How to be a Good Student? | आदर्श विद्यार्थी कसे व्हावे?

How to be a Good Student? | आदर्श विद्यार्थी कसे व्हावे? आदर्श विद्यार्थी होण्यासाठी व्यक्तीमध्ये आदर, प्रेम, आत्म-शिस्त, आत्म-नियंत्रण, विश्वास, एकाग्रता, सत्यता, शक्ती आणि दृढ निश्चय; हे गुण असले पाहिजेत. आदर्श विद्यार्थी हा त्याच्या शिक्षकासाठी केवळ एक विद्यार्थी नसतो; तर त्याच्या कुटुंबाचा आणि राष्ट्राचा अभिमान असतो. 

अलिकडच्या काळात कोणतेच शिक्षण हे सोपे आणि स्वस्त राहिलेले नाही. चांगल्या शिक्षण संस्थेमध्ये प्रवेशासाठी प्रत्येक पालक आणि विदयार्थी यांना सतत काळजी असते. विदयार्थ्यांमध्ये गुण मिळवण्यासाठी प्रचंड स्पर्धा असल्यामुळे सर्वत्र मेरिटचाच विचार केला जातो. या स्पर्धेमध्ये टिकून राहण्यासाठी विदयार्थ्यां या लेखामध्ये दिलेलय माहितीचे अनुसाण करुन एक आदर्श विदयार्थी बनण्याचा प्रयत्न करु शकता.व How to be a Good Student? | आदर्श विद्यार्थी कसे व्हावे? यामधील मार्गदर्शनाचा लाभ घ्या.

1. उद्दिष्ट निश्चित करा- How to be a Good Student?

तुमचे यश मोजण्यासाठी अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन दोन्ही उद्दिष्टे हे एक उत्तम मार्ग आहेत. तुमच्याकडे ध्येयांची अंतर्दृष्टी नसल्यास, साध्य करण्यासाठी किंवा प्रयत्न करण्यासाठी तुमच्याकडे काहीही नसेल. तुमच्या अभ्यासक्रमांमध्ये तुम्ही स्वत:साठी ठोस उद्दिष्टे ठेवल्यास, प्रेरित होणे आणि त्या ध्येयांमध्ये तुमचे यश मोजणे सोपे होईल. (How to be a Good Student?)

तुमचे ध्येय जे काही असेल ते नक्की करा, उदाहरणार्थ, मला या वर्षी किमान बी ग्रेड मिळवायची आहे. तुमची उद्दिष्टे वास्तववादी असल्याची खात्री करा. एकदा तुम्ही तुमचे पहिले ध्येय साध्य केल्यावर नेहमी उच्च ध्येये सेट करु शकता.

2. अभ्यासाचे वेळापत्रक तयार करा

तुम्ही शाळेनंतर किंवा रात्रीचे जेवण झाल्यानंतर चांगला अभ्यास करु शकता. तुम्हाला अवघड वाटत असलेल्या विषयांच्या काठिण्य  पातळीनुसार अभ्यासक्रमाचे वेळापत्रक तयार करा. त्या वेळापत्रकाप्रमाणे नियमित अभ्यास सुरु ठेवा.

निरोगी शिक्षण समतोल राखण्यासाठी आणि कठोर अभ्यासक्रम सुरु ठेवण्यासाठी शेड्युलिंग आवश्यक आहे. अभ्यासाचे नियोजन करताना अभ्यासाठी एक सलग मोठा भाग न घेता त्याची लहान भागांमध्ये विभागणी करा. त्यामुळे वेळेनुसार प्रत्येक भाग पूर्ण करणे सहज शक्य होईल. (How to be a Good Student?)

वाचा: How Important is Learning Abacus? | अबॅकसचे महत्व

वेळापत्रकामध्ये निरोगी शरीरासाठी दररोज किमान आठ तास झोप मिळेल असे नियोजन करा. रात्रीची चांगली विश्रांती घेतल्याने तुमचा फोकस अधिक तीव्र होईल आणि तुमची कार्यरत स्मरणशक्ती सुधारेल. परीक्षेच्या योग्य तयारीसाठी नियमित अभ्यास करणे महत्वाचे आहे.

