Janmashtami and Dahi Handi | कृष्ण जन्माष्टमी व दहीहंडी

Janmashtami and Dahi Handi | कृष्ण जन्माष्टमी व दहीहंडी; शुभ मुहूर्त, पूजा साहित्य, विधी, दहीहंडी विषयीची माहिती व दहीहंडी उत्सवाच्या शुभेच्छा.

हिंदू दिनदर्शिकेनुसार भाद्रपद महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या आठव्या दिवशी कृष्ण जन्माष्टमी साजरी केली जाते. यावर्षी हा सण बुधवार दिनांक 6 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 3.37 वा. सुरु होईल आणि 7 सप्टेंबर रोजी दुपारी 4.14 वा. संपेल. त्याचप्रमाणे दहीहंडी उत्सव देखील साजरा केला जाईल. (Janmashtami and Dahi Handi)

कृष्ण जन्माष्टमी, याला गोकुळाष्टमी असेही म्हणतात, हा एक हिंदू सण आहे जो भगवान कृष्णाच्या जन्माचे स्मरण करतो. हा हिंदूंसाठी सर्वात शुभ सणांपैकी एक मानला जातो. हा पवित्र दिवस देशभरातील भाविक मोठ्या आनंदाने साजरा करतात.

वाचा: Know All About Ganesh Chaturthi 2022 | गणेश चतुर्थी

दहीहंडी, ज्यामध्ये लोक दही किंवा लोणीची वाटी फोडण्यासाठी मानवी पिरॅमिड बनवतात, हा या दिवशी केला जाणारा सर्वात मनोरंजक विधी आहे. मंदिरे, निवासस्थाने आणि इतर सार्वजनिक जागा देखील विशेष दिवस म्हणून सजवल्या जातात.

शिवाय, भगवान कृष्णाच्या जन्माची कथा सांगण्यासाठी, मुले भगवान कृष्णाची वेशभूषा करतात आणि शाळा, मंदिरे आणि जवळपासच्या ठिकाणी कार्यक्रम करतात. गोकुळाष्टमी ही हिंदू कॅलेंडरच्या भाद्र महिन्यातील कृष्ण पक्षात येते. (Janmashtami and Dahi Handi)

कृष्ण जन्माष्टमी शुभ मुहूर्त

• जन्माष्टमी तिथी: बुधवार दिनांक 6 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 3.37 वा. सुरु होईल.
• अष्टमी तिथी: गुरुवार दिनांक 7 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 4.14 वा. संपेल.
• जन्माष्टमी शुभ मुहुर्त: 12.2 ते दुपारी 12.48 पर्यंत असेल.
• (Janmashtami and Dahi Handi)

भगवान कृष्ण पूजेसाठी आवश्यक असलेले साहित्य

• बाळ कृष्णासाठी पाळणा
• पाळणा सजवण्यासाठी फुले
• बाळ कृष्णासाठी एक ड्रेस
• श्री कृष्णाच्या मूर्तीशेजारी ठेवायची छोटी बासरी
• लोणी आणि साखर
• मोर पंख
• बाळ कृष्णासाठी अलंकार
• वेगवेगळया प्रकारचे दागिने
• कुमकुम
• तुळशीची पाने
• चंदन
• गंगाजल
• धूप
• अगरबत्ती
• वाचा: How to Celebrate Holi Festival in India | होळी उत्सव

कृष्ण जन्माष्टमी इतर विधी

कृष्ण जन्माष्टमीच्या दिवशी पाळणामध्ये कृष्णाची मूर्ती किंवा मूर्तीची स्थापना केली जाते. नंतर लोणी आणि साखर प्रसाद म्हणून देवाला अर्पण केली जाते. भक्त एक दिवसभराचा उपवास पाळतात जो पूजेनंतर फक्त प्रसादाने मोडला जातो. या व्रताच्या मोडण्याला पराण म्हणतात. (Janmashtami and Dahi Handi)

कृष्ण जन्म साजरा करण्यासाठी, लोक आरती देखील करतात आणि त्यांच्यासाठी गाणी बनविली जातात. भगवान श्रीकृष्णाला सर्व कृष्ण मंदिरात 56 विविध प्रकारचे प्रसाद मिळतात. हिंदू पौराणिक कथेनुसार, असे मानले जाते की भगवान श्रीकृष्ण मध्यरात्री येतात आणि त्यांच्या उपासकांनी तयार केलेला प्रसाद खातात.

वाचा: Know the Significance of Karwa Chauth | करवा चौथ

Dahi Handi | दहीहंडी- Janmashtami and Dahi Handi

हिंदूंच्या अनेक पवित्र सणांपैकी दहीहंडी हा एक सण आहे. या सणाच्या दिवशी तरुण मुले आणि पुरुष तसेच मुली आणि स्त्रिया हे सर्व वेगवेगळ्या थरांनी एक मानवी पिरॅमिड तयार करतात. दहीहंडी हा सण साजरा करताना एका मातीच्या भांडयात (हंडीमध्ये) दही भरले जामे आणि ते भांडे एका विशिष्ट उंचीवर टांगले जाते आणि दोन्ही टोकांना दोरीने बांधले जाते. दहीहंडीला गोपाळकाला आणि गोविंदा उत्सव म्हणूनही ओळखले जाते.

