10 Important Study Tips for Students | अभ्यास नको! मग वाचा…

विद्यार्थ्यासाठी अभ्यास कसा करावा; या बाबत 10 मार्गदर्शक सूचना-टिप्स | 10 Very useful study tips for students about how to study

विद्यार्थी मित्रांनो अभ्यासाचा कंटाळा फक्त तुम्हालाच येतो असं नाही; तर अत्युच्च शिखरावर पोहोचलेल्या प्रत्येक व्यक्तिला; त्यांच्या विद्यार्थी दशेत अभ्यास नकोसा वाटत असतो. तर मग तुम्ही म्हणाल या व्यक्ती अत्युच्च शिखरापर्यंत पोहोचल्या कशा? असा प्रश्न आपल्याला पडणं साहजिकच आहे; त्याचे उत्तर म्हणजे त्यांना योग्य वेळी मिळालेलं योग्य मार्गदर्शन. आपल्या धेय्यापर्यंत पोहचण्यासाठी; फक्त अभ्यास ही एकच गोष्ट पुरेशी नसते. तर त्यासाठी आपली मानसिकता असावी लागते; आणि ही मानसिकता त्यांच्यामध्ये त्यांच्या मार्गदर्शकांनी तयार केली. त्यामुळेच त्यांना ते शक्य झालं. (10 Important study tips for students about how to study)

वाचा: Study Tips: अभ्यास विसरता, लक्षात राहात नाही, मग ही माहिती वाचा..

आपणही हे करु शकता; परंतू त्यासाठी सर्वप्रथम आपण आपल्या समोर एक धेय्य ठेवा. त्या धेय्यापर्यत आपल्याला पोहचायचे असेल तर; काही गोष्टी कराव्याच लागतील; त्यामध्ये अभ्यासही आहे ही मानसिकता ठेवा. कोणतिही गोष्ट सहजासहजी मिळत नाही हे लक्षात असू द्या. त्यासाठी प्रयत्न हे करावेच लागतात. “प्रयत्ने वाळूचे कण रगडिता तेलही गळे” हे मराठी सुभाषित आपण ऐकले असेल; अशक्य काहीच नाही, फक्त त्यासाठी प्रयत्न हवेत. आणि मी ते करणारच ही मानसिकता, जिद्द व चिकाटी हवी. (10 Important study tips for students about how to study)

मित्रांनो घराच्या खिडकीमध्ये एका छिद्रात काही मुंग्या राहात होत्या; त्यातील एक मुगी अन्नाच्या शोधात; खिडकितून खाली जमीनीवर येते. तिथे तिला अन्नाचा एक कण सापडतो; तो ती मुंगी आपल्या तोंडात घेऊन घराकडे जायला निघते. घराकडे जाण्यासाठी तिला भिंतिवरुनच जावे लागते; ती काही अंतर चढून गेल्यानंतर भिंतीवरुन खाली पडते. ती पुन्हा भिंतीवर चढू लागते व पुन्हा खाली पडते.

वाचा: Don’t sleep under a tree at night, why? | रात्री झाडाखाली झोपू नये

अशा प्रकारे तिच्या खाली पडण्याच्या अनेक वेळा होतात; परंतू शेवटी मुंगी तो अन्नाचा एक कण घेऊन; आपल्या घरी पोहचते. यावरुन एक गोष्ट लक्षात येते की; अपयश हे येतच असतं. कुणीतरी म्हटलं आहे की; “अपयश ही यशाची पहिली पायरी असते.” मुंगीला अनेक वेळा अपयश आलं; परंतू तिने आपली जिद्द व प्रयत्न सोडले नाहीत. त्यामुळेच तर ती यशस्वी झाली; म्हणून एखाद्या अपयशाने खचून न जाता; पुन्हा जोमाने तयारीला लागले पाहिजे. आता अभ्यास करण्याविषयी आपली मानसिकता तयार झाली असेल अशी आशा करुया. वाचा: Best Career in Drawing and Painting | ड्रॉईंग व पेंटींगमध्ये करिअर

तर विद्यार्थी मित्रांनो; अभ्यास करण्यासाठी आपल्या मनाची तयारी झाली; म्हणून लगेच पुस्तक घेऊन धडाधड धडे वाचायला सुरुवात करायची, तर असे करु नका; अभ्यास जरुर करा, थोडाच करा; पण तो नियोजनबध्द करा; यासाठीच तर ही मार्गदर्शक तत्वं दिली आहेत. ही मार्गदर्शक तत्त्वं मनापासून बारकाईने वाचा; त्याप्रमाणे नियोजन करुन अभ्यासाला सुरुवात करा. मग पाहा तुम्हाला तुमच्या धेय्यापर्यंत जाण्यापासून कोण अडवतं ते.

