबीए किंवा पीजीडीएम, लॉ अभ्यासक्रम या सारखे उच्च शिक्षण घेऊ शकतात.

बीटेक फायर अँड सेफ्टी इंजिनिअरिंग विषयी थोडक्यात

• कोर्स: बीटेक इन सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंग
• पूर्ण फॉर्म: बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंग
• स्तर: अंडरग्रेजुएट
• कालावधी: 4 वर्षे
• परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
• पात्रता: इयत्ता 12वी भौतिकशास्त्र, गणित विषय व किमान 50% गुणांसह उत्तीर्ण.
• प्रवेश प्रक्रिया: गुणवत्ता, प्रवेश परीक्षा व त्यानंतर मुलाखत
• शुल्क: सरासरी वार्षिक शुल्क रुपये 1 ते 8 लाख
• नोकरीचे पद: सेफ्टी ऑफिसर, असिस्टंट फायर ऑफिसर, सेफ्टी वॉर्डन, फायर अलार्म टेक्निशियन, एचएसई असिस्टंट, फायर सर्व्हेयर, सेफ्टी सुपरवायझर, एचएसई ऑफिसर, रिस्क मॅनेजमेंट कन्सल्टंट, सेफ्टी ऑडिटर, फायर ऑफिसर, सेफ्टी चेकर, फायर प्रोटेक्शन टेक्निशियन, सेफ्टी इन्स्ट्रक्टर, स्टेशन फायर अधिकारी इ.
• प्रमुख रिकु्रटर्स: ओरॅकल, विप्रो, व्हेरिझॉन, टीसीएस, लार्सन अँड टुब्रो, स्नॅपडील, सिग्मा, आयबीएम, पेट्रोफॅक, रिलायन्स, सॅमसंग, मायक्रोसॉफ्ट, इन्फोसिस, अर्न्स्ट अँड यंग इ.
• नोकरीचे क्षेत्र: कंपन्या महाविद्यालये आणि विद्यापीठे, पेट्रोलियम रिफायनरीज, कापड कंपन्या, खत कंपन्या, उत्पादन कंपन्या, केमिकल कंपन्या, बॉटलिंग प्लांट हाताळणे इ.
• वेतन: सरासरी वार्षिक वेतन रुपये 3 ते 15 लाख

पात्रता निकष- BTech in Fire and Safety Engineering

• बीटेक सुरक्षा आणि अग्निशामक अभियांत्रिकी इच्छुकांसाठी पात्रता निकष खालीलप्रमाणे आहेत. परंतू, उमेदवारांनी हे लक्षात घेतले पाहिजे की पात्रता निकष प्रत्येक संस्थेनुसार भिन्न असतील.
• BTech in Fire and Safety Engineering .या अभ्यासक्रमासाठी पात्रता निकष म्हणजे उमेदवाराने मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची विज्ञान शाखेतील इयत्ता 12वी परीक्षा भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित यासारख्या विषयांसह उत्तीर्ण केलेली असावी.
• उमेदवारांनी इयत्ता 12वी स्तरावर किमान 50% एकूण गुण मिळविलेले असावेत.
• वाचा: Fire and Safety Engineering | अग्निशमन सुरक्षा

प्रवेश परीक्षा- BTech in Fire and Safety Engineering

बीटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंग कोर्समध्ये प्रवेश घेण्यासाठी राष्ट्रीय आणि राज्यस्तरीय प्रवेश परीक्षा खालीलप्रमाणे आहेत.

• जेईई मेन: जेईई मेन परीक्षा राष्ट्रीय स्तरावर एनटीएद्वारे घेतली जाते. पदवीपूर्व अभियांत्रिकी अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी परीक्षा सहसा जानेवारी आणि एप्रिल महिन्यात आयोजित केली जाते. ही एक ऑनलाइन परीक्षा आहे जी 3 तासांची असते आणि पेपर 360 गुणांचा असतो.
• जेईई ॲडव्हान्स्ड: हा जेईई मेनचा दुसरा टप्पा आहे. ही एक ऑनलाइन परीक्षा देखील आहे ज्यामध्ये भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणिताचा समावेश होतो. परीक्षेचा कालावधी ३ तासांचा आहे.

