Skip to content
Marathi Bana » Posts » Know the Significance of Karwa Chauth | करवा चौथ  

Know the Significance of Karwa Chauth | करवा चौथ  

Know the Significance of Karwa Chauth

Know the Significance of Karwa Chauth | करवा चौथचे महत्व, 2022 मधील खास वैशिष्टये, करवा चौथ पूजा साहित्य, विधी, पूजा पद्धती, तारीख, वेळ व भारतातील करवा चौथ उत्सव.

भारतात वर्षभर साजरे केले जाणारे विविध सण व पाळल्या जाणा-या विविध परंपरा आणि विधींपैकी करवा चौथ हा सर्वात महत्वाचा सण आहे. करवा चौथ हा एक आदरणीय प्रसंग आहे जो विशेषत: भारताच्या उत्तर भागात मोठ्या भक्तीने साजरा केला जातो. विवाहित महिलांसाठी हा सण अत्यंत महत्वाचा मानला जातो. करवा चौथ हा विवाह, प्रेम आणि पती-पत्नीच्या अतूट बंधनाचा उत्सव आहे. अशा या महत्वाच्या सणा विषयी Know the Significance of Karwa Chauth बाबत सविस्तर माहिती जाणून घ्या.   

करवा चौथचे महत्व- Know the Significance of Karwa Chauth

Know the Significance of Karwa Chauth
Photo by Trung Nguyen on Pexels.com

करवा चौथ हा पती-पत्नीमधील प्रेम आणि बंधनाचा उत्सव आहे. पौर्णिमांत हिंदू दिनदर्शिकेनुसार दरवर्षी चतुर्थी तिथी किंवा कार्तिक महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या चौथ्या दिवशी येते. (Know the Significance of Karwa Chauth)

अमंता दिनदर्शिकेनुसार, दक्षिण भारतात, करवा चौथ हा अश्विन महिन्यात साजरा केला जातो. तथापि, तुम्हाला हे माहित असले पाहिजे की वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये फक्त महिन्याच्या नावात फरक आहे, परंतु करवा चौथ एकाच दिवशी साजरा केला जातो.

या एकदिवसीय सणात विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि संरक्षणासाठी दिवसभर कडक उपवास करतात. असे मानले जाते की या प्रसंगी विवाहित स्त्रिया त्यांच्या पतीचे जीवन आनंदी व्हावे यासाठी त्या उपवास करतात.

वाचा: Significance of Ekadashi and its types | एकादशी

हिंदूंचा असा विश्वास आहे की जर विवाहित महिलांनी करवा चौथला उपवास केला, ज्याला काही ठिकाणी ‘करक चतुर्थी’ देखील म्हटले जाते, तर ते त्यांच्या पतीचे आयुष्य वाढवण्यास आणि त्यांच्या जीवनात आनंद आणण्यास मदत करते.

शिवाय, अविवाहित मुली चांगल्या पतीसाठी प्रार्थना करण्यासाठी करवा चौथ उपवास करतात. हिंदीमध्ये ‘करवा’ किंवा ‘करक’ म्हणजे ‘भांडे’ आणि ‘चौथ’ म्हणजे ‘चौथा दिवस’. चंद्राला जल अर्पण करण्यासाठी मातीच्या भांड्याचा वापर केला जातो.

करवा चौथच्या दिवशी महिलांनी या प्रसंगाशी संबंधित पौराणिक कथा ऐकण्यात दिवस घालवला. व्रत पाळणाऱ्या महिला चंद्र दिसण्याची वाट पाहत असतात.

चंद्र दिसला की त्याची पूजा करतात आणि मग ते आपल्या पतीच्या हातातून अन्नाचा पहिला घास घेतात. म्हणूनच, हा एक रोमँटिक प्रसंग देखील बनतो जो पती-पत्नीमधील प्रेम आणि शाश्वत बंधनाचे प्रतीक आहे.

जर तुम्हाला करवा चौथ किंवा त्याच्या पद्धतीबद्दल अधिक जाणून घ्यायचे असेल किंवा तुम्हाला ज्योतिषाशी संबंधित प्रश्न असतील तर मार्गदर्शनासाठी ज्योतिषी यांचा सल्ला घ्या.

करवा चौथ या वर्षी खास का आहे?