वाचा: पालकांनो सावधान! आपल्या मुलांच्या बाबतीतही ‘अस’ घडेल..! Mobile Phone and Children

या मार्गदर्शक तत्वांमध्ये अभ्यास व आरोग्य या दोन्ही गोष्टींचा विचार करणे आवश्यक आहे. अभ्यासाबरोबर आरोग्य सांभाळणे हे देखील महत्वाचे आहे. हिंदीमध्ये एक मुहावरा आहे “सिर  सलामत तो पगडी पचास” म्हणजे आपण तंदुरुस्त असाल तर पुढे अशा अनेक परीक्षा आपण देऊ शकता. 

अभ्यास कसा करावा या बाबत विद्यार्थ्यांसाठी 10 मार्गदर्शक तत्वे-सूचना

1/10) अभ्यासाचे स्वत:चे, स्वतंत्र वेळापत्रक तयार करा

विद्यार्थी मित्रांनो सर्वप्रथम तुम्ही तुमचे अभ्यासाचे स्वतंत्र वेळापत्रक तयार करा. ते कसे तयार करावे? (यासाठी आमचा Study Time Table for Student; विद्यार्थ्यांसाठी अभ्यासाचे वेळापत्रक हा लेख वाचा. त्यामध्ये तुम्हाला एक महिन्याचे अभ्यासाचे नियोजन कसे करावे? या बाबत संपूर्ण; सविस्तर व वेळापत्रकासह माहिती मिळेल. त्यानंतर तुम्ही स्वतः पुढील महिन्याचे वेळापत्रक तयार करु शकता. तो लेख वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा; या निळया अक्षरांवर क्लिक करुन आपण ती माहिती पाहू शकता.)

नियोजनाशिवाय अभ्यास करणे म्हणजे; आमंत्रणाशिवाय एखाद्याच्या घरी अचानक जाणे. अचानक आलेल्या पाहुण्याचा पाहुनचार करताना; यजमानांची जसी तारंबळ उडते; तसीच नियोजनाशिवाय अचानक केलेल्या अभ्यासाच्या बाबतीतही होत असतं. परीक्षा तोंडावर आल्याशिवाय; पुस्तक न उघडणा-या विद्यार्थ्यांच्या बाबतीतही; असेच होत असत. म्हणून अभ्यास करा पण तो नियोजनबद्ध असावा.

वाचा: Adverse effects of media on children | मीडिया आणि मुले

2/10) अभ्यास करताना चित्र, आकृत्या किंवा फ्लो-चार्टचा वापर करा

आपण जेंव्हा अभ्यासाला बसता; तेंव्हा अभ्यासासाठी लागणारे सर्व साहित्य आपल्या जवळ ठेवा. कोणत्याही विषयाचा अभ्यास करताना; आपण फक्त वाचन किंवा लेखन यावर भर न देता; त्या विषयाशी संबंधित भागावर काही चित्र; आकृत्या किंवा फ्लो-चार्ट काढून तो भाग अधिक चांगला समजून घ्या. असे केल्यामुळे तो भाग अधिक लवकर व चांगला समजतो; तसेच तो भाग दिर्घकाळापर्यंत आढवणीत राहतो. इंग्रजी भाषेत एक म्हण आहे; “A picture is worth a thousand words.” म्हणजेच; “चित्र एक हजार शब्दांच्या किमतीचे आहे.” एक हजार शब्दांमधून आपण जेवढे शिकतो; तेवढेच एका चित्रामधून शिकतो. म्हणून अभ्यास करताना चित्र, आकृत्या किंवा फ्लो-चार्टस यांचा वापर आवश्य करा.

3/10) कोणतिही संकल्पना समजून घ्या (10 Important Study Tips for Students)

बरेच विद्यार्थी अभ्यास करताना पाठांतरावर जोर देतात. घोकंपट्टी  करुन पाठांतर केलेला भाग पोपटासारख ते धडाघड बोलून दाखवतात मात्र जास्त काळ ते स्मरणात ठेवू शकत नाहीत. कारण त्या विषयाची मूळ संकल्पनाच त्यांना समजलेली नसते. तेंव्हा अभ्यास करताना कोणत्याही विषयाची संकल्पना समजून घेतल्यास तो भाग दिर्घकाळ चांगला स्मरणात राहतो.   