प्रवेश प्रक्रिया- BTech in Fire and Safety Engineering

देशातील सर्वात लोकप्रिय अभियांत्रिकी प्रवेश परीक्षा जेईई मेन आणि जेईई ॲडव्हान्स्ड आहेत, ज्या प्रामुख्याने सार्वजनिक विद्यापीठांमध्ये प्रवेशासाठी अनिवार्य आहेत. खाजगी संस्था देखील त्यांच्या स्वतःच्या परीक्षा घेतात किंवा राष्ट्रीय तसेच राज्यस्तरीय प्रवेश परीक्षांवर अवलंबून असतात.

प्रवेश अर्ज प्रक्रिया- BTech in Fire and Safety Engineering

प्रवेश परीक्षेवर आधारित प्रवेशासाठी खालील प्रमाणे अर्ज करा.

• नोंदणी करणे: यामध्ये विद्यार्थ्यांना ईमेल-आयडी, फोन नंबर इत्यादी मूलभूत तपशील प्रविष्ट करुन खाते तयार करणे आवश्यक आहे.
• फॉर्म भरणे: सर्व आवश्यक तपशीलांसह अर्ज भरा. सर्व तपशील अचूक आहेत याची खात्री करण्यासाठी काळजी घेणे आवश्यक आहे.
• फॉर्म अपलोड करणे: सर्व आवश्यक कागदपत्रे जसे की मार्कशीट, छायाचित्र आणि स्वाक्षरी स्कॅन करा आणि अपलोड करा. संस्थेच्या ऍप्लिकेशन पोर्टलद्वारे निर्दिष्ट केल्यानुसार कागदपत्रे केवळ विशिष्ट स्वरुपात अपलोड करणे आवश्यक आहे.
• परीक्षा शुल्क भरणे: उमेदवारांना ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज शुल्क भरावे लागेल.
• प्रवेशपत्र डाउनलोड करणे: सर्व अर्जदारांसाठी परीक्षेची प्रवेशपत्रे जारी केली जातात. परीक्षेच्या दिवशी वापरण्यासाठी प्रवेशपत्र डाउनलोड करुन त्याची प्रिंट आउट करणे आवश्यक आहे.
• प्रवेश परीक्षा: अभ्यासक्रम आणि मागील पेपर्सनुसार परीक्षेची तयारी करा. जाहीर केलेल्या तारखेला परीक्षेला हजर व्हा.
• निकाल: परीक्षेच्या दिवसाच्या काही आठवड्यांनंतर निकाल जाहीर केले जातात. जर एखादा उमेदवार प्रवेश परीक्षेत पात्र ठरण्यात यशस्वी झाला तर तो पुढील फेरीत जाऊ शकतो.
• मुलाखत आणि अंतिम प्रवेश: प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांसाठी मुलाखत आयोजित केली जाते. त्यानंतर दमेदवार बीटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनीअरिंग कोर्सला प्रवेश घेऊ शकतो.

अभ्यासक्रम- BTech in Fire and Safety Engineering

बहुतांश अभियांत्रिकी महाविद्यालयांमध्ये बीटेक सेफ्टी आणि फायर इंजिनिअरिंगसाठी शिकवले जाणारे विषय जवळपास सारखेच असतात. संपूर्ण बीटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंगचा अभ्यासक्रम खालीलप्रमाणे आहे.

सेमिस्टर: I

• भौतिकशास्त्र I
• गणित I
• डिझाइन
• इंग्रजी संप्रेषण
• अभियांत्रिकी ग्राफिक्स
• मूलभूत इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स
• संगणक प्रोग्रामिंग

सेमिस्टर: II

• भौतिकशास्त्र II
• रसायनशास्त्र
• गणित II
• पर्यावरण अभ्यास
• अभियांत्रिकी यांत्रिकी
• कार्यशाळा तंत्रज्ञान

