Information on Education in Maharashtra | महाराष्ट्रातील शिक्षण

Information on Education in Maharashtra | महाराष्ट्रातील शिक्षण; दर्जेदार आणि चांगले शिक्षण मिळणे; हे आपल्या सर्वांसाठी खूप महत्वाचे आहे.

दर्जेदार आणि चांगले शिक्षण मिळणे; हे आपल्या सर्वांसाठी खूप महत्वाचे आहे. शिक्षण हे कोणत्याही वयोगटातील विद्यार्थी, जात, धर्म, राज्य आणि देश या सर्वांना; प्रगतीपथावर नेत असते. ज्ञान, मूल्ये, कौशल्ये, विश्वास आणि नैतिक सवयी प्राप्त करण्याची; शिक्षण ही एक परिणामकारक प्रक्रिया आहे. (Information on Education in Maharashtra)

शांततापूर्ण जीवन जगण्यासाठी; समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला शिक्षित करणे आवश्यक आहे. शिक्षणाने व्यक्तीचे व्यक्तिमत्व बदलते; आत्मविश्वास पातळी सुधारते व व्यक्तीमध्ये अंतर्बाह्य बदल होतात. (Information on Education in Maharashtra)

शिक्षणामुळे ज्ञान, राहणीमान, सामाजिक आणि आर्थिक स्थिती सुधारते; योग्य शिक्षण मिळविणे हा प्रत्येकाचा हक्क आहे. सर्व वैयक्तिक आणि सामाजिक समस्यांवर; विजय मिळविण्याचा अंतिम मार्ग म्हणजे शिक्षण. शिक्षणला कोणतिही मर्यादा नाही; कोणत्याही वयोगटातील लोकांना कधीही शिक्षण मिळू शकते. अशा या महत्वपूर्ण विषयासंबंधी Information on Education in Maharashtra; महाराष्ट्रातील शिक्षण व्यवस्थेविषयी माहिती घेऊया.

महाराष्ट्रातील शिक्षण (Information on Education in Maharashtra)

गेल्या दशकात, महाराष्ट्रातील शिक्षण व्यवस्थेत; मोठ्या प्रमाणात बदल झाला आहे. अभ्यास आणि अभ्यासक्रम सर्व पार्श्वभूमी विचारात घेऊन विद्यार्थ्यांसाठी, विद्यार्थी अनुकूल आणि किफायतशीर केले आहेत. 2010 मध्ये महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक शिक्षण मंडळाने, महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी; उमेदवारांची निवड करण्याचा निकष, ‘बेस्ट ऑफ 5’ ठरविण्याचा निर्णय घेण्यात आला.

याचा अर्थ असा की, 6 विषयांमध्ये प्रवेश घेणारा विद्यार्थी; ज्या 5 विषयांमध्ये त्याने सर्वोच्च क्रमांक मिळविला आहे; त्या गुणांची निवड करु शकतो, आणि महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी अर्ज करु शकतो. तथापि, मराठी किंवा इंग्रजीसारख्या; अनिवार्य विषयांसाठी मिळविलेले गुण विद्यार्थी सोडू शकत नाहीत.

2010 मध्ये शालेय शिक्षण पद्धतीमध्येही बदल झाला; एससीएफ किंवा राज्य अभ्यासक्रम फ्रेमवर्क तयार केले गेले; जेणेकरुन शालेय शिक्षण “समकालीन आणि संबद्ध” केले जावे. याच काळात व्हिडीओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे व्हर्च्युअल क्लासरुमची संकल्पनासुद्धा शिक्षण यंत्रणेत आणली गेली.

महाराष्ट्रातील शैक्षणिक सुधारणा

राज्यात “खासगी संस्थांना” नवीन विद्यापीठे स्थापन करण्याची परवानगी देण्याचा निर्णय; महाराष्ट्राने घेतला आहे. राज्यात अधिक गुंतवणूकदार आणण्यासाठी हा उपाय केला गेला.

