A Career in the Food Technology after 12 | अन्न तंत्रज्ञानमध्ये डिप्लोमा कौशल्य, पात्रता, अभ्यासक्रम, महाविद्यालये, विषय आणि करीअर संधी
इयत्ता 10 वी व 12 वी उत्तीर्ण झालेले विदयार्थी; आपले करिअर करण्यासाठी; कला शाखा, वाणिज्य शाखा, किंवा विज्ञान शाखेत प्रवेश घेतात. तर काही विदयार्थी ‘कौशल्य विकास कोर्स’, ‘अभियांत्रिकी डिप्लोमा‘, ‘फोटोग्राफी कोर्स‘; ‘हॉटेल मॅनेजमेन्ट कोर्स‘, ‘ॲनिमेशन ॲन्ड मल्टीमिडिया कोर्स’; किंवा ‘ललित कला मधील डिप्लोमा’; असे करिअर करण्यासाठी प्रचंड संधी आहेत. परंतू एक गोष्ट अतिशय महत्वाची आहे; आणि ती म्हणजे आपली आवड. (A Career in the Food Technology after 12)
आपल्या आवडीचे क्षेत्र निवडल्यास; त्या क्षेत्रात करिअर करण्यापासून; आपल्याला कोणिही रोखू शकणार नाही. या लेखामध्ये आपण A Career in the Food Technology after 12; क्षेत्रात करिअर करण्याची ज्या विदयार्थ्यांना आवड असेल; त्यांच्यासाठी ही माहिती अतिशय उपयुक्त ठरेल अशी आशा करुया.
Table of Contents
डिप्लोमा लेव्हल फूड टेक्नॉलॉजी कोर्स
डिप्लोमा इन फूड टेक्नॉलॉजी; हा डिप्लोमा लेव्हल फूड टेक्नॉलॉजी कोर्स आहे. अन्न उद्योग अतिशय स्पर्धात्मक आहे; आणि ग्राहकांच्या मागण्या पूर्ण करण्यासाठी आणि तांत्रिक नवकल्पना वापरण्यासाठी; सतत बदलत आहे. जगातील लोकसंख्या वाढत असताना, अन्न तंत्रज्ञांना जैव तंत्रज्ञान आणि अन्नावर प्रक्रिया करण्याच्या दृष्टीने; अभिनव अनुप्रयोग विकसित करणे; तसेच अन्न, पोषण आणि आरोग्यामधील दुवा समजून घेणे आव्हानात्मक आहे.
A Career in the Food Technology after 12; विद्यार्थ्यांना गुणवत्तापूर्ण संशोधन; व अन्नधान्य उद्योगात प्रक्रिया केलेल्या पदार्थांचे; उत्पादन व विकासासाठी आवश्यक कौशल्ये व ज्ञान प्रदान करते.
वाचा: Diploma in Animation and Multimedia | 12 वी नंतर डिप्लोमा
अन्नाची कमतरता दूर करणे, निरोगी आणि पौष्टिक अन्नाचा पुरवठा करणे; आणि अन्न उत्पादनांची गुणवत्ता राखणे आवश्यक आहे. तथापि, नवीन तंत्रज्ञानाच्या आगमनाने; विशिष्ट तज्ञांची गरज वाढली आहे. यामुळे, फूड इंजिनीअरिंग आणि टेक्नॉलॉजी अभ्यासक्रमांचा उदय झाला.
जगभरात असंख्य विद्यापीठे आणि महाविद्यालये आहेत; जी अन्न क्षेत्रात काम करण्यास उत्सुक असलेल्या विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक पात्रता; आणि व्यापक प्रशिक्षण देण्याचे लक्ष्य ठेवत आहेत. आपण विविध अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्र, संकल्पना आणि जागतिक बाजारपेठेत त्याची व्याप्ती पाहूया.
