What Makes a Good Leader? | चांगला नेता कशामुळे होतो?

What Makes a Good Leader? | चांगला नेता कशामुळे होतो? एखादी संस्था, संघटणा किंवा समाजाच्या यशासाठी नेतृत्व अनेक प्रकारे कार्ये करते. त्यासाठी कोणते गुण व दृष्टीकोन महत्वाचे आहेत, त्या विषयीची माहिती जाणून घ्या.

नेतृत्व हे प्रत्येक स्तरावर वापरले जाणारे एक अतिशय महत्वाचे कौशल्य आहे. उच्च-स्तरीय अधिकारी, व्यवस्थापक आणि योगदानकर्ते सर्व ॲक्टिव्हिटी आणि प्रकल्प पुढे नेण्यासाठी नेतृत्वाचा वापर करतात. (What Makes a Good Leader?)

तुम्ही एखाद्या गटाचे नेतृत्व करत असाल किंवा मीटिंगचे नेतृत्व करत असाल, तर नेतृत्व कौशल्ये विकसित करणे महत्वाचे आहे, कारण ते  तुम्हाला प्रभावी नेता बनवतात. नेतृत्व हे एक ध्येय आहे; ते गाठण्यासाठी तुम्ही तुमच्या करिअरच्या कोणत्याही टप्प्यावर प्रयत्न करु शकता.

चांगल्या नेत्यामध्ये सचोटी, आत्म-जागरुकता, धैर्य, आदर, सहानुभूती आणि कृतज्ञता हे गुण असले पाहिजेत. त्यांनी प्रभावीपणे संवाद साधताना आणि इतरांवर विश्वास दाखवतांना खंबीरपणा दाखवला पाहिजे.

सर्वोत्तम नेत्यांकडे खालील काही महत्वाचे मूलभूत गुण आणि कौशल्ये असावेत, जे नेतृत्व कौशल्य विकसित करताना उपयुक्त ठरु शकतात.

1) संवाद कौशल्ये  

चांगला नेता स्पष्टपणे संवाद साधणे, कामाच्या ठिकाणी समूह व्यवस्थापित करणे, चांगल्या संवादाने सुरुवात करणे, ई-मेल लिहिणे असो किंवा कर्मचा-यांना समोरासमोर अभिप्राय देणे असो, चांगले नेते त्यांना काय म्हणायचे आहे ते स्पष्टपणे सांगतात. ते थेटपणे आव्हानांना सामोरे जाण्यापासून दूर जात नाहीत.

प्रभावी नेतृत्व आणि प्रभावी संवाद एकमेकांशी जोडलेले असतात. सर्वोत्कृष्ट नेते हे कुशल संवादक असतात जे माहिती प्रसारित करण्यापासून इतरांना प्रेरणा देण्यापर्यंत विविध मार्गांनी संवाद साधण्यास सक्षम असतात.

तुमची भूमिका, भौगोलिक, सामाजिक ओळख आणि बरेच काही यांच्या विस्तृत लोकांचे ऐकण्यास आणि त्यांच्याशी संवाद साधण्यास सक्षम असले पाहिजे.

तुमच्या संस्थेतील नेत्यांमधील संवादाची गुणवत्ता आणि परिणामकारकता तुमच्या व्यवसाय धोरणाच्या यशावरही थेट परिणाम करते. प्रभावी संवाद आणि उत्तम संभाषणे तुमची संस्थात्मक गुणवत्ता सुधारतात.

2) लोकप्रियता (What Makes a Good Leader?)

चांगला नेता लोकप्रिय होण्याची पर्वा करत नाही. खरं तर, प्रत्येकजण तुम्हाला आवडतो की नाही ही तुमची पहिली चिंता असेल तर तुम्ही कदाचित कमी प्रभावी असाल.