महाराष्ट्रातील प्राथमिक शिक्षण (Information on Education in Maharashtra)

महाराष्ट्रातील शाळा, भारतीय शाळा प्रमाणपत्र परीक्षा, केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ, किंवा; महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक मंडळाशी संबंधित आहेत. राज्यातील कित्येक शाळा नगरपालीका किंवा महानगरपालिकेद्वारे देखील व्यवस्थापित केल्या जातात. (Information on Education in Maharashtra)

महाराष्ट्रातील पदवी महाविद्यालये आणि विद्यापीठे

महाराष्ट्रात विज्ञान, वाणिज्य तसेच कला शैक्षणिक क्षेत्रातील अनेक कोर्स उपलब्ध असणारी; अनेक महाविद्यालये आहेत. महाराष्ट्रात 25 हून अधिक विद्यापीठे आहेत; जे इच्छुक व्यावसायिकांना नियमित पदवी तसेच व्यावसायिक पदवी देतात.

इतर राज्यांतील विद्यार्थ्यांसाठी आरक्षण

महाराष्ट्र राज्यात शिक्षण सुरू ठेवण्याची इच्छा असलेल्या; इतर राज्यांतील विद्यार्थ्यांसाठी जागा आरक्षित आहेत. वाचा: How to Download eMarksheet | ई-मार्कशीट प्रक्रिया

परदेशी विद्यार्थ्यांसाठी शिक्षण सुविधा

महाराष्ट्र राज्यात मॅनेजमेंटपासून मेडिकल कॉलेजांपर्यंत अशी अनेक महाविद्यालये आहेत जे राज्यात अनिवासी विद्यार्थ्यांसाठी अभ्यास करण्याची संधी देतात. ‘Narsee Monjee Institute of Management Studies’ आणि KJ Somaiya Institute of Management Studies and Research. अशी काही संस्थांची नावे आहेत.

स्वयंअर्थ सहायीत शैक्षणिक संस्थांशी संबंधित, अखिल भारतीय तंत्रशिक्षण परिषदेच्या निकषानुसार; १5% जागा अनिवासी भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी राखीव आहेत. एआयसीटीईची अशीही कल्पना आहे की; अनिवासी भारतीय विद्यार्थ्यांना जागा देणा-या महाविद्यालयांमध्ये; वसतिगृहाची सोय असणे आवश्यक आहे. वाचा: Why skill-based education is important | कौशल्यावर आधारित शिक्षणाचे महत्व

वसतिगृहे आणि निवास व्यवस्था (Information on Education in Maharashtra)

महाराष्ट्रात अनेक वसतिगृहे आहेत; जी देशभरातील विद्यार्थ्यांना निवास देतात. ब-याच शैक्षणिक संस्था आहेत; ज्या विद्यार्थ्यांसाठी राहण्याचा पर्याय उपलब्ध करुन देत आहेत. अनुसूचित जाती, जमाती आणि इतर दुर्बल घटकांच्या; शैक्षणिक आणि आर्थिक हितसंबंधांना प्रोत्साहन. वाचा: Drawing and Painting a best career way | ड्रॉइंग व पेंटिंग

दुर्बल घटकातील लोक; विशेषतः अनुसूचित जाती आणि जमातीच्या; शैक्षणिक आणि आर्थिक हितसंबंधांची विशेष काळजी घेऊन; राज्य प्रोत्साहन देत आहे. सामाजिक अन्याय आणि सर्व प्रकारच्या शोषणापासून; त्यांचे संरक्षण  केले जात आहे. वाचा: 14 Benefits of Abacus for Kids | मुलांसाठी ॲबॅकस शिकण्याचे फायदे

शाळा, महाविद्यालये व विद्यापीठे

महाराष्ट्रात 84,000 हून अधिक शाळा आहेत; महाराष्ट्रातील शालेय शिक्षण, प्राथमिक, माध्यमिक आणि; कनिष्ठ महाविद्यालय अशा तीन पातळ्यांमध्ये विभागले गेले आहे. माध्यमिक स्तरावरील शाळा भारतीय शालेय प्रमाणपत्र परीक्षा परिषद (सीआयएससीई); केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ (सीबीएसई); नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओपन स्कूल (एनआयओएस); किंवा महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाशी संबंधित आहेत.