अन्न तंत्रज्ञान म्हणजे काय?- A Career in the Food Technology after 12
A Career in the Food Technology after 12; फूड टेक्नॉलॉजी ही विज्ञानाची एक शाखा आहे; जी अन्न उत्पादन, प्रक्रिया, संरक्षण, पॅकेजिंग, लेबलिंग, गुणवत्ता व्यवस्थापन; आणि वितरणात गुंतलेल्या पद्धती आणि तंत्राशी संबंधित आहे. खाद्य तंत्रज्ञानाच्या संकल्पनेत कच्च्या खाद्य मालाचे; पोषक खाद्यपदार्थांमध्ये रुपांतर करणे समाविष्ट आहे.
या अभ्यासक्रमाचे क्षेत्र संशोधनाभिमुख असल्याने; आता विविध प्रकारचे खाद्य तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम अस्तित्त्वात आले आहेत. जगभरातील विद्यापीठे आणि महाविद्यालये; या अभ्यासक्रमाची सुविधा देत आहेत. ज्यायोगे हॉस्पिटल, कॅटरिंग आस्थापने, रेस्टॉरंट्स, फूड प्रोसेसिंग कंपन्या; अशा विविध ठिकाणी व्यावसायिक तयार करण्याचे उद्दीष्ट आहे.
कौशल्य आवश्यक– A Career in the Food Technology after 12
A Career in the Food Technology after 12; फूड टेक्नॉलॉजीमधील व्यावसायिक हे सुनिश्चित करतात की; सुरक्षितता आणि दर्जेदार मानके लक्षात घेऊन सर्व उत्पादने तयार केली जातात. शिवाय, फूड टेक्नॉलॉजी तज्ञ म्हणून; खाद्यपदार्थ व पेय पदार्थांच्या उत्पादनाची प्रक्रिया ;आणि पाककृती विकसित करण्यासाठी आपल्याला शैक्षणिकदृष्ट्या योग्य; आणि अत्यंत कुशल असणे आवश्यक आहे. अन्न तंत्रज्ञानात करिअर घडवण्यासाठी आवश्यक कौशल्यांची यादी खाली दिली आहे.
- अन्न विज्ञान मध्ये आवड
- आरोग्य आणि पौष्टिकतेमध्ये रस
- उत्कृष्ट संस्थात्मक कौशल्ये
- ग्राहक बाजाराची जागरुकता
- ध्वनी तांत्रिक ज्ञान
- वेळेचे व्यवस्थापन
- वैज्ञानिक आणि विश्लेषणात्मक तर्क क्षमता
- संशोधन कौशल्य
- समस्येचे निराकरण करण्याची क्षमता
पात्रता निकष (A Career in the Food Technology after 12)
- विज्ञान शाखेतील 12 वी किंवा समकक्ष अभ्यासक्रम पूर्ण केलेला असावा.
- भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र, गणित किंवा गृहशास्त्र हे विषय असणे आवश्यक आहे.
- मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाच्या परीक्षेत किमान 50% गुण असावेत.
- पदव्युत्तर पदवी मिळवण्यासाठी किमान पात्रता गुणांसह बीएस्सी (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र किंवा गणित); किंवा अन्न तंत्रज्ञानात बीटेक किंवा बीई असणे आवश्यक आहे.
- इंग्रजी भाषा ज्ञान असणे आवश्यक.
अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम आणि विषय