दहीहंडीचा सण भगवान कृष्णाच्या बालपणीच्या घटनांपासून प्रेरित आहे; जेव्हा ते वृंदावनातील घरांमध्ये टांगलेल्या भांड्यांमधून दही चोरत असत. भगवान श्री कृष्णाची पालक आई यशोदा; त्याच्या खोडकरपणापासून रोखण्यासाठी त्याला बांधून ठेवत असे.

वाचा: Importance of Krishna Janmashtami | श्रीकृष्ण जन्माष्टमी 2022

या घटनांमुळे कृष्णाला माखन चोर किंवा नवनीत चोर असे संबोधले जाते. त्यामुळे वृंदावनातील स्त्रिया, ताजे मंथन केलेले लोणी अशा उंचीवर ठेवू लागले जेथे तरुण कृष्णाला भांडे गाठता येणार नाही, तथापि, तरुण कृष्णाकडे त्याचे मार्ग होते. आणि त्यांच्या मित्रांच्या मदतीने घरामध्ये टांगलेल्या भांडयातील दही चोरण्यासाठी मानवी पिरॅमिड बनवत असत.

मानवी पिरॅमिड बनवण्यात सहभागी होणाऱ्या व्यक्तींना गोविंदा म्हणतात, जे भगवान कृष्णाचे दुसरे नाव आहे. हा सण हजारो वर्षांपासून साजरा केला जातो. सर्वसाधारणपणे या उत्सवात केवळ पुरुषच सहभागी होतात असे नाही तर आजकाल महिलाही दहीहंडी फोडण्यासाठी गोविंदा पथके तयार करुन सहभागी होतात.

दहीहंडीची उंची 10 ते 50 फूट किंवा त्याहूनही जास्त असू शकते. मानवी पिरॅमिड तयार करण्यासाठी, काही लोक एकमेकांच्या खांद्यावर हात ठेवून आणि आतील बाजूस झुकून एक वर्तुळ बनवतात. बेस लेयरमध्ये जास्तीत जास्त आणि धडधाकट लोक असतात. मानवी पिरॅमिडची उंची जसजशी वाढत जाते; तसतशी संख्या कमी होत जाते. इतर मुले या लोकांच्या खांद्यावर चढतात आणि त्याच प्रकारे दुसरा थर तयार करतात.

अशा प्रकारे, पिरॅमिडची उंची वाढते. सर्वात वरच्या थरात फक्त एक व्यक्ती असते; जी हंडीवर ठेवलेल्या नारळाने किंवा इतर वस्तूने दहीहंडी फोडते. गोविंदांना साधारणपणे अनेक लोकांनी वेढलेले असते जेणेकरुन ते उंचावरुन पडले तर ते त्यांना पकडू शकतील.

वाचा: Know All About Raksha Bandhan-Rakhi Purnima | रक्षाबंधन

संपूर्ण महाराष्ट्रात हा सण मोठ्या उत्साहात आणि अतिशय आनंदी वातावरणात साजरा केला जातो. या दिवशी दहीहंडी फोडण्याच्या अनेक स्पर्धा घेतल्या जातात. जो गोविंदा संघ प्रथम ती दहीहंडी फोडेल त्यांना काही हजार ते लाखो किंवा त्याहून अधिक रोख बक्षीस मिळू शकते. अनेकदा बक्षीस हे दहीहंडीच्या उंचीवर अवलंबून असते.

वाचा: Know about Anant Chaturdashi | अनंत चतुर्दशी

दहीहंडीची उंची जितकी जास्त तितकी बक्षीसाची रक्कम किंवा त्याचे मूल्ये जास्त असते. बहुतेक दहीहंडी केवळ आनंदासाठी असतात. एका विशिष्ट भागातील एक गट पुढाकार घेऊन दहीहंडी कार्यक्रम आयोजित करतो आणि मुले संपूर्ण दिवस संगीत आणि भोजनाचा आनंद घेतल्यानंतर दहीहंडी फोडतात.

दहीहंडीचा सण राजकीय पक्षांसाठी मतदार आणि कार्यकर्त्यांना आकर्षित करण्यासाठी राजकारणी व्यासपीठ म्हणून वापरतात. त्यामुळे या उत्सवाला चालना मिळाली आहे. काही वर्षांपूर्वी दहीहंडी स्पर्धेची बक्षिसे काही हजारात होती ती आता कित्येक लाख किंवा त्याहूनही अधिक झाली आहे.