III: सेमिस्टर

• गणित III
• रासायनिक अभियांत्रिकी
• फ्लुइड मेकॅनिक्स आणि फ्लुइड फ्लो मशीन्स
• मशीन ड्रॉइंगचे घटक
• सुरक्षिततेची तत्त्वे
• व्यवस्थापन
• प्रथमोपचार आणि आपत्कालीन प्रक्रिया

IV: सेमिस्टर

• संख्यात्मक पद्धती
• रासायनिक अभियांत्रिकी II
• सामग्रीची ताकद
• फायर इंजिनिअरिंग I
• इलेक्ट्रिकल सिस्टीममधील इलेक्ट्रिकल तंत्रज्ञान आणि सुरक्षा
• संप्रेषण कार्यशाळा

सेमिस्टर: V

• रासायनिक अभियांत्रिकी III (प्रक्रिया तंत्रज्ञान)
• अभियांत्रिकी डिझाइनची तत्त्वे
• अग्निशामक अभियांत्रिकी II (उपकरणे)
• व्यावसायिक आरोग्य आणि स्वच्छता व्यवस्थापन
• बांधकाम मध्ये सुरक्षितता

सेमिस्टर: VI

• सुरक्षितता, आरोग्य आणि पर्यावरणाचे कायदेशीर पैलू
• रासायनिक प्रक्रिया सुरक्षा
• प्रक्रिया इन्स्ट्रुमेंटेशन आणि नियंत्रण अभियांत्रिकी
• अग्निशामक अभियांत्रिकी III
• पर्यावरण अभियांत्रिकी आणि व्यवस्थापन

VII: सेमिस्टर

• धोका ओळख आणि HAZOP
• रेल्वे आणि रस्ते वाहतुकीत सुरक्षितता
• अभियांत्रिकी उद्योगात सुरक्षितता
• फायर इंजिनिअरिंग IV
• कार्यक्रम निवडक IV

VIII: सेमिस्टर

• मानवी घटक अभियांत्रिकी
• प्रगत सुरक्षा अभियांत्रिकी आणि व्यवस्थापन
• इन्शुरन्स क्लेम सेटलमेंट

प्रमुख पुस्तके व लेखकाचे नाव

• अग्निसुरक्षा अभियांत्रिकीची तत्त्वे अखिल कुमार दास
• इलेक्ट्रिकल सेफ्टी, फायर सेफ्टी इंजिनिअरिंग आणि सेफ्टी मॅनेजमेंट एस. राव, आर के जैन, प्रा. एच. एल. सलोजा
• अग्निसुरक्षा नियमावली एन शेष प्रकाश
• इमारतींमधील अग्निसुरक्षा व्ही.के. जैन
• बिल्डिंग डिझाईन जेनेलमध्ये अग्नि संरक्षण अभियांत्रिकी. ला टेल

प्रमुख महाविद्यालये- BTech in Fire and Safety Engineering

• कोचीन विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विद्यापीठ, कोची
• यूपीईएस, डेहराडून
• TIST, एर्नाकुलम
• एमआरके इन्स्टिट्यूट ऑफ इंजिनीअरिंग अँड टेक्नॉलॉजी, हरियाणा
• गंगा इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड मॅनेजमेंट, झज्जर, हरियाणा
• सर्वोदय कॉलेज ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड मॅनेजमेंट, उत्तर प्रदेश
• शिवकुमार सिंग इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड सायन्स, इंदूर
• ओपीजेएस विद्यापीठ, चुरू, राजस्थान
• राष्ट्रीय अग्निशमन सेवा महाविद्यालय, नागपूर
• स्वामी विवेकानंद विद्यापीठ, कोलकाता

नोकरीच्या संधी व पद

अग्निशमन आणि सुरक्षा व्यावसायिकांना त्यांच्यासमोर सरकारी आणि खाजगी नोकरीच्या दोन्ही संधी उपलब्ध आहेत. काही प्रमुख क्षेत्र खालील प्रमाणे आहेत.

