Diploma in Textile Engineering | टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग

Diploma in Textile Engineering | डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग प्रवेश, पात्रता, अभ्यासक्रम, महाविदयालये, कोर्स फी, अभ्यासक्रम, नोकरीच्या संधी व सरासरी वेतन.

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग ही डिप्लोमा स्तरावरील व्यावसायिक पदवी आहे. या कोर्सचा कालावधी 3 वर्षे असून इ. 10 वी किंवा इ. 12वी उत्तीर्ण झालेले विद्यार्थी Diploma in Textile Engineering मध्ये डिप्लोमा पदवी घेण्याचा पर्याय निवडू शकतात.

या कोर्सद्वारे, उमेदवारांना टेक्सटाईल अभियांत्रिकीच्या मूलभूत संकल्पना जसे की टेक्सटाईल डेव्हलपमेंट, टेक्सटाईल डिझाईन संकल्पना, स्क्रीन प्रिंटिंग इत्यादींबाबत सैद्धांतिक आणि व्यावहारिक ज्ञान दिले जाते.

हा अभ्यासक्रम सहा सेमिस्टरमध्ये विभागलेला आहे. टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग डिप्लोमासाठी सरासरी फी संस्थेच्या प्रकारानुसार सुमारे 50 हजार ते 1 लाखाच्या दरम्यान असते.

वस्त्र अभियांत्रिकी (Diploma in Textile Engineering)

वस्त्र अभियांत्रिकी ही अभियांत्रिकीची एक शाखा आहे जी वस्त्र उत्पादन प्रक्रियेत अभियांत्रिकी, रसायनशास्त्र आणि कापड प्रक्रियांची तत्वे वापरण्यावर लक्ष केंद्रित करते.

कापड उत्पादनामध्ये विविध कापड प्रक्रिया, उपकरणे, रसायने आणि इतर कच्चा माल यांचा समावेश होतो. वस्त्र अभियांत्रिकी या सर्व पैलूंचा समावेश करते.

कापड उत्पादनाची उत्पादकता आणि गुणवत्ता वाढवण्यासाठी ते वर नमूद केलेल्या तत्त्वांचा वापर करते. टेक्सटाईल मॅन्युफॅक्चरिंग क्षेत्राशी संबंधित संशोधन आणि विकास विषय देखील या क्षेत्रात समाविष्ट आहेत.

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग विषयी थोडक्यात

• कोर्स: डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग
• कोर्स लेव्हल: डिप्लोमा
• कोर्स कालावधी: 3 वर्षे
• परीक्षा प्रकार: सेमिस्टर
• पात्रता निकष: मान्यताप्राप्त शिक्षण मंडळाची इ. 10वी किंवा इ. 12वी विज्ञान शाखेत उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे
• प्रवेश: गुणवत्ता व प्रवेश परीक्षेवर आधारित
• कोर्स फी: सरासरी रु. 50 हजार ते 1 लाख
• वेतन: वार्षिक सरासरी वेतन रुपये 3 ते 6 लाख
• जॉब प्रोफाइल: कनिष्ठ वस्त्र अभियंता, फॅशन डिझायनर, असिस्टंट टेक्सटाईल डिझायनर, तांत्रिक सल्लागार, संशोधन सहाय्यक, टेक्सटाईल डेव्हलपमेंट एक्झिक्युटिव्ह इ.
• टॉप रिक्रूटिंग कंपन्या: शैक्षणिक संस्था, वस्त्रोद्योग आणि विविध सार्वजनिक आणि खाजगी वस्त्रोद्योग क्षेत्र डिप्लोमा धारकांसाठी प्रमुख भर्ती करणारे आहेत.
• भविष्यातील संधी: डिप्लोमा आणि बॅचलर डिग्री अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर विदयार्थी बी.टेक किंवा बी.ई ला प्रवेश घेऊ शकतात.

पात्रता निकष (Diploma in Textile Engineering)

टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग पदविका अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवारांना खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतील.

• उमेदवारांनी मान्यताप्राप्त शिक्षण संस्थेतून इ. 10वी किंवा इ. 12वी विज्ञान शाखेतून उत्तीर्ण असावे.
• अंतिम वर्षातील उमेदवारही प्रवेशासाठी अर्ज करु शकतात.
• उमेदवाराने पात्रता परीक्षेत किमान 50 टक्के गुण मिळविलेले असावे.
• वयोमर्यादा कोणतीही उच्च वयोमर्यादा नाही.

प्रवेश प्रक्रिया (Diploma in Textile Engineering)

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग अभ्यासक्रमाची प्रवेश प्रक्रिया खालील घटकांवर अवलंबून असते.