त्यामध्ये वेळ व्यवस्थापन आणि रात्री जास्त वेळ अभ्यास करणे टाळल्यास आरोग्य निरोगी राहील. व शेवटच्या क्षणी अभ्यास करण्याऐवजी नियोजनामंळे पुनरावलोकन केल्यावर माहिती आत्मसात करणे नक्कीच सोपे होइल.

3. वर्गातील सहभाग व संवाद वाढवा

वर्गात सहभागी व्हा आणि तुमच्या शिक्षक किंवा प्रशिक्षकाशी संवाद साधा. वर्गात जाणे ही एक महत्वाची गोष्ट आहे, परंतु, वर्गात लक्ष देणे आणि अभ्यासक्रमात सहभाग घेणे ही दुसरी अतिमहत्वाची गोष्ट आहे. (How to be a Good Student?)

वर्गात शिकवलेला भाग ऐकला तर, प्रश्न निर्माण होण्याची शक्यता असते. अभ्यासाविषयी असलेले प्रश्न किंवा शंका शिक्षकांना विचारा. जर तुम्हाला वर्गात इतर मुलांच्या समोर शंका विचारण्यात संकोच वाटत असेल तर, प्रतीक्षा करा आणि  इतर वेळेत किंवा कार्यालयीन वेळेत आपल्या शिक्षकांना विचारा.

तथापि, हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे की, जर तुम्हाला प्रश्न पडला असेल, तर इतर विद्यार्थ्यांनाही हाच प्रश्न पडण्याची शक्यता आहे. वाचा: How to build communication skills? | संवाद कौशल्ये

4. समोरच्या रांगेत बसा- How to be a Good Student?

जर तुम्ही लाजाळू असाल, तर समोरच्या रांगेत बसणे सुरुवातीला खूप अस्वस्थ होऊ शकते, परंतु शिकवल्या जाणार्‍या प्रत्येक गोष्टीकडे लक्ष देण्याचा हा एक उत्तम मार्ग आहे. समोरच्या रांगेत बसल्यामुळे, तुम्ही चांगले ऐकू शकता. तुम्ही बोर्डवरील सर्वकाही अडथळयाविना पाहू शकता.

तुम्ही शिक्षकांशी डोळा संपर्क करु शकता, या शक्तीला कमी लेखू नका. जर तुमच्या शिक्षकाला माहित असेल की तुम्ही खरोखर ऐकत आहात आणि तुम्ही जे शिकत आहात त्याबद्दल तुम्हाला काळजी आहे, तर ते तुम्हाला मदत करण्यास अधिक तयार असतील.

5. चांगल्या नोट्स घ्या व त्यांचे पुनरावलोकन करा

वर्गामध्ये सक्रियपणे ऐकणे आणि नोट्स घेणे हे केवळ अचूक माहितीचे रेकॉर्डिंग सुनिश्चित करत नाही, परंतु आपण माहिती ऐकतांना ती नोंदवून ज्ञान अधिक मजबूत करतो. वर्गानंतर आपल्या नोट्स वाचणे व पुन्हा लिहिणे किंवा मुख्य माहितीची रुपरेषा तयार करणे उपयुक्त ठरते.

यामुळे तुम्हाला तुमच्या नोट्स समजून घेणे आणि माहिती लक्षात ठेवणे सोपे होईल. परीक्षेची वेळ जवळ येत असताना संपूर्ण पाठ्यपुस्तक पुन्हा वाचण्यापेक्षा तुमच्या नोट्स पुन्हा वाचणे खूप सोपे आहे.

6. संदर्भग्रंथ वापरा- How to be a Good Student?

संदर्भ पुस्तक एखाद्या विषयाची वस्तुस्थितीपर माहिती देते. सर्वसाधारणपणे, मुख्य पाठ्यपुस्तकाव्यतिरिक्त संदर्भ पुस्तक अधिक सखोल अभ्यास व सखोल मजकूर मिळवण्यासाठी वारतात. (How to be a Good Student?)

शिक्षण मंडळांनी विहित केलेल्या पाठ्यपुस्तकांमध्ये विद्यार्थ्यांसाठी मर्यादित माहिती असते. अशा वेळी संदर्भ पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य महत्वाची भूमिका बजावतात. संदर्भ पुस्तक ज्ञान वाढवण्यास मदत करते आणि त्यातील अतिरिक्त माहिती ही संकल्पना समजून घेण्यास बळकट करते.