• सरकारी अग्निशमन विभाग
• तेल कंपन्या
• रिफायनरीज
• रासायनिक वनस्पती
• उद्योग
• विद्युत मंडळे
• अग्निसुरक्षा प्रशिक्षण संस्था
• बांधकाम कंपन्या
• सशस्त्र दल
• सरकारी विभाग
• महानगरपालिका
• ऊर्जा कंपन्या
• सुरक्षा सल्लागार

वर नमूद केलेल्या कामाच्या सेटअपमध्ये, अग्निशमन आणि सुरक्षा व्यावसायिक पुढील भूमिका पार पाडू शकतात.

• अग्निशमन आणि सुरक्षा अधिकारी
• सुरक्षा पर्यवेक्षक
• अग्निशमन आणि सुरक्षा सल्लागार
• जोखीम मूल्यांकनकर्ता
• अग्निशमन आणि सुरक्षा अभियंता
• नियोजन आणि डिझाइन विशेषज्ञ
• सुरक्षा प्रशिक्षक
• वाचा: Insurance and Liability for Gas Cylinder Blast | गॅस अपघात विमा

नोकरीचे पद व सरासरी वार्षिक वेतन

अग्निशामक अभियंता: अग्निशमन अभियंते अग्नि शोध उपकरणे, अलार्म प्रणाली आणि अग्निशामक उपकरणे आणि प्रणालींची रचना करतात. ते आग, वारा आणि पाण्यामुळे होणारा विनाश रोखण्यासाठी योजना विकसित करतात. वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.

अग्निशमन आणि सुरक्षा सल्लागार: अग्निशमन आणि सुरक्षा सल्लागार तपास करण्यासाठी आणि कामाची ठिकाणे आगीच्या धोक्यांपासून सुरक्षित आहेत आणि अग्निशमन संहितेनुसार आहेत याची खात्री करण्यासाठी जबाबदार आहेत. वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.

अग्नि संरक्षण अभियंता: अग्नि संरक्षण अभियंता अग्निसुरक्षा प्रकल्पांच्या तपासणी किंवा विकासामध्ये इतर व्यावसायिक आणि वैज्ञानिक कार्य करणा-या संस्थांना सल्ला देण्यासाठी, त्यांचे व्यवस्थापन, पर्यवेक्षण किंवा कामगिरी करण्यासाठी जबाबदार असतात. वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 4 लाख.

फायर सेफ्टी ऑफिसर: कंपनी किंवा इतर सुविधेसाठी, अग्निसुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि राखण्यासाठी अग्नि सुरक्षा अधिकारी जबाबदार असतो. वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 2 ते 3 लाख.

जोखीम व्यवस्थापन सल्लागार: जोखीम व्यवस्थापन सल्लागार कंपनीच्या प्रमुख नेतृत्वास फर्मच्या ऑपरेशन्समध्ये निहित जोखीम ओळखण्यास, त्याचे मूल्यांकन आणि निरीक्षण करण्यात मदत करतो. हे जोखीम ऑपरेशनल, आर्थिक आणि तांत्रिक किंवा अनुपालन संबंधित असू शकतात. वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 7 ते 7.5 लाख.

अग्निशमन आणि सुरक्षा व्यावसायिकांचा पगार अनेक घटकांवर अवलंबून असतो जसे की, उमेदवाराने अभ्यासक्रम पूर्ण केलेली संस्था, उमेदवाराचे स्पेशलायझेशन, उमेदवाराने निवडलेले डोमेन, नोकरीचे ठिकाण व कामाचा अनुभव.

भविष्यातील व्याप्ती- BTech in Fire and Safety Engineering

बीटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंग पदवीधारक हा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर नोकरी करण्यास प्राधान्य देऊ शकतात; किंवा उच्च शिक्षणाचा पर्याय निवडू शकतात. बीटेक इंजिनीअरिंग पदवी पूर्ण केल्यानंतर शिक्षणाचे सर्वात लोकप्रिय पर्याय खालीलप्रमाणे आहेत. वाचा: Bachelor of Fine Arts after 12th | बॅचलर ऑफ फाइन आर्ट्स