कठोर टीका करणे किंवा तुम्हाला अनैतिक वाटते असा सराव दाखवणे असो, चांगला नेता कसा असावा हे शिकणे म्हणजे तुमच्या कार्यसंघासाठी आणि तुमच्या संस्थेसाठी सर्वोत्कृष्ट गोष्टी करणे किंवा बोलणे, जरी ते तुम्हाला तात्पुरते अलोकप्रिय बनवत असले तरीही.

3) लवचिकता (What Makes a Good Leader?)

चांगला नेता स्वत:चे मन मोकळे ठेवतात. चांगल्या नेत्याचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे ते नवीन कल्पना ग्रहण करण्यास प्राधान्य देतात.

बदलाचा प्रतिकार करण्याऐवजी, चांगले नेते लवचिक आणि अत्यंत अनुकूल असतात. ते संपर्क करण्यायोग्य आहेत आणि ते त्यांच्या स्वतःच्या मतांपेक्षा भिन्न मतांचेही स्वागत करतात.

4) सकारात्मकता

चांगला नेता नेहमीच सकारात्मक आणि उत्साहवर्धक असतात. चांगल्या कामासाठी ते कर्मचा-यांची प्रशंसा करतात, कामगिरीत त्रुटी असल्यास प्रशिक्षक आणि प्रशिक्षणासाठी वेळ काढतात.

चांगल्या आणि वाईट काळात, चांगले नेते त्यांच्या कर्मचा-यांना त्यांचे सर्वोत्कृष्ट होण्यासाठी प्रोत्साहित करुन त्यांच्यातील सर्वोत्तम गोष्टी बाहेर आणतात.

5) अखंडता (What Makes a Good Leader?)

सचोटी ही व्यक्ती आणि संस्थेसाठी आवश्यक नेतृत्व गुण आहे. हे विशेषतः उच्च-स्तरीय अधिका-यांसाठी महत्वाचे आहे; जे संस्थेच्या हितासाठी  इतर असंख्य महत्वपूर्ण निर्णय घेत आहेत.

सचोटी ही संस्थांसाठी एक संभाव्य आंधळी जागा असू शकते, त्यामुळे तुमची संस्था विविध स्तरांवरील नेत्यांना प्रामाणिकपणा आणि सचोटीचे महत्व अधिक बळकट करते याची खात्री करा.

वाचा: The Importance of Reading in life | वाचनाचे जीवनातील महत्व

6) विश्वासार्हता

नेतृत्वासाठी प्रतिनिधी मंडळाची आवश्यकता असते, त्यामध्ये असलेल्या सदस्यांवर जी काही जबाबदारी दिली जाते, त्यासाठी त्यांच्यावर विश्वास ठेवल्याने सकारात्मक मनोबल आणि परस्पर आदर निर्माण होतो.

संघकार्य, स्वायत्तता प्रदान करणे आणि चांगले निर्णय घेण्यास सक्षम करणे हे देखील आहे. सर्वोत्कृष्ट नेते प्रभावी प्रतिनिधी मंडळाद्वारे कार्यस्थळावर आणि त्यांच्या कार्यसंघांमध्ये विश्वास निर्माण करतात.

वाचा: Eat Healthy and Live Happy | निरोगी खा आणि आनंदी राहा

7) आत्म-जागरुकता

हे अधिक अंतर्मन केंद्रित वैशिष्ट्य असले तरी, नेतृत्वासाठी आत्म-जागरुकता आणि नम्रता सर्वोपरि आहे. तुम्ही स्वतःला जितके चांगले समजून घ्याल आणि तुमची स्वतःची ताकद आणि कमकुवतता ओळखाल तितके तुम्ही एक नेता म्हणून अधिक प्रभावी होऊ शकता. वाचा: Easy Ways to Earn Money from Home | घरी राहून ‘असे’ कमवा पैसे

8) कृतज्ञता (What Makes a Good Leader?)

आभारी राहिल्याने उच्च आत्मसन्मान, नैराश्य आणि चिंता कमी होऊ शकते आणि चांगली झोप येते. कृतज्ञता तुम्हाला एक चांगला नेता बनवू शकते. काही लोक नियमितपणे कामाच्या ठिकाणी आभार व्यक्त करतात. त्यामुळे बहुतेक लोक कठोर परिश्रम करण्यास तयार होतात.   