या वर्षी करवा चौथ हा एक शुभ योग बनत असल्याने अनोखा असणार आहे. हिंदू कॅलेंडरनुसार करवा चौथ 2022 चा चंद्र रोहिणी नक्षत्रात उगवेल. पाच वर्षांनंतर हा करवा चौथ खास बनवत आहे. (Know the Significance of Karwa Chauth)

पौराणिक मान्यतेनुसार या नक्षत्रात करवा चौथचे व्रत ठेवणे शुभ असते. असे मानले जाते की या नक्षत्रात चंद्राचे दर्शन करुन त्याची उपासना केल्यास इच्छित फळ मिळते आणि प्रत्येक इच्छा पूर्ण होते.

याशिवाय करवा चौथ या वर्षी रविवारी पाळण्यात येणार आहे. रविवार हा सूर्य देव किंवा भगवान सूर्याला समर्पित आहे. म्हणजे व्रत करणाऱ्या महिलांनाही सूर्यदेवाची कृपा मिळेल.

करवा चौथ पूजेसाठी आवश्यक गोष्टी

आपल्याला खालील सामग्रीची आवश्यकता आहे, जे खालीलप्रमाणे आहेत-

  • गंगाजल
  • दीपक
  • चंदन
  • अगरबत्ती
  • रोली
  • फुले
  • कच्चे दुध
  • अक्षता
  • तूप
  • दही
  • साखर
  • मध
  • हळद
  • तांदूळ
  • मिठाई
  • साखर पावडर
  • चुनरी
  • बांगड्या
  • मेहेंदी
  • कंगवा
  • बिंदी
  • महावर
  • सिंदूर
  • अँकलेट
  • गौरी बनवण्यासाठी पिवळी चिकणमाती
  • लाकडी पाट
  • आठवरीच्या आठ पुरी
  • चाळणी
  • हलवा
  • दक्षिणा

करवा चौथ विधी- Know the Significance of Karwa Chauth

  • करवा चौथसाठी जो उपवास केला जातो तो खरोखरच कठीण असतो कारण उपवासाच्या वेळी कोणी अन्न किंवा पाणी पिऊ शकत नाही. हे कडक व्रत विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि कल्याणासाठी सूर्योदयापासून चंद्रोदयापर्यंत पाळतात.
  • वर नमूद केल्याप्रमाणे, करवा किंवा करक म्हणजे मातीचे भांडे ज्याद्वारे चंद्राला ‘अर्घा’ म्हणून ओळखले जाणारे पाणी अर्पण केले जाते. करवा चौथ पूजेसाठी करवा खूप महत्वाचा मानला जातो. कुटुंबातील कोणत्याही पात्र स्त्रीला किंवा ब्राह्मणांना पूजेनंतर ‘दान’ म्हणून ते दिले जाते.
  • या दिवसाच्या संध्याकाळी, चंद्रोदयाच्या एक तास आधी, विवाहित स्त्रिया भगवान शिव आणि त्यांच्या संपूर्ण कुटुंबाची, म्हणजे देवी पार्वती, भगवान गणेश आणि भगवान कार्तिकेय यांची पूजा करतात. पूजा करताना व्रत ठेवलेल्या व्यक्तीने पूर्वेकडे तोंड करुन ठेवावे. उपवास करणा-या महिला चंद्राचे दर्शन घेतल्यानंतरच उपवास सोडू शकतात. दिवा लावलेल्या चाळणीतून स्त्रिया आपल्या पतीला पाहताच, त्यांचे पती त्यांना पाणी पाजून उपवास सोडतात.
  • करवा चौथ विधीचा एक आवश्यक भाग म्हणजे ‘सर्गी’. ‘सर्गी’ ही एक थाळी आहे ज्यामध्ये विविध पारंपारिक गोड आणि चवदार पदार्थ असतात. सरगीमध्ये खीर, सुका मेवा, शेवया, मठरी, फळे, नारळ इत्यादींचा समावेश असतो. स्त्रिया पहाटे आंघोळ केल्यानंतर सरगीचे सेवन करतात. हे खाल्ल्यानंतर महिला दिवसभर अन्न किंवा पाणी घेत नाहीत. असे मानले जाते की हे एक निरोगी जेवण आहे जे त्यांना संपूर्ण दिवस अन्न किंवा पाण्याशिवाय राहण्यास सक्षम करते. करवा चौथच्या दिवशी सासू आपल्या सुनेला सर्गी तयार करुन देतात.

करवा चौथ पूजा पद्धती- Know the Significance of Karwa Chauth

Karwa Chauth चा उपवास आणि उपासना करताना तुम्ही योग्य पद्धतीचा अवलंब केला पाहिजे. पूजेची पद्धत खाली दिली आहे.