4/10) स्वत:च्या नोटस स्वत: तयार करा (10 Important Study Tips for Students)

विद्यार्थी मित्रांनो; अभ्यासासाठी कोणत्याही विषयाचे रेडिमेड मटेरियल वापरु नका. कोणत्याही पश्नांची उत्तरे लिहिताना; मार्गदर्शकाचा आधार जरुर घ्या; परंतू तो मार्गदर्शक म्हणूनच असावा. ती उत्तरे जेंव्हा आपण स्वत: आपल्या शब्दात तयार करतो; आणि लिहितो तेंव्हा ती एकदा वाचली तरी दिर्घकाळ लक्षात राहतात; कारण ती आपण स्वत: तयार केलेली असतात. दुसरे अशेकी; आपण तयार केलेली उत्तरे इतरांपेक्षा वेगळी असतात; युनिक असतात; त्यामुळे तपासणीसावर त्याचा वेगळा प्रभाव पडतो. तेंव्हा लक्षात ठेवा; इथून पुढे आपल्या स्वत:च्या नोटस स्वत: तयार करा, परीक्षेत त्याचा अनुभव घ्या; मग तुम्हाला तुमचे वेगळेपण लक्षात येईल.

5/10) समुहात अभ्यास करा (10 Important Study Tips for Students)

विद्यार्थ्यांनी समूह, ग्रुप किंवा गट करुन अभ्यास करण्याचे अनेक फायदे आहेत. उदा. एखादा भाग किंवा टॉपिक वर्गात शिकवला  तेंव्हा जर तो तुम्हाला चांगला समजला नसेल. किंवा तुम्ही त्यावेळी गैरहजर असाल तर, तुम्ही ग्रुपमधील आपल्या मित्राला विचारुन तो पुन: त्याच्याकडून समजून घेऊ शकता. दुसरे अशे की, अभ्यासाच्या काही भागावर चर्चा केल्यानंतर ती संकल्पना अधिक स्पष्ट होते. ग्रुपमध्ये चर्चा करुन केलेला अभ्यास समरणात चांगला राहतो. एकमेकांच्या शंका निरसन करता येतात.

6/10) अभ्यासक्रमावर आधारित मागील सर्व प्रश्नपत्रिका सोडवा

मागील परीक्षेच्या प्रश्नपत्रिका सोडवणे म्हणजे; विद्यार्थ्यांसाठी येणा-या परीक्षेचा मार्गदर्शक म्हणून उपयोग होतो. त्यातून परीक्षेमधील विविध प्रश्नांचे स्वरुप लक्षात येते; ऑबजेक्टिव्ह, लघुत्तरी व दिर्घोत्तरी प्रश्न; कशाप्रकारे विचारले जातात ते समजते. यातूनच परीक्षेला सामोरे जाण्यासाठी विद्यार्थ्यामध्ये आत्मविश्वास निर्माण होते; परीक्षेची चांगली तयारी करता येते.

7/10) झोपण्यापूर्वी केलेल्या अभ्यासाचे चिंतन करा

चिंतन हा अभ्यास स्मरणात ठेवण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग आहे. रात्री झोपण्यापूर्वी  आपण केलेल्या अभ्यास आठवण्याचा प्रयत्न करा. असे म्हटले जाते कि आपण रात्री झोपण्यापूर्वी जे वाचतो त्याविषयी आपला मेंदू रात्री विचार करतो, व त्या गोष्टी आपल्या अवचेतन मनामध्ये जतन करुन ठेवतो. आपल्या अवचेतन मनामध्ये साठवून ठेवलेला अभ्यास चांगला स्मरणात राहतो. त्यासाठी रोज झोपण्या पूर्वी त्या दिवसातील आपल्या नोट्स वाचून झोपा.

8/10) केलेल्या अभ्यासाचा सराव करा (10 Important Study Tips for Students)

“सरावाने व्यक्तीस पुर्णत्व येते” असे एक इंग्रजीत विधान आहे. “‘Practice makes a man perfect” सराव माणसाला परिपूर्ण बनवतो; हे अगदी सत्य आहे. जे आम्हाला काहीही शिकण्यासाठी; कोणत्याही विषयात सतत अभ्यासाचे महत्त्व सांगते. कठोर परिश्रमाशिवाय यशाचा मार्ग सापडत नाही; आपल्याला त्या विशिष्ट गोष्टीचा सराव करणे आवश्यक आहे; ज्यामध्ये आपण यशस्वी होऊ इच्छिता. जर आपण नियमितपणे सराव करत नसाल तर; आपण त्या क्षेत्रात चांगले प्रदर्शन करु शकत नाही. केवळ सततचा सरावच एखाद्या व्यक्तीस; लक्ष्य प्राप्त करण्यास मदत करु शकतो. ज्ञान ही एक मोठी गोष्ट आहे परंतु जर सराव केला नाही; तर ज्ञान आपल्याला आपल्या ध्येयाकडे नेऊ शकत नाही. आपल्याला आपले ज्ञान कृतीत उतरवण्यासाठी; नियमित सराव करणे आवश्यक आहे. आपण जास्तित जास्त वेळ हा झालेल्या अभ्यासाच्या सरावासारठी दिला पाहिजे.