चांगला नेता नेहमीच इतरांचा आदर करणारा असतो. थेट अहवाल आणि समवयस्कांपासून ते क्लायंट आणि त्यांच्या स्वत:च्या उच्चपदस्थांपर्यंत, चांगले नेते इतरांशी जसे वागू इच्छितात तसे वागतात. ते ज्यांचे नेतृत्व करतात ते सहसा त्यांचे अनुसरण करतात, संपूर्ण कार्यस्थळावर दृढ मनोबल निर्माण करतात.

लोकांशी दैनंदिन आदराने वागणे ही एक नेता करु शकणारी सर्वात महत्वाची गोष्ट आहे. आदराने तणाव आणि संघर्ष कमी होतो, विश्वास वाढतो आणि परिणामकारकता सुधारते. वाचा: The Best Business Ideas | सर्वोत्तम व्यवसाय कल्पना

9) नातेसंबंध तयार करणे

चांगले नेते नातेसंबंध तयार करतात. उत्पादक कनेक्शन तयार करण्याची क्षमता ही चांगल्या नेत्याची मुख्य गुणवत्ता आहे. मजबूत व्यवस्थापकांना इतरांकडून धोका नसतो.

त्यांच्या प्रदेशाचे रक्षण करण्याऐवजी ते सतत इतरांसोबत जोडलेले असतात. एक चांगला नेता परस्पर फायदेशीर संबंधांचे मूल्य जाणतो आणि सक्रियपणे त्यांचा शोध घेतो. वाचा: Know the Significance of Mangalsutra | मंगळसूत्राचे महत्व

10) आदर्श निर्माण करणे

सर्वोत्कृष्ट व्यवस्थापकांना माहित आहे की एक चांगला नेता कशामुळे बनतो याचा एक आवश्यक भाग म्हणजे योग्य उदाहरण मांडणे.

एखाद्या मोठ्या प्रकल्पावर अतिरिक्त तास घालण्यापासून ते इतरांशी आदर आणि दयाळूपणे वागण्यापर्यंत, चांगले नेते दाखवतात की ते त्यांच्या कर्मचा-यांना जे काही विचारतील ते करण्यास ते तयार असतील.

वाचा: How to make every morning fresh? | रोजची ताजी सकाळ

11) शिकण्याची उत्कटता

चांगल्या नेत्यांचे सर्वात महत्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते सतत शिकणारे असतात. ते त्यांच्या शिक्षणाला नेहमीच प्राधान्य देतात. मग ते औपचारिक शिक्षण असो की व्यवस्थापन पदवी कार्यक्रमांद्वारे त्यांचे कौशल्य निर्माण करणे असाे, इतर विभाग आणि भूमिकांकडे दैनंदिन लक्ष देणे. एक चांगला नेता नेहमी अधिक जाणून घेऊ इच्छित असतो.

जर तुम्ही चांगले व्यवस्थापक होण्याचा विचार करत असाल, परंतु व्यवस्थापन पदवी अभ्यासक्रमामध्ये प्रवेश घेण्यासाठी तुमच्याकडे वेळ नसेल, तर ऑनलाइन व्यवसाय व्यवस्थापन पदवीचा विचार करता येतो.

मान्यताप्राप्त ऑनलाइन महाविद्यालये आणि विद्यापीठे व्यस्त व्यावसायिकांसाठी तयार केली गेली आहेत, ज्यामुळे त्यांना काम आणि कौटुंबिक बांधिलकी यांचा समतोल साधून व्यवस्थापन पदवी कार्यक्रमांचा पाठपुरावा करता येतो.

वाचा: How to manage the stress in College | स्ट्रेस व्यवस्थापन

12) आवड (What Makes a Good Leader?)