  • करवा चौथ असेल त्या दिवशी सकाळी लवकर आंघोळ करावी, स्वच्छ कपडे परिधान करावेत.
  • सूर्योदयापूर्वी पूजेचे ठिकाण स्वच्छ करावे. यानंतर सासूने दिलेली सर्गी सेवन करावी. त्यानंतर महिलांनी संकल्प घेऊन करवा चौथ व्रत सुरु करावे. “मम सुख सौभाग्य पुत्रा पुत्रादि सुस्थिरा श्री प्राप्त करक चतुर्थी व्रतम् करिष्येते” या मंत्राचा जप करुन व्रताची सुरुवात करा.
  • सूर्योदयानंतर, स्त्रिया निर्जला व्रत पाळतात, म्हणजेच पाण्याचा एक थेंबही न घेता उपवास करतात.
  • ज्या ठिकाणी तुम्ही पूजा कराल त्या भिंतीवर गेरु लावा. नंतर तांदूळ बारीक करुन एक द्रवरुप तांदूळ द्रावण करव्यावर काढा. हा विधी करवा धारण म्हणून ओळखला जातो.
  • पिवळ्या मातीपासून देवी गौरी बनवा आणि देवी गौरी किंवा पार्वतीच्या मूर्तीच्या मांडीवर गणपती बसवा. सर्व मूर्ती चौरंग किंवा लाकडी पीटावर ठेवा. नंतर देवी पार्वतीला चुंरी इत्यादी सर्व अलंकारांनी सजवा, जे विवाहित स्त्री परिधान करते.
  • दिवे, अगरबत्ती, चंदन, सिंदूर आणि पूजेसाठी लागणारे इतर साहित्य ताटात ठेवा.
  • भगवान शिव, देवी पार्वती आणि भगवान गणेश यांची पूजा करा. तसेच करव्यात पाणी भरावे, रोळीने करव्यावर स्वस्तिक काढावे व त्याची पूजा करावी.
  • पूजेनंतर करवा ब्राह्मण किंवा काही पात्र स्त्रीला दान म्हणून द्यावा. करवा पाण्याने भरुन त्यात नाणी टाकावीत.
  • विवाहित स्त्रियांनी व्रत काळजीपूर्वक पाळावे आणि करवा चौथ व्रत कथा ऐकावी.
  • जेव्हा चंद्र उगवतो तेव्हा स्त्रियांनी चंद्राची पूजा करावी. चाळणीच्या साहाय्याने चंद्राचे दर्शन करुन अर्घ्य द्यावे. यानंतर, तिने त्याच चाळणीतून आपल्या पतीकडे पहावे आणि त्याच्या कल्याणासाठी प्रार्थना करावी.
  • स्त्रीने चंद्र पाहिल्यानंतर, ती तिचा उपवास सोडू शकते.
  • सासरचे आणि नवऱ्याचे आशीर्वाद घेण्याचे लक्षात ठेवा.

भारतातील करवा चौथ उत्सव- Know the Significance of Karwa Chauth

करवा चौथ हा सण संपूर्ण भारतात हिंदू मोठ्या उत्साहाने आणि आनंदाने साजरा करतात. तथापि, हा सण पंजाब, हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, राजस्थान, गुजरात इत्यादी राज्यांमध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय आहे.

करवा चौथ उपवास त्या ठिकाणच्या प्रचलित समजुतीनुसार वेगवेगळ्या ठिकाणी ठेवला जातो. श्रद्धांमध्ये काही फरक असला तरी, थोडक्यात, हे व्रत स्त्रिया पतीच्या संरक्षणासाठी आणि दीर्घायुष्यासाठी ठेवतात.(Know the Significance of Karwa Chauth)

करवा चौथ विशेषतः विवाहित महिला मोठ्या आनंदाने साजरा करतात. विवाहित स्त्रिया या प्रसंगासाठी खास वेषभूषा करतात, ज्याला सोळा शृंगार म्हणतात.

त्या नवविवाहित नववधूंची वेषभूषा करतात आणि वधूच्या दागिन्यांनी स्वतःला सजवतात. स्त्रिया हाताला मेहेंदी लावतात, सिंदूर, मंगळसूत्र, बांगड्या, पायल, नाकातील अंगठी, कानातले, कमरबंद, बिंदी, अंगठी, गजरा इ. घालतात.