विषय आणि अभ्यासक्रम निवडलेल्या कार्यक्रमानुसार; तसेच पदवी बीटेक, बीएस्सी, एमटेक, एमएस्सी इ. नुसार; बदलत असले तरी, अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रमांमध्ये अन्न प्रक्रिया, संरक्षण, उत्पादन; लेबलिंग, वितरण, गुणवत्ता नियंत्रण यांचा सविस्तर अभ्यास समाविष्ट आहे. खालील सारणी विविध विषयांची श्रेणी स्पष्ट करते; जी तुम्ही अन्न तंत्रज्ञानातील पदवी किंवा डिप्लोमामध्ये शिक्षण घेण्याची अपेक्षा करु शकता.
- सीफूड आणि डेअरी तंत्रज्ञान (Seafood and Technology)
- उत्पादन डिझाईन आणि विकास (Product Design & Development)
- अन्न आणि भाजीपाला प्रक्रिया दुग्धशाळा (Food and Vegetable Processing Dairy)
- एंजाइम तंत्रज्ञान (Enzyme Technology)
- अन्न कायदे आणि गुणवत्ता हमी (Food Laws and Quality Assurance)
- किण्वित दुग्ध उत्पादने (Fermented Milk Products)
- अन्न तंत्रज्ञान (Food Technology)
- तृणधान्ये तंत्रज्ञान (Cereal Technology)
- अन्न प्रक्रिया (Food Processing)
- दुग्ध तंत्रज्ञान (Milk Technology)
- अन्न प्रक्रिया मध्ये युनिट ऑपरेशन्स (Unit Operations in Food Processing)
- अन्न रसायन (Food Chemical)
- पीक प्रक्रिया तंत्रज्ञान (Crop Processing Technology)
- अन्न विश्लेषण (Food Analysis)
- पॅकेजिंग तंत्रज्ञान (Packaging Technology)
- अन्न सूक्ष्मजीवशास्त्र (Food Microbiology)
- पॅकेजिंग तंत्रज्ञान (Packaging Technology)
- अन्न स्वच्छता आणि स्वच्छता (Food Hygiene and Sanitation)
- पोषण आणि आरोग्य (Nutrition and Health)
- फूड प्लांट लेआउट आणि डिझाईन (Food Plant Layout & Design)
- मांस आणि कुक्कुट प्रक्रिया तंत्रज्ञान (Meat and Poultry Processing Technology)
- मिठाई तंत्रज्ञान (Confectionary Technology)
- लागू अन्न जैवतंत्रज्ञान (Applied Food Biotechnology)
- वनस्पती अभियांत्रिकी (Plant Engineering)
अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम पर्याय
पदव्युत्तर स्तरावर आपण केवळ अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रमातील मुख्य विषयांचाच अभ्यास करणार नाही तर खाली काही लोकप्रिय पर्याय आहेत.
- अन्न तंत्रज्ञान आणि सुरक्षा
- फुड पॅकेजिंग आणि संबंधित तंत्रज्ञान
- अन्न प्रथिने रसायनशास्त्र
- आरोग्य डेटा विश्लेषण
- कृषी व्यवसाय व्यवस्थापन
- दर्जा व्यवस्थापन
- दुग्धजन्य पदार्थ आणि तंत्रज्ञान
- न्यूट्रास्युटिकल्स
- फूड सेंसररी सायन्स
- बनावटी आणि पोतयुक्त पदार्थ
- बायोकेमिकल अभियांत्रिकी
- स्वाद तंत्रज्ञान
अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम
A Career in the Food Technology after 12; फूड टेक्नॉलॉजीपासून डायटेटिक्स आणि न्यूट्रिशन कोर्सेस पर्यंत; यूजी ते पीजी लेव्हल पर्यंत निवडण्यासाठी भरपूर संधी आहेत. केवळ पदवी अभ्यासक्रमापुरते मर्यादित नाही, तर विविध डिप्लोमा; आणि प्रमाणन अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही खाली सारणीबद्ध आहेत:
10 वी नंतर अन्न तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम
- अन्न आणि पोषण पदविका
- प्रमाणपत्र, अन्न आणि पोषण मध्ये
- अन्न विज्ञान मध्ये पदवीधर डिप्लोमा
- अन्नशास्त्रातील पदवी प्रमाणपत्र
12 वी नंतर फूड टेक्नॉलॉजी कोर्सेस
- बी.एस्सी. (ऑनर्स) फूड सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी मध्ये
- बी.ई. अन्न तंत्रज्ञान आणि बायोकेमिकल अभियांत्रिकी मध्ये
- बी.एस्सी. (ऑनर्स.) अन्न तंत्रज्ञान मध्ये
- बी.एस्सी.अन्न विज्ञान आणि गुणवत्ता नियंत्रण मध्ये
- बी.ई. अन्न तंत्रज्ञान मध्ये
- बी.एस्सी. अन्न तंत्रज्ञान मध्ये
- बी.टेक. अन्न विज्ञान मध्ये
- बी.एस्सी. अन्न प्रक्रिया तंत्रज्ञान मध्ये
- बीटेक फूड टेक्नॉलॉजी
- बी.एस्सी. अन्न विज्ञान मध्ये
मास्टर्स लेव्हल फूड टेक्नॉलॉजी कोर्सेस
- मायक्रोबियल आणि फूड टेक्नॉलॉजी मध्ये एमएस्सी
- अन्न तंत्रज्ञानातील एम.ई.
- एमए अन्न पौष्टिकतेत
- एम.एस्सी. अन्न विज्ञान आणि तंत्रज्ञानात
- एम.टेक. अन्न अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान मध्ये
- अन्न आणि पोषण मध्ये एम.टेक.
- एम.टेक. अन्न जैवतंत्रज्ञान मध्ये
- अन्न तंत्रज्ञान मध्ये एम.टेक.
- एम.टेक. फूड प्रोसेसिंग टेक्नॉलॉजी मध्ये
- एम.एस्सी. फूड टेक्नॉलॉजी
- पीजी डिप्लोमा इन फूड ॲनालिसिस अँड क्वालिटी कंट्रोल
- प्रक्रिया व अन्न अभियांत्रिकीमधील एम.ई.
डॉक्टरेट लेव्हल फूड टेक्नॉलॉजी कोर्सेस
- अन्न तंत्रज्ञान मध्ये पीएचडी
- पीएचडी, अन्न अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान मध्ये
- अन्न विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मध्ये पीएचडी
- अन्न आणि डायरी तंत्रज्ञानातील पीएचडी
- फूड बायोटेक्नॉलॉजी मध्ये पीएचडी
महाराष्ट्रातील अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालये

महाराष्ट्रात खालील बीटेक फूड टेक्नॉलॉजी महाविद्यालये आहेत; जी पूर्ण-वेळेच्या अभ्यासामध्ये फूड टेक्नॉलॉजी कोर्स सुविधा देतात; त्यामध्ये खाजगी व सारकारी महाविद्यालये आहेत. अन्न तंत्रज्ञान ही विज्ञानाची शाखा आहे जी तंत्रज्ञानाशी संबंधित आहे.
- अण्णासाहेब डांगे अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान महाविद्यालय, सांगली
- अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, आष्टी
- ॲमिटी विद्यापीठ, मुंबई, पनवेल
- अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, नायगाव, नांदेड
- आदित्य अभियांत्रिकी महाविद्यालय, बीड
- अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, मुरबाड, ठाणे
- आदित्य कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, महाराष्ट्र – इतर
- अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, लातूर
- आयसीटी मुंबई – रासायनिक तंत्रज्ञान संस्था, मुंबई, माटुंगा, पूर्व, मुंबई
- इन्स्टिट्यूट ऑफ बायोसायन्सेस अँड टेक्नॉलॉजी, एमजीएम विद्यापीठ, औरंगाबाद
- उल्हास पाटील कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, जळगाव
- एमआयटी कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, एमआयटी-एडीटी विद्यापीठ लोणी काळभोर, पुणे
- एमआयपी कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, महाराष्ट्र
- एमजीएम अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, औरंगाबाद
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, चर्च गेट, चर्चगेट, मुंबई
- एसएसपीएम कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, धुळे
- एसएनडीटी महिला विद्यापीठ, पुणे, कर्वे नगर, पुणे
- एसडीएमव्हीएम कृषी महाविद्यालय, औरंगाबाद
- कवयत्री बहिणाबाई चौधरी उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठ, जळगाव
- के.के.वाघ कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, नाशिक
- कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, एमआयटी कॅम्पस, औरंगाबाद
- कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, महाड, रायगड
- कोकण कृषी विद्यापीठ, रत्नागिरी
- क्वीन्स कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी अँड रिसर्च फाउंडेशन, औरंगाबाद
- खाद्य तंत्रज्ञान महाविद्यालय, उदगीर
वाचा: Career Opportunities in the Commerce: कॉमर्समध्ये करिअर संधी
- जी.डी. अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, सोलापूर
- खाद्य तंत्रज्ञान महाविद्यालय, वैभववाडी
- डिफेन्स इन्स्टिट्यूट ऑफ ॲडव्हान्स्ड टेक्नॉलॉजी, पुणे
- डी वाय पाटील कृषी आणि तांत्रिक विद्यापीठ, कोल्हापूर
- डॉ पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला
- डॉ बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ, औरंगाबाद
- तंत्रज्ञान विभाग, शिवाजी विद्यापीठ, कोल्हापूर
- दादासाहेब मोकाशी कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, सातारा
- पदव्युत्तर संस्था, अकोला
- पद्मश्री डॉ.डी.वाय. पाटील विद्यापीठ, नवी मुंबई
- बल्लारपूर इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (बीआयटी महाराष्ट्र), चंद्रपूर
- बायोटेक्नॉलॉजी आणि बायोइन्फॉर्मेटिक्स स्कूल- डी.वाय. पाटील विद्यापीठ, नवी मुंबई
- All Information About Pharmacy Courses | फार्मसी कोर्सबद्दल
- महाराष्ट्र तंत्रज्ञान संस्था, औरंगाबाद
- राजीव गांधी अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, परभणी
- राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ, नागपूर
- लक्ष्मीनारायण तंत्रज्ञान संस्था, नागपूर
- वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, पूर्वी मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी
- BTech Biotechnology is the best way for a career | बीटेक कोर्स
- शासकीय पॉलिटेक्निक महाविद्यालय, मालवण
- शिवरामजी पवार ग्रामीण अन्न तंत्रज्ञान संस्था,नांदेड
- श्रमशक्ती कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, अहमदनगर
- श्रीचंद्रजी पवार अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, रत्नागिरी
- संत गाडगे बाबा अमरावती विद्यापीठ, अमरावती
- साईकृपा कृषी आणि अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालय, अहमदनगर
- सौ. केएसके एलियास काकू कॉलेज ऑफ फूड टेक्नॉलॉजी, महाराष्ट्र
- सौ. वसुधाताई देशमुख खाद्य तंत्रज्ञान महाविद्यालय, महाराष्ट्र – इतर
भारतातील अन्न तंत्रज्ञान महाविद्यालये
- एमआयटी एडीटी विद्यापीठ
- गलगोटियास विद्यापीठ, नोएडा
- गौतम बुद्ध विद्यापीठ, दिल्ली
- जामिया हमदर्द विद्यापीठ, दिल्ली
- भारतीय अन्न प्रक्रिया तंत्रज्ञान संस्था
- राष्ट्रीय अन्न तंत्रज्ञान उद्योजकता आणि व्यवस्थापन संस्था, दिल्ली
- लक्ष्मीनारायण तंत्रज्ञान संस्था, नागपूर
- लवली प्रोफेशनल युनिव्हर्सिटी, चंडीगड
- हार्कआउट बटलर टेक्निकल युनिव्हर्सिटी, कानपूर
- वाचा: Food Processing and Preservation | अन्न सुरक्षा
अन्न तंत्रज्ञानाचा कार्यक्षेत्र– A Career in the Food Technology after 12
A Career in the Food Technology after 12; अन्न तंत्रज्ञानातील पदवीधर किंवा पदव्युत्तर उपाहारगृहे, रुग्णालये, अन्न प्रक्रिया कंपन्या; शीतपेय उत्पादक कंपन्या, अन्नधान्य, मसाले आणि तांदूळ गिरण्या; खानपान संस्था, गुणवत्ता नियंत्रण संस्था, पॅकेजिंग उद्योग; आणि अन्न संशोधन प्रयोगशाळा अशा विविध क्षेत्रात नोकरीची निवड करु शकतात.
शिवाय, बायोइन्फॉर्मेटिक्स आणि बायोटेक्नॉलॉजी कंपन्या; फार्मास्युटिकल उद्योग आणि जलसंधारण तसेच संशोधन संस्थांमध्ये विशेष करिअरची शक्यता आहे; जिथे विद्यार्थी त्यांच्या नोकऱ्या सुरक्षित करु शकतात. येथे फूड टेक्नॉलॉजीच्या सर्वात लोकप्रिय; नोक-या आहेत. वाचा: Bachelor of Science after 12th Science | विज्ञान शाखेतील पदवी
- अन्न तंत्रज्ञ
- अन्न वैज्ञानिक
- अभियंता
- उत्पादन व्यवस्थापक
- गुणवत्ता नियंत्रक किंवा अन्न निरीक्षक
- गृह अर्थशास्त्रज्ञ
- बायोकेमिस्ट
- लॅब तंत्रज्ञ
- व्यवस्थापक आणि लेखापाल
- संशोधन वैज्ञानिक
- सेंद्रिय केमिस्ट
- Diploma in Food Processing | अन्न प्रक्रिया डिप्लोमा
- How to Make Career in Poultry | पोल्ट्री मध्ये करिअर
भारतातील काही फूड टेक्नॉलॉजी
- अमूल
- ॲग्रो टेक फूड्स
- आयटीसी लिमिटेड
- एमटीआर फूड्स
- कॅडबरी इंडिया
- कोका कोला
- डाबर इंडिया
- नेस्ले
- ब्रिटानिया
- हिंदुस्तान युनिलिव्हर लिमिटेड
Related Posts
- Career Opportunities in the Science: विज्ञान शाखेत करिअर संधी
- How to be a Successful Student: विद्यार्थी यशस्वी होण्याचा मार्ग
- Career Opportunities in the Commerce: कॉमर्समध्ये करिअर संधी
- 10 Study Tips for Students: अभ्यास नको! मग वाचा या टिप्स
- Study Tips: अभ्यास विसरता, लक्षात राहात नाही, मग ही माहिती वाचा..
Post Categories
आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या

Ganpati-2 Know all about Siddhivinayak Siddhatek | सिद्धिविनायक

Ganpati-1 Know all about Moreshwar Morgaon | मोरेश्वर, मोरगाव

What are daily good habits? | रोजच्या चांगल्या सवयी काय आहेत?

Share the lessons you have learned in life | आयुष्यात शिकलेले धडे

Know the effects of multitasking on health | मल्टीटास्किंगचे परिणाम

Value of additional courses to get a job | नोकरीसाठी अतिरिक्त कोर्स

How to Memorize Study? | अभ्यास लक्षात कसा ठेवावा?

Best Qualities of a Great Lawyer | चांगल्या वकिलाचे गुण

Sources of water pollution and its control | जल प्रदूषण