एमटेक: जर एखाद्याला शिक्षणाच्या त्याच क्षेत्रात अभ्यास करायचा असेल, तर निवडीचा पहिला कार्यक्रम म्हणजे एमटेक सुरक्षा आणि अग्निशामक अभियांत्रिकी. हा दोन वर्षांचा अभ्यासक्रम आहे आणि पात्रता निकषांमध्ये सुरक्षा आणि अग्निशामक अभियांत्रिकीमध्ये बीई किंवा बीटेक असणे समाविष्ट आहे. हा सर्वात लोकप्रिय मास्टर्स अभियांत्रिकी कार्यक्रमांपैकी एक आहे आणि प्रवेश अत्यंत स्पर्धात्मक आहेत. वाचा: The Best Paramedical Courses After 12th | पॅरामेडिकल कोर्सेस

एमबीए: मोठ्या संख्येने अभियांत्रिकी पदवीधर पीजीडीएम किंवा एमबीए अभ्यासक्रम निवडून व्यवस्थापन मार्गावर जाण्याचे निवडतात. राष्ट्रीय स्तरावरील प्रवेश परीक्षेद्वारे प्रवेश दिले जातात. निवडीच्या स्पेशलायझेशनमध्ये एमबीएसह बीटेक पदवी असणे अत्यंत फायदेशीर आहे आणि अनेक संस्था अशा उमेदवारांचा सक्रियपणे शोध घेतात.

स्पर्धा परीक्षा: पदवीधरांनी निवडलेला दुसरा मार्ग म्हणजे स्पर्धा परीक्षांची तयारी करणे. सरकारी क्षेत्रातील संस्थांमध्ये नोकरीच्या संधींसाठी असलेल्या परीक्षा सर्वाधिक लोकप्रिय आहेत. खात्रीपूर्वक उच्च वेतन आणि नियमित वाढीसह नोकऱ्या सुरक्षित आहेत.

अभ्यासक्रमाचे फायदे- BTech in Fire and Safety Engineering

• बीटेक सेफ्टी अँड फायर इंजिनिअरिंग विद्यार्थ्यांना दीर्घकालीन करिअरच्या उद्दिष्टांमध्ये उत्कृष्ट कामगिरी करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या प्रमुख कौशल्यांसह सुसज्ज करते. वाचा: Diploma in Agriculture after 10th |कृषी पदविका
• बॅचलर ऑफ टेक्नॉलॉजी इन सेफ्टी अँड फायर इंजिनीअरिंग पदवी अभ्यासक्रम हा 4 वर्षे कालावधीचा अभ्यासक्रम आहे जो कोणत्याही आगीच्या अपघातात किंवा परिस्थितीत सुरक्षा खबरदारी आणि तत्त्वांचे शिक्षण देतो.
• तंत्रज्ञान सुरक्षितता मापन हाताळणीमध्ये विकसित केले गेले आहे.
• नवीन शोध लावलेले फायर डिटेक्टर आहेत ते उष्णता शोधक, स्मोक डिटेक्टर, हवा, सॅम्पलिंग प्रकार शोधक, यूव्ही फ्लेम डिटेक्टर इ. वाचा: The Most Popular Diploma Courses | लोकप्रिय डिप्लोमा
• अभियंते इमारत बांधताना घ्यावयाची खबरदारी देखील शिकतील जसे की बाहेर पडण्याच्या दरवाजांचे मॉडेल पुनर्बांधणी करणे, न ज्वलनशील दरवाजे, स्वत: बंद होणारे दरवाजे, इमारतीसाठी दोन जिने उपलब्ध करुन देणे, फायर अलार्म, स्मोक अलार्म, फायर डँपर, अग्निशामक सिलिंडर इ. वाचा: Diploma in Architectural Assistantship | आर्किटेक्ट कोर्स
• शारीरिक चपळता, मनाची उपस्थिती, आणि मनाची शांतता, स्वयंशिस्त, जबाबदारीची भावना आणि नेतृत्वगुणांसह इतर गुण विद्यार्थ्यांना प्राप्त होतील.

Related Posts

• The Most Demanding Courses | सर्वात जास्त मागणी असलेले कोर्स
• The Most Popular Courses In India | भारतातील लोकप्रिय कोर्सेस
• Diploma in Civil Engineering | सिव्हिल इंजिनिअरिंग मध्ये डिप्लोमा

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.