संदर्भ पुस्तके आणि इतर अभ्यास सामग्रीमध्ये संकल्पनेबद्दल संपूर्ण तपशील असल्याने ते शिकण्याची प्रक्रिया सुलभ होते. सुदर्भ पुस्तके  ज्ञानातील सर्वसमावेशकतेच्या विकासाचा मार्ग मोकळा करतात.

7. योग्य वेळी मदत मिळवा

जर तुम्ही जागृत आणि सतर्क असाल, तर तुम्ही वर्गात, अभ्यास सत्रादरम्यान, वर्गाच्या ॲक्टिव्हिटींमध्ये आणि सहभागामध्ये दिलेली माहिती नक्कीच आत्मसात करण्याची शक्यता आहे. याचा एक समीकरण म्हणून विचार करा जसे की, जागृत + सतर्कता = ए श्रेणी.

वर्गातील अभ्यासाव्यतिरिक्त विद्यार्थ्यांना स्वत:चा विकास करण्यात मदत करण्यासाठी विविध संसाधने उपलब्ध आहेत. जसे की, मोफत विद्यार्थी सेवांमध्ये काही शाळांमध्ये करिअर केंद्र, शिकवणी, संपादन किंवा पेपर पुनरावलोकन आणि अगदी मानसिक आरोग्य समुपदेशन सेवा यांचा समावेश असू शकतो.

शालेय संसाधने मुबलक आहेत आणि जे विद्यार्थी अशा संसाधनांचा लाभ घेतात ते यशस्वी होण्याची शक्यता जास्त असते.

वाचा: Online Teaching and Learning | ऑनलाइन शिक्षण

8. परीक्षेचा सराव करा – How to be a Good Student?

हे सर्वज्ञात आहे की जे विद्यार्थी परीक्षेचे मॉक व्हर्जन करतात त्यांना त्याचा खूप फायदा होतो. काही तज्ञ असेही म्हणतात की अभ्यासासाठी वेळ घालवण्यापेक्षा परीक्षेची तयारी करणे हा अधिक फायदेशीर मार्ग असू शकतो.

परीक्षेच्या सरावामुळे विदयार्थ्यांचा आत्मविश्वास वाढतो व चिंता कमी होण्यास मदत होते. परीक्षेच्या सरावामुळे कोणत्या भागांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे हे निर्धारित करण्यात मदत होते.

सराव परीक्षेमुळे परीक्षेचे स्वरुप, प्रश्नशैली आणि परीक्षेच्या एकूण अपेक्षांची जाणीव होईल. वाचा: How to Improve English Speaking Skills | इंग्रजी संभाषण

9. अभ्यास गटात सामील व्हा

बरेच विदयार्थी एकटे अभ्यास करण्याऐवजी इतरांसोबत अभ्यास करणे पसंत करतात. इतर विद्यार्थ्यांसोबत सहयोग करणे हा शिकण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. प्रभावी अभ्यास गट विद्यार्थ्यांना अभ्यासक्रमाचे साहित्य, सखोल ज्ञान, समस्यांचे निरसन, वर्गात न समजलेल्या भागावर चर्चा करता येते व अभ्यास अधिक सुलभ पद्धतीने शिकण्यास मदत होते.

जे गट प्रभावी आहेत ते सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करतात, सक्रिय सहभागाला प्रोत्साहन देतात, शिस्त लावतात आणि सदस्यांकडून वचनबद्धतेची आवश्यकता असते. ही कौशल्ये शिकण्यासाठी नक्कीच महत्वाची आहेत. गटामध्ये एकमेकांना प्रश्न विचारुन परीक्षेचा चांगला सराव करता येतो.

जेव्हा विद्यार्थी एकमेकांना संकल्पना समजावून सांगतात, तेव्हा ते अधिक सहजपणे शिकू शकतात आणि आत्मसात करु शकतात. दुसऱ्याला शिकवणे हा शिकण्याचा सर्वोत्तम मार्ग आहे.

वाचा: Benefits of Reference Books in Study | संदर्भ ग्रंथांचे महत्व

10. दैनंदिनी वापरा- How to be a Good Student?