• राष्ट्रीय किंवा राज्यस्तरीय प्रवेश परीक्षा
• ज्या उमेदवारांनी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण केली आहे त्यांना मुलाखतीसाठी उपस्थित राहावे लागेल जिथे त्यांना अभ्यासक्रमासाठी जागा वाटप केल्या जातील.
• प्रवेश पूर्ण करण्यासाठी उमेदवारांना आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतील आणि प्रवेश शुल्क भरावे लागेल.

विद्यापीठ स्तरावरील परीक्षा

उमेदवारांना विद्यापीठ स्तरावरील प्रवेश परीक्षेला बसावे लागेल. जर ते पात्र ठरले तर त्यांना प्रवेशासाठी बोलावले जाईल. उमेदवारांना मिळालेल्या एकूण गुणांच्या आधारे, पात्र उमेदवारांना अभ्यासक्रमास प्रवेश दिला जाईल.

थेट प्रवेश

थेट प्रवेशासाठी, उमेदवारांना संबंधित महाविद्यालयाच्या प्रवेश कक्षाला भेट द्यावी लागेल, फॉर्म भरावा लागेल, कागदपत्रे सादर करावी लागतील आणि अभ्यासक्रमात त्यांची जागा आरक्षित करण्यासाठी प्रवेश शुल्क भरावे लागेल.

कोर्स फी (Diploma in Textile Engineering)

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंगसाठी अभ्यासक्रमाची फी संस्थेचा प्रकार, संस्थेची लोकप्रियता, रँकिंग आणि विद्यार्थ्याने मिळवलेली गुणवत्ता यासारख्या विविध घटकांवर अवलंबून असते.

उदाहरणार्थ, प्रवेश परीक्षेत जास्त गुण मिळविणाऱ्या विद्यार्थ्याला थेट प्रवेश घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या तुलनेत कमी अभ्यासक्रम शुल्कासह उच्च शिष्यवृत्ती दिली जाईल.

दुसरीकडे, खाजगी संस्थांच्या तुलनेत सरकारी संस्थांचे शुल्क खूपच कमी असेल. सरासरी, डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग अभ्यासक्रमाची कोर्स फी सुमारे 50 हजार ते 1 लाखाच्या दरम्यान असते.

अभ्यासक्रम (Diploma in Textile Engineering)

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग अभ्यासक्रम सेमिस्टरनिहाय खालील प्रमाणे आहे.

सेमिस्टर- I

• अभियांत्रिकी गणित
• भौतिकशास्त्र
• रसायनशास्त्र

सेमिस्टर- II

• गणित II
• भौतिकशास्त्र II
• रसायनशास्त्र II

III- सेमिस्टर

• टेक्सटाइलचा परिचय
• पर्यावरण अभियांत्रिकी
• रेखाचित्र आणि प्रस्तुतीकरण
• टेक्सटाईल डिझायनिंग
• वस्त्र अभियांत्रिकी प्रयोगशाळा

IV- सेमिस्टर

• स्ट्रक्चरल फॅब्रिक डिझाइनिंग
• बेसिक टेक्सटाईल इंजिनिअरिंग
• वस्त्रोद्योग आणि नियोजन
• संगणक-सहाय्यित टेक्सटाईल डिझाइनिंग
• वस्त्र अभियांत्रिकी प्रयोगशाळा II
• इलेक्टिव्ह II उघडा

सेमिस्टर-V

• फॅब्रिकेशन पद्धती
• संगणक अनुप्रयोग
• टेक्सटाईल इंजिनिअरिंगमधील तंत्रज्ञान
• प्रॅक्टिकल
• वाचा: Diploma in Mining Engineering | खाण अभियांत्रिकी डिप्लोमा

सेमिस्टर- VI

• उत्पादन आणि कापड यंत्रसामग्री
• प्रॅक्टिकल
• प्रकल्प

अभ्यासक्रम आणि अभ्यासक्रमाची रचना विद्यापीठ किंवा राज्यानुसार बदलू शकते. तथापि, मुख्य विषय आणि अभ्यासक्रम समान राहतात. वर नमूद केलेल्या बहुतेक विषयांमध्ये वर्गातील व्याख्याने आणि त्यांच्याशी संबंधित व्यावहारिक सत्रे दोन्ही आहेत.

वाचा: How to be a Robotic Engineer? | रोबोटिक अभियंता कसे व्हावे?

करिअर पर्याय आणि नोकरीच्या संधी

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंगचा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, उमेदवार करिअरच्या विविध संधी आणि नोकरीच्या संधींची निवड करु शकतात.