महाराष्ट्रात 45 विद्यापीठे असून, त्यांचे एक केंद्रीय, 23 राज्य आणि 21 डीम्ड विद्यापीठे आहेत; पदवीधरांच्या संख्येत महाराष्ट्र विद्यापीठ जगातील सर्वात मोठे आहे. एनआयआरएफ 2020 च्या रँकिंगनुसार महाराष्ट्रातील; 12 महाविद्यालये पहिल्या 100 महाविद्यालयांच्या यादीमध्ये आहेत.

• वाचा: How to be a Good Student? | आदर्श विद्यार्थी कसे व्हावे?
• How to be a successful teacher | यशस्वी शिक्षक कसे व्हावे

इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी; बॉम्बे अव्वल स्थानावर आहे. सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ, भारतीय विज्ञान शिक्षण व संशोधन संस्था पुणे यादेखील या यादीचा भाग आहेत. वाचा: Know the Culture in Maharashtra (I) |महाराष्ट्राची संस्कृती

महाराष्ट्रातील शिक्षणाची गुणवत्ता (Information on Education in Maharashtra)

2011 च्या जनगणनेच्या आकडेवारीनुसार महाराष्ट्रात साक्षरतेचे प्रमाण 82.91% आहे; आणि पुरुष साक्षरता 98.82% आणि महिला साक्षरता 78.57% आहे. साक्षरतेचे प्रमाण महाराष्ट्राच्या शहरी आणि ग्रामीण भागात वेगळे असेल. 84,000 पेक्षा जास्त शाळा, 45 विद्यापीठे आणि 1000 हून अधिक महाविद्यालये आहेत, महाराष्ट्रात एक प्रगत शिक्षण प्रणाली आहे.

राज्यात कला, विज्ञान आणि वाणिज्य शाखेत पदवी अभ्यासक्रम असलेले; सरकारी आणि खासगी महाविद्यालये आहेत. उच्च प्राथमिक विद्यार्थ्यांमध्ये 1.06% (2016-17) पासून 1.56% (2017-18); पर्यंत वाढ दर्शविली आहे. उच्च माध्यमिक शालेय विद्यार्थ्यांसाठी हा दर 2.4% (2016-17) वरून 2.9% (2017-18) पर्यंत गेला आहे. वाचा: Dr. Ambedkar CSS of Interest Subsidy | स्कीम ऑफ इंटरेस्ट

समारोप: Conclusion (Information on Education in Maharashtra)

एकंदरित चांगला मुलगा, पती, बाप आणि समाजातील चांगली व्यक्ती व पर्यायाने चांगला नागरीक घडविणे; हे केवळ चांगल्या आणि योग्य शिक्षणाद्वारे; शक्य आहे. वाचा: Bachelor of Veterinary Science after 12th | व्हेटरनरी सायन्स

प्रत्येक पालक आपल्या मुलांना, लहानपणापासूनच शिक्षणाचे महत्त्व; आणि भविष्यातील चांगल्या जीवनासाठी धडे देत असतो. त्यासाठी आपल्या मुलांना; वादविवाद, चर्चा आणि अनेक कौशल्य वर्धित क्रियांमध्ये; भाग घेण्यासाठी प्रवृत्त करा. वाचा: The Role of Parents in the Success of their Children | मुलांच्या यशात पालकांची भूमिका

वाचा:

• Golden Opportunities for a Career in IT: माहिती तंत्रज्ञानात करिअर
• 10 Important Study Tips for Students | अभ्यास नको! मग वाचा…
• Mobile Phone and Children: पालकांनो! आपल्या मुलांकडे लक्ष द्या!
• The Role of the Teacher in Child Protection: बालसंरक्षण व शिक्षक
• Computer Education is the Need of the Time: संगणक शिक्षण
• शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.