दररोज, नियमित किंवा वारंवार विशिष्ट अंतराने घडणा-या महत्वाच्या घटना, व्यवहार किंवा निरीक्षणांच्या नोंदी, वैयक्तिक ॲक्टिव्हिटी, अभ्यास किंवा भावनांचे दैनिक रेकॉर्ड ठेवण्यासाठी दैनंदिनी वापरली जाते. (How to be a Good Student?)

मला तुमच्याबद्दल माहिती नाही, पण जर माझ्याकडे शाळा आणि नित्य जीवनासाठी वेगळे कॅलेंडर असेल तर मी पूर्ण गोंधळात पडेल.  परंतू, जेव्हा तुमच्या आयुष्यातील प्रत्येक गोष्ट एका कॅलेंडरवर, एका प्लॅनरमध्ये किंवा एका दैनंदिनीमध्ये असते, तेव्हा तुम्ही तुमच्या सर्व नोंदी पटकन पाहू शकता. म्हणून प्रत्येक विदयार्थ्यांने दैनंदिनी नियमित लिहिणे व वापरणे गरजेचे आहे.

वाचा: Benefits of Study Groups | अभ्यास गटांचे फायदे

11. अभ्यासासाठी जागा निश्चित करा

अभ्यासासाठी घरामध्ये अशी जागा तयार करा जी तुमची अभ्यासाची निवांत व शांत जागा असेल. तुमच्या आजूबाजूला एखादे कुटुंब असल्यास, तुम्ही त्या जागेत असता तेव्हा तुम्ही अभ्यास करत आहात हे त्यांना समजेल याची खात्री करा.

तुमच्या अभ्यासाच्या वेळेचा पुरेपूर उपयोग करण्यास मदत करणारी जागा तयार करा. तुम्हाला पूर्ण शांतता हवी आहे की तुम्ही मोठ्या आवाजात संगीत वाजवले तरी अभ्यास करु शकता. तुम्हाला स्वयंपाकघरातील टेबलावर प्रत्येक गोष्टीत काम करायला आवडते की दार बंद असलेली शांत खोली? आपली स्वतःची शैली जाणून घ्या आणि आपल्याला आवश्यक असलेली अभ्यासाची जागा  निवडा. वाचा: New 7 Wonders of the World: जगातील नवी सात आश्चर्ये

12. ध्यान करा- How to be a Good Student?

विदयार्थ्यांचा सर्वांगीन विकास होण्याच्या दृष्टीने आणि त्यांचे संपूर्ण जीवन सुधारण्यासाठी; केवळ शाळेवर अवलंबून न राहता, विदयार्थी करु शकतील अशा सर्वोत्तम गोष्टींपैकी एक म्हणजे ध्यान. (Meditation) विदयार्थ्यांचे मन शांत, एकाग्र, केंद्रित आणि आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी फक्त पंधरा मिनिटांची गरज आहे.

तुम्ही कधीही ध्यान करु शकता, परंतु खासकरुन अभ्यासापूर्वी, वर्ग सुरु होण्यापूर्वी किंवा परीक्षेच्या 15 मिनिटे आधी ध्यान करण्याचा प्रयत्न करा आणि विद्यार्थी म्हणून तुम्ही किती चांगले प्रदर्शन करु शकता हे पाहून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.

वाचा: How to Live a Happy Life? | आनंदी जीवन कसे जगावे?

13. नियमित व योग्य आहार घ्या

मानवी मेंदू हे मानवी मज्जासंस्थेचे कमांड सेंटर आहे. ते ज्ञानेंद्रियांकडून इनपुट प्राप्त करते आणि स्नायूंना आउटपुट पाठवते. मेंदूला ऊर्जेची भूक लागते आणि तुमच्या हृदयाद्वारे पंप केलेल्या रक्ताचा एक पंचमांश भाग वापरतो. त्यामुळे ते योग्यरित्या कार्य करत राहण्यासाठी खाणे आणि पिणे खूप महत्वाचे आहे. (How to be a Good Student?)

मेंदूला चालना देणारे हे पोषक घटक म्हणजे अत्यावश्यक फॅटी अॅसिड, व्हिटॅमिन बी- कॉम्प्लेक्स, व्हिटॅमिन सी, अमिनो अॅसिड इ. शरीरात पाण्यामध्ये विरघळणारे बी-कॉम्प्लेक्स आणि सी जीवनसत्त्वे, मॅग्नेशियम आणि झिंक हे फक्त कमी प्रमाणात साठवले जातात.