चांगला नेता जे काम करतो ते सर्वांना आवडणारे असले की तो ते दाखवायला घाबरत नाहीत. अर्थात, तुमचे व्यावसायिक आणि वैयक्तिक हितसंबंध जुळत नसले तरीही तुम्ही एक चांगला नेता होऊ शकता.

तुम्हाला तुमच्या कामात सर्वात जास्त काय आवडते याचा विचार करा आणि त्याभोवती तुमचा उत्साह वाढवा. तुम्हाला कदाचित असे दिसून येईल की तुम्ही स्वतःला कामाच्या ठिकाणी अधिक समाधानासाठी व्यवस्थापित करत आहात.

वाचा: How to be a good parent of teenagers | चांगले पालकत्व

13) प्रभाव (What Makes a Good Leader?)

काही लोकांसाठी, प्रभाव हा विचित्र शब्द वाटतो. परंतु तार्किक, भावनिक किंवा सहकार्यात्मक आवाहनांच्या प्रभावशाली युक्तीद्वारे लोकांना पटवून देण्यास सक्षम असणे हे प्रेरणादायी, प्रभावी नेत्यांचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य असते.

प्रभाव हे मॅनिप्युलेशनपेक्षा खूप वेगळे आहे, ते प्रामाणिकपणे आणि पारदर्शकपणे केले जाणे आवश्यक आहे. त्यासाठी भावनिक बुद्धिमत्ता आणि विश्वास आवश्यक आहे. प्रभाव पाडणे हा गेम चेंजर असू शकतो याबद्दल जाणिव असली पाहिजे.

वाचा: How to Prevent from Sextortion? | असे रोखा लैंगिक शोषण

14) धैर्य (What Makes a Good Leader?)

कामावर बोलणे कठिण असू शकते, तुम्हाला एखादी नवीन कल्पना सांगायची असेल, थेट अहवालाला फीडबॅक द्यायचा असेल किंवा तुमच्या वरच्या एखाद्या व्यक्तीची चिंता ध्वजांकित करायची असेल.

धैर्य हा चांगल्या नेत्यांचा मुख्य गुणधर्म आहे या कारणाचा तो एक भाग आहे. समस्या आणि संघर्ष टाळण्यासाठी, धैर्य असणे नेत्यांना पाऊल उचलण्यास आणि गोष्टी योग्य दिशेने हलविण्यास सक्षम करते.

उच्च स्तरावरील मनोवैज्ञानिक सुरक्षितता आणि मजबूत संभाषण कौशल्ये असलेले कार्यस्थळ धैर्य आणि सत्य सांगण्यास समर्थन देणारी कोचिंग संस्कृती वाढवेल. वाचा: Importance of Colours in Life | रंगांचे जीवनातील महत्व

15) सारांष (What Makes a Good Leader?)

स्पष्ट संवादापासून ते इतरांचा आदर करण्यापर्यंत, ही वैशिष्ट्ये विकसित केल्याने एक चांगला नेता प्रत्येक स्तरावर अधिक प्रभावीपणे व्यवस्थापित करण्यात मदत होऊ शकते.

चांगल्या नेत्याचे व्यक्तिमत्व, धैर्य, यशाची महत्वाकांक्षा असलेली स्पष्ट दृष्टी असते. एक चांगला नेता सर्व वेळ त्यांच्या इष्टतम कामगिरीसाठी प्रोत्साहित करतो आणि संघटनात्मक यश मिळवतो.

आजच्या वेगवान, तंत्रज्ञानाच्या जगात, मजबूत नेतृत्व पूर्वीपेक्षा अधिक महत्वाचे आहे. पण एक चांगला नेता कशामुळे होतो? आणि मजबूत नेतृत्वाचा कार्यस्थळावर कसा परिणाम होतो? या विषयीची माहिती आपणास समाधानकरक वाटली असेल अशी आशा करुया. धन्यवाद!

Related Posts

• Popular Tourist Destinations in India | भारतातील पर्यटन स्थळे
• Mysterious Wonders of the World | जगातील रहस्यमय चमत्कार
• The Most Inspirational Personalities | सर्वात प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.