9/10) योग्य आणि पोषण आहार घ्या (10 Important Study Tips for Students)

विद्यार्थ्यांसाठी सर्वात महत्वाची बाब म्हणजे; योग्य आणि पोषण आहार. शरीर निरोगी असेल तर; मन निरोगी असते. आणि मन निरोगी असते, जेंव्हा शरीर सुदृढ असते. आपल्या मेंदूला योग्य चालना मिळण्यासाठी; आहार अत्यंत म्हत्वाचा आहे.

आपण आहारात घेतलेल्या अन्नाचा; आपला मेंदू कसा कार्य करतो; यावर परिणाम होऊ शकतो. मेंदूला इंधन देणारे आणि आपल्या अभ्यासाचे वेळापत्रक सांभाळण्यास मदत करणारे खाद्य पदार्थ आपण आहारात ठेवले पाहिजेत.

वाचा: Information on Education in Maharashtra: महाराष्ट्रातील शिक्षण

संशोधनात असे दिसून आले आहे की; पोषण आहार विद्यार्थीस; अधिक चांगल्या प्रकारे शिकण्यास सक्षम करतो. निरोगी आहार ;उत्कृष्ट स्मृती, सावधपणा आणि वेगवान माहिती प्रक्रियेशी जोडले गेले आहे. यामागील एक कारण म्हणजे; फायबर, प्रथिने, अंडी, दही, आणि सफरचंद; यासारखे निरोगी पदार्थ शरीरात जास्त काळ इनर्जी टिकवून ठेवतात; आणि दिवसभर सतर्क राहण्यासाठी पुरेशी उर्जा देतात. वाचा: Parents Role in the Education of Children |पाल्य, पालक व शिक्षण

10/10) पुरेशी झोप घ्या (10 Important Study Tips for Students)

प्रत्येक व्यक्तीला निरोगी आरोग्यासाठी पुरेशी झोप अत्येत महत्वाची आहे.  जेव्हा व्यक्तीच्या आरोग्यासंदर्भात विचार केला जातो तेव्हा चांगल्या आरोग्यासाठी नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि पुरेशी झोप यांची आवश्यकता असते.

प्रत्येक व्यक्तीला दिवसाला सरासरी; सहा ते सात तास झोपेची आवश्यकता असते. जर मेंदूला त्याचे काम करण्यासाठी पुरेपूर आराम मिळाला नाही, तर तो गोंधळून जातो; आणि त्यामुळे आपण लगेच काही गोष्टींवर; आपले लक्ष केंद्रित करु शकत नाही. त्यासाठी किमान सहा तास झोप घ्या; जेणेकरुन तुमचा मेंदू व्यवस्थितरित्या कार्य करेल. वाचा: Study Time Table for Students: द्यार्थ्यांसाठी अभ्यासाचे वेळापत्रक

“10 Study Tips for Students- अभ्यास नकोसा वाटतोय ! मग वाचा या टिप्स, खात्रीशीर योग्य मार्ग मिळेल.”हा लेख आपणास कसा वाटला, या बद्दल आपला अभिप्राय व सूचना कमेंटमध्ये जरुर कळवा. आपला प्रतिसाद व सुभेच्छा आमच्यासाठी लाख मोलाच्या आहेत. त्या नवचैतन्य देतात व त्यामुळे नवीन लेख लिहिण्यास प्रेरणा मिळते. आपण हा लेख आपल्या मित्रांसोबत नक्की शेअर करा. धन्यवाद…!   

Related Posts

• The Role of Parents in the Success of their Children | मुलांच्या यशात पालकांची भूमिका
• The Role of the Teacher in Child Protection: बालसंरक्षण व शिक्षक
• How to Memorize New Vocabulary | नवीन शब्द कसे लक्षात ठेवावेत
• How to be a Successful Student: विद्यार्थी यशस्वी होण्याचा मार्ग
• Does your kid need a Mobile Phone? Cell Phone & Children

Post Categories

शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.