ज्या उमेदवारांनी टेक्सटाईल इंजिनीअरिंगमध्ये डिप्लोमा केला आहे ते सरकारी किंवा खाजगी टेक्सटाईल कॉर्पोरेशनसाठी जाऊ शकतात. टेक्सटाईल इंजिनीअरिंगमधील डिप्लोमा पदवी घेतल्यानंतर उमेदवार खालील पर्याय निवडू शकतात.

• कनिष्ठ वस्त्र अभियंता
• फॅशन डिझायनर
• असिस्टंट टेक्सटाईल डिझायनर
• तांत्रिक सल्लागार
• संशोधन सहाय्यक
• वस्त्र विकास कार्यकारी
• उत्पादन अभियंता
• गुणवत्ता नियंत्रण अभियंता
• प्रक्रिया नियंत्रण अभियंता
• मार्केटर इ.

टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग डिप्लोमासाठी उमेदवाराचा प्रारंभिक पगार वार्षिक सरासरी  रुपये 3 ते 6 लाखाच्या दरम्यान असतो.

वाचा: How to be a Successful Software Engineer | सॉफ्टवेअर अभियंता

भारतातील काही प्रमुख रिक्रूटर्स

• रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड- कापड
• अरविंद मिल्स
• फॅबइंडिया
• जेसीटी मिल्स
• बॉम्बे डाईंग
• रेमंड ग्रुप

सरकारी क्षेत्राचा विचार केल्यास, वस्त्रोद्योग महामंडळे (राज्य आणि शहरानुसार) आणि वस्त्र मंत्रालय वस्त्रोद्योग अभियंत्यांची भरती करण्यासाठी ओळखले जातात.

वाचा: Diploma in Commercial Practice | कमर्शिअल प्रॅक्टिस डिप्लोमा

पगार (Diploma in Textile Engineering)

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग कोर्सनंतर मिळणारा सुरुवातीचा पगार खालील घटकांवर अवलंबून असतो.

• नियोक्त्याचे प्रोफाइल
• कामाचे स्वरुप
• कामाचे ठिकाण
• कामाची वेळ
• कर्मचारी कौशल्ये
• योग्यता
• कर्मचाऱ्याने प्राप्त केलेली ग्रेड इ.

सुरुवातीला, डिप्लोमा टेक्सटाईल अभियंते दरमहा रुपये 10 ते 20 हजाराच्या दरम्यान कमवू शकतात. सरकारी नोकरीच्या बाबतीत, वेतन पे बँड आणि स्केलवर आधारित असेल.

वाचा: Diploma in Leather Designing | लेदर डिझायनिंग

भविष्यातील संधी

टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग अभ्यासक्रमामध्ये डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर, एखादी व्यक्ती टेक्सटाईल इंजिनीअरिंगमध्ये बॅचलर डिग्री (बी.ई., बी.टेक.) साठी जाऊ शकते!

बहुतेक पदवी अभियांत्रिकी महाविद्यालयांमध्ये, पदविका प्रमाणपत्र धारकांसाठी काही टक्के जागा राखीव असतात. ही नोंद लॅटरल एंट्री म्हणून ओळखली जाते. चांगले ग्रेड असलेले डिप्लोमा धारक लॅटरल एंट्रीचा वापर करु शकतात आणि बी.ई. किंवा बी.टेक. च्या दुस-या वर्षासाठी प्रवेश घेऊ शकतात.  

बॅचलर कोर्स पूर्ण केल्यानंतर, विदयार्थी पदव्युत्तर शिक्षण किंवा पीजी डिप्लोमा अभ्यासक्रमाची निवड करु शकतात. एम.ई., एम.टेक. किंवा एमएस्सी अभ्यासक्रम आणि पीजी डिप्लोमा अभ्यासक्रमांमुळे एखाद्याला टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग क्षेत्रातील विषयांमध्ये विशेष कौशल्य प्राप्त होईल.

ज्या विदयार्थ्यांना मॅनेजमेंट अभ्यासक्रमामध्ये स्वारस्य आहे, ते पदवीनंतर एमबीए ला जाऊ शकतात.

 वाचा: Know all about Leather Designing Courses | लेदर कोर्सेस

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग विषयी विचारले जाणारे प्रश्न.

Diploma in Textile Engineering अभ्यासक्रम देणारी प्रमुख महाविद्यालये कोणती आहेत?