मागणी असलेली जीवनशैली असलेले तरुण आणि मध्यमवयीन प्रौढ आणि वृद्धांना मेंदूचे इष्टतम कार्य राखण्यासाठी यातील अधिक पोषक तत्वांची आवश्यकता असू शकते. वाचा: Tips for Good Parenting | चांगल्या पालकत्वासाठी टिप्स

तसेच फळे आणि भाज्या जसे की हिरव्या पालेभाज्या, ब्रोकोली, भोपळा, मिरची, शिमला मिरची, संत्री, लिंबू इत्यादी, ज्यात अँटीऑक्सिडंट्स आणि फायटोन्यूट्रिएंट्स असतात जे तुमच्या मेंदूच्या पेशींचे नुकसान होण्यापासून संरक्षण करतात.

वाचा: Mobile Phone and Children: पालकांनो! आपल्या मुलांकडे लक्ष द्या!

14. आदर्श विद्यार्थी घडवण्यात पालकांची भूमिका

जवळजवळ प्रत्येक पालकांना त्यांच्या मुलांसाठी सर्वोत्कृष्ट गोष्टीशिवाय काहीही हवे नसते. पालकांचा त्यांच्या मुलांच्या जीवनात निर्विवाद प्रभाव असतो. अनेक तरुण यशस्वी होण्यासाठी धडपडत असतात, पण त्यांच्यात अशा गुणांचा अभाव असतो जे एक परिपूर्ण विद्यार्थी बनवतात. मग, ती मुले एकमेव गुन्हेगार आहेत का? याचे उत्तर जोरदार नाही.

कारण विद्यार्थी हा आदर्श विद्यार्थी असेल की नाही हे ठरवण्यात पालकांची मोठी भूमिका असते. शिवाय, पालकांनी हे ओळखले पाहिजे की मुलाचे सामान्य व्यक्तिमत्व आणि वृत्ती घडवण्यात त्यांची महत्वपूर्ण भूमिका आहे. शिवाय, पालकांनी आपल्या मुलांमध्ये शिक्षणाचे मूल्य बिंबवले पाहिजे. पालकांनी मुलांसाठी वरील सर्व बाबींची पूर्तता करण्यासाठी मदत केली पाहिजे.

वाचा: The Most Beautiful Birds in the World | जगातील सर्वात सुंदर पक्षी

15. सारांष- How to be a Good Student?

आदर्श विद्यार्थी नेहमीच शिस्तबद्ध असतो; आणि आचरणानुसार जगतो. तो नेहमी आपले आई-वडील आणि वडीलधाऱ्यांप्रती असलेल्या कर्तव्यांबद्दल आणि जबाबदाऱ्यांबद्दल जागरुक असतो. तो सत्यवादी, उदार, दयाळू आणि आशावादी असतो. त्याला ज्ञानाची भूक असते त्यासाठी तो चांगले आरोग्य आणि निरोगी मन राखतो. (How to be a Good Student?)

तो त्याच्या अभ्यासात चिकाटी आणि सातत्यपूर्ण असतो. तो त्याच्या वर्गात नियमित असतो. तो शैक्षणिक पुस्तकांशिवाय इतरही बरीच पुस्तके वाचतो. एक आदर्श विद्यार्थी नेहमीच चांगला वागतो आणि इतर विद्यार्थ्यांसाठी उदाहरणे सेट करतो.

आदर्श विद्यार्थ्याला वेळेचे मूल्य माहित असते, जोपर्यंत त्याला वेळ किती मौल्यवान आहे हे समजत नाही तोपर्यंत तो स्वत: वर प्रभुत्व मिळवू शकणार नाही. जर त्याच्यात या गुणवत्तेचा अभाव असेल तर तो त्याचे ध्येय साध्य करण्यात अपयशी ठरेल. वेळ कधीच कोणासाठी थांबत नाही याची त्याला जाणीव असते.

Related Posts

• Don’t want a girl but a daughter-in-law | मुलगी नको, पण सून हवी
• Think and Quit Bad Habits | विचार करा आणि ‘वाईट सवयी’ सोडा
• The Most Inspirational Personalities | सर्वात प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व
• Success is Around Yourself | यश तुमच्या सभोवतालीच आहे

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.