करवा चौथ 2022 तारीख आणि वेळ

करवा चौथच्या पवित्र प्रसंगाशी संबंधित तारीख आणि वेळ पाहू. करवा चौथ 2022 13 ऑक्टोबर 2022 (गुरुवार) रोजी साजरा केला जाईल. (Know the Significance of Karwa Chauth)

  • करवा चौथ पूजेची वेळ – संध्याकाळी 05:55 ते 07:09
  • करवा चौथ रोजी चंद्रोदयाची वेळ- रात्री 08:09
  • चतुर्थी तिथी (सुरुवात) – 13 ऑक्टोबर 2022 रोजी सकाळी 01:59
  • चतुर्थी तिथी (समाप्त) – 14 ऑक्टोबर 2022 रोजी सकाळी 03:08

करवा चौथसाठी भारतातील प्रमुख शहरांमध्ये चंद्रोदयाची वेळ खालील प्रमाणे आहे.  

  1. दिल्ली – रात्री 08:07    
  2. चंदीगड – रात्री 08:04   
  3. शिमला – रात्री 08:01  
  4. लखनौ – रात्री 07:56    
  5. जयपूर – रात्री 08:17   
  6. जम्मू – रात्री 08:06  
  7. मुंबई – रात्री 08:46   
  8. कोलकाता – रात्री 7:35   
  9. चेन्नई – रात्री 08:28   
  10. बेंगळुरु – रात्री 08:39

पंचांगानुसार तुमच्या शहरातील चंद्रोदयाची वेळ जाणून घ्यायची असेल, तर खगोलयोगी मदत करु शकतात.

Related Posts

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.

Know the early life of Lord Ram

Know the early life of Lord Ram | श्रीरामाचे प्रारंभिक जीवन

Know the early life of Lord Ram | प्रभू श्री रामाचे प्रारंभिक जीवन, रामनाम नामकरण, प्रभु श्रीराम एक महापुरुष, राम ...
Read More
person holding black tube

Know all about Diabetes | मधुमेहाविषयी सर्व काही

Know all about Diabetes | मधुमेहाविषयी सर्व काही जाणून घ्या, भविष्यातील धोके टाळण्यासाठी तुम्हाला मधुमेहाबद्दल काही गोष्टी माहित असणे आवश्यक ...
Read More
Popular Varieties of Mangoes in India

Popular Varieties of Mangoes in India | आंब्याचे प्रकार

Popular Varieties of Mangoes in India | भारतातील प्रसिद्ध आंब्याच्या जाती, त्यांची वैशिष्टये, उत्पन्न विभाग आणि आंब्याचा प्रकार कसा ओळखायचा ...
Read More
The Deadliest Places in the World

The Deadliest Places in the World | प्राणघातक ठिकाणे

The Deadliest Places in the World | जगातील सर्वात प्राणघातक ठिकाणे, जी साहसी पर्यटकांना आकर्षित करतात अशा 11 ठिकाणांविषयी जाणून ...
Read More
Online Teaching and LearningOnline Teaching and Learning

Online Teaching and Learning | ऑनलाइन शिक्षण

Online Teaching and Learning | ऑनलाइन टिचींग, ऑनलाइन शिकवणाऱ्या शिक्षकांनी शिक्षण अधिक मनोरंजक आणि आकर्षक बनवण्यासाठी त्यांच्या बोटांच्या टोकावर असलेला ...
Read More
a woman in white long sleeves holding flowers

The best ways to deal with Acne | मुरुमांना असे सामोरे जा

The best ways to deal with Acne | मुरुमांना सामोरे जाण्याचे सर्वोत्तम मार्ग. मुरुमाचे विविध प्रकार असून, प्रत्येकाला सामोरे जाण्याचे ...
Read More
Strange facts about the human body

Strange facts about the human body | मानवी शरीर तथ्ये

Strange facts about the human body | मानवी शरीराबद्दल 105 मजेदार, अद्भुत आणि विचित्र तथ्ये आहेत, जी तुम्हाला जाणून घ्यायला ...
Read More
How to Manage Time at Work

How to Manage Time at Work | कामाचे वेळ व्यवस्थापन

How to Manage Time at Work | कामाच्या ठिकाणी वेळेचे व्यवस्थापन करण्यासाठी काय केले पाहिजे; या विषयी सविस्तर माहिती या ...
Read More
Know the Amazing Benefits of Amla

Know the Amazing Benefits of Amla | आवळयाचे फायदे

Know the Amazing Benefits of Amla | या सुपरफ्रूटचा आहारात ताज्या किंवा वाळलेल्या स्वरुपात समावेश केल्यास त्वचा, केस आणि एकूणच ...
Read More
How to avoid NFT Scams?

How to avoid NFT Scams? | एनएफटी घोटाळे कसे टाळावेत

How to avoid NFT Scams? | एनएफटी घोटाळे कसे टाळावेत, एनएफटी म्हणजे काय? एनएफटीचे धोके काय आहेत? सर्वात सामान्य एनएफटी ...
Read More
Spread the love