वाचा: Know the Importance of Makar Sankranti 2022 | मकर संक्रांती

दहीहंडीसाठी आता असे व्यावसायिक संघ आहेत जे वर्षभर दहीहंडी फोडण्याचा सराव करतात आणि अधिक पैसे कमवण्यासाठी या दिवशी जास्तीत जास्त दहीहंडी फोडण्याचा प्रयत्न करतात.

अनेक हिंदी, मराठी आणि इतर प्रादेशिक भाषेतील चित्रपटांमध्येही दहीहंडी उत्सवाचे विस्तृत चित्रण केले जाते. यापैकी काही म्हणजे खुद्दार, मोरया, हॅलो ब्रदर, इत्यादी अनेक गाणी या विषयावर लिहिली गेली आहेत जी भारतात खूप लोकप्रिय आहेत.

वाचा: Significance of Ram Navami in Indian Culture: रामनवमीचे महत्व

हा केवळ एक सणच नाही तर लोकांमध्ये सांघिक प्रयत्नांना प्रोत्साहन देणारा खेळही आहे. योग्य खबरदारी न घेतल्यास हा खेळ धोकादायक आहे. 50 ते 60 फूट किंवा त्याहून जास्त उंचीचा पिरॅमिड तयार करण्यासाठी माणसांचे अनेक थर तयार करावे लागतात.

वाचा: What is the Importance of Ghatasthapana? | घटस्थापना

जर कोणी त्या उंचीवरुन पडून डोक्याला दुखापत झाली तर त्याचा मृत्यूही होऊ शकतो. दरवर्षी 4 ते 5 लोकांचा मृत्यू या उत्सवात डोक्याला मार लागल्यामुळे होतो. उंचावरुन पडल्यामुळे अनेकांची हाडे फ्रॅक्चर होतात. त्यामुळे दहीहंडी फोडण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या गोविंदांना हेल्मेट घालणे आवश्यक आहे.

वाचा: Know the Importance of Navratri 2022 | नवरात्री उत्सव

सारांष- Janmashtami and Dahi Handi

अशाप्रकारे आज पिरॅमिडच्या शिखरावर चढणाऱ्या सर्वात लहान मुलाला गोविंदा म्हणून संबोधले जाते आणि गटांना हंडी किंवा मंडळे म्हणून संबोधले जाते.

वाचा:Significance of Mahalakshmi Vrat | महालक्ष्मी व्रत 2022

भक्त सहसा या प्रसंगी दिवसभर उपवास करतात, कृष्णाची स्तुती करण्यासाठी भजने गातात, दहीहंडी उत्सवात भाग घेतात आणि मंदिरांमध्ये कृष्णाचा जन्मोत्सव साजरा करतात.

वाचा: Importance of the Teachers’ Day | शिक्षक दिनाचे महत्व

दहीहंडी उत्सव शुभेच्छा- Janmashtami and Dahi Handi

1. या जन्माष्टमीला भगवान श्री कृष्ण तुमचे सर्व तणाव आणि चिंता दूर करुन तुम्हाला सर्व प्रेम, शांती आणि आनंद देवो. दहीहंडीच्या हार्दिक शुभेच्छा वाचा: Know All About Pitru Paksha 2022 | पितृ पक्ष
2. दहीहंडीच्या शुभ आणि आनंदाच्या दिवशी, मी आशा करतो की तुम्हाला कृष्णाचा आशीर्वाद मिळेल. तुमचे हृदय तसेच घर सुख, शांती आणि समृद्धीने भरले जावो हीच दहीहंडीच्या दिवशी मंगल कामणा.
3. दहीहंडीच्या दिवशी, तुम्हाला तुमचे प्रेम मिळो, गोपींनी तुमचे सर्व प्रेम आणि स्नेहाचा तुमच्यावर वर्षाव करावा हीच इच्छा.
4. हा सण साजरा करणारे सर्व मित्र, नातेवाईक, आप्तेष्ठ या सर्वांना दहीहंडीच्या खूप खूप शुभेच्छा.
5. कृष्णाने गोपींच्या घरातून चोरलेल्या लोण्याप्रमाणे आपले अंतःकरण शुद्ध आणि कोमल ठेवूया. लोणी गोपींच्या निर्मळ आणि पवित्र अंतःकरणाचे प्रतिनिधित्व करते ज्यांच्याकडे केवळ श्रीकृष्णावर नितांत प्रेमाशिवाय काहीही नव्हते. दहीहंडीच्या शुभेच्छा.

टीप: या लेखात दिलेली माहिती ही केवळ सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या बाबत मराठी बाणा कोणताही दावा करत नाही.

Related Posts

• What is Vaijayanti mala or Vana-mala? | वैजयंतीमाळ, वन-माळ
• Gudhi Padva is the most important festival in India | गुढीपाडवा
• Nag Panchami Festival 2021 the Best Information | नागपंचमी
• The Religious Significance of Diwali | दिवाळीचे धार्मिक महत्त्व

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.