• अभियांत्रिकी अभ्यासक्रम देणारी काही प्रमुख महाविद्यालये खालीलप्रमाणे आहेत.
• नेताजी सुभाष इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नवी दिल्ली
• नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, तिरुचिरापल्ली
• विश्वेश्वरय्या नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नागपूर
• इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी, अलाहाबाद
• इन्स्टिट्यूट ऑफ केमिकल तंत्रज्ञान, मुंबई
• वाचा: Architecture Courses After 10th | आर्किटेक्चर कोर्सेस

Diploma in Textile Engineering साठी कोणत्या प्रवेश परीक्षा आहेत?

दिल्ली युनिव्हर्सिटी आर्ट्स, विज्ञानाची स्कॉलस्टिक ॲप्टिट्यूड टेस्ट, दिल्ली युनिव्हर्सिटी आर्ट्स, शिक्षा ओ अनुसंधन युनिव्हर्सिटी ॲडमिशन टेस्ट, सिक्कीम मणिपाल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी बी.टेक ॲडमिशन या काही परीक्षा आहेत ज्यात डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग कोर्सेसमध्ये प्रवेश मिळवू शकता.

वाचा: Career Counselling After 10th | करिअर समुपदेशन

या कोर्ससाठी सरासरी फी किती आहे?

टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग डिप्लोमासाठी सरासरी फी प्रति वर्ष रुपये 50 हजार ते 1 लाखाच्या इरम्यान आहे.

वाचा: Know the list of courses after 10th | 10वी नंतरचे कोर्स

या डिप्लोमाशी संबंधित लोकप्रिय स्पेशलायझेशन काय आहेत?

• बी.टेक साठी काही लोकप्रिय स्पेशलायझेशन
• इन्फ्रास्ट्रक्चर इंजिनिअरिंग
• कॉम्प्युटर सायन्स
• नेटवर्क सिक्युरिटी
• प्रोडक्शन इंजिनिअरिंग
• अप्लाइड सायन्स
• ह्युमॅनिटीज
• वाचा: Know the short term courses after 10th | शॉर्ट टर्म कोर्स

Diploma in Textile Engineering अभ्यासक्रमाचा कालावधी किती आहे?

डिप्लोमा इन टेक्सटाईल इंजिनीअरिंग हा 3 वर्षांचा अभ्यासक्रम आहे.

वाचा: Great Commercial Courses After 10th | व्यावसायिक कोर्स

सारांष (Diploma in Textile Engineering)

आजच्या सतत बदलणाऱ्या स्पर्धात्मक जॉब मार्केटमध्ये, विद्यार्थी मोठ्या प्रमाणात कमी कालावधीचे व्यावसायिक अभ्यासक्रम शोधत आहेत जे त्यांना लवकर नोकरीसाठी तयार करतात. त्यामुळे डिप्लोमा अभ्यासक्रमांची मागणी वाढत आहे.

डिप्लोमा अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी थेट बी.ई.च्या द्वितीय वर्षात प्रवेश करु शकतात. विद्यार्थ्यांना त्यांचे 11वी आणि 12वी उत्तीर्ण होण्याची गरज नाही, त्याऐवजी ते व्यावसायिक अभ्यासक्रमात प्रवेश करतात ज्यामुळे त्यांना पटकन नोकरी मिळण्याची संधी मिळते.

पदविका अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी त्यांच्या कौशल्ये आणि ज्ञानात भर घालण्यासाठी पदव्युत्तर पदविका अभ्यासक्रमांना प्रवेश घेऊ शकतात. डिप्लोमा विद्यार्थ्यांना अभियांत्रिकीच्या मूलभूत गोष्टींचे ठोस ज्ञान मिळते. हे त्यांना बी.ई. किंवा अी.टेक. चे शिक्षण घेत असताना मदत करते.

एकंदरीत ज्या विदयार्थ्यांना अभियांत्रिकी क्षेत्रात करिअर करायचे आहे, त्यांच्यासाठी हा मार्ग सर्वौत्तम आहे. Diploma in Textile Engineering अभ्यासक्रम निवडणा-या विदयार्थ्यांना ‘मराठी बाणा’ च्या हार्दिक शुभेचछा! धन्यवाद!

Related Posts

• Know the courses after 10th | 10वी नंतरचे अभ्यासक्रम
• How To Choose The Right Stream After 10th | योग्य शाखा निवड
• Importance of the Career Guidance after 10th | करिअर मार्गदर्शन

Post Categories

आमच्या Etopcollection वेबसाईटला जरुर भेट द्या, तसेच शैक्षणिक माहितीसाठी “ज्ञानज्योत” शैक्षणिक मराठी संकेत स्थळाला